Baltık Bölgesinin Hristiyanlaştırılması ve Kolonizasyonlaştırılması Sürecinde Wend Haçlı Seferleri’nin Tesiri (1147-1172)

Yıl 2021, , 159 - 177, 15.12.2021

Halil Yavaş

https://doi.org/10.38000/juhis.1008873

Öz

Bu çalışmadaki amacımız, Katoliklerin II. Haçlı Seferi ile aynı dönemde Kuzey'de Slavlar üzerine başlattıkları ve sonrasında Wend Haçlı seferleri diye bilinen saldırıları incelemektir. Ayrıca Wend Haçlı Seferinin diğer Haçlı Seferleri içindeki önemini ve konumunu değerlendireceğiz. Müslümanların dışında farklı bir inanca sahip olan topluluklar üzerine yapılan ilk Haçlı Seferi olması hasebiyle bu saldırıyı daha dikkatli okumamız gerektiğini düşünmekteyiz. Her ne kadar 1147’de yapılan ilk saldırı başarısız olsa da 1160’ta başlayıp 1171’e kadar süren devam niteliğindeki ikinci dalga saldırılarda, Haçlılar doğu yönündeki ilerlemenin kapısını açmışlardır. Öyle ki Wend Haçlı Seferi, 1505’e kadar sürecek olan ve genel olarak Baltık Haçlı Seferleri veya Kuzey Haçlı Seferleri diye tanımlanan uzun soluklu bir saldırı zincirinin ilk halkası olmuştur. Wend Haçlı Seferi sürecini ele aldıktan sonra, seferle ilgili değerlendirmelerimiz olacaktır. Dönemin birçok dini liderinin Wend Haçlı Seferinin sonuçlarıyla ilgili kaygılarını ve bu kaygıların gerekçelerini ele alacağız. Özellikle Almanların doğu yönünde kolonyal bir şekilde yayılma göstermesi, Wend Haçlı Seferi üzerindeki kuşkuları daha da canlı tutmuştur. Nitekim bazı araştırmacılar, bu yayılmanın Hansa birliğinin kurulmasının alt yapısını hazırladığını ileri sürerek seferin dini amacıyla ilgili kuşkuları muhafaza etmişlerdir. Sonuç itibariyle Wend Haçlı Seferleri sonrasında, Sistersiyenlerin de gayretiyle bölge kısa sürede Hristiyanlaştırılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Wend Haçlı Seferi, Sistersiyenler, Baltık, Kolonizasyon, Aslan Henry

Teşekkür

Sayın editöre ve hakamlere emekleri için şimdiden teşekkür ederim.

The Influence of the Wend Crusades on the Christianization and Colonization Process of the Baltic Region (1147-1172)

Öz

Our aim in this study is to examine the attacks launched by Catholics on the Slavs in the North during the same period as the second Crusade, known as the Wend Crusades. We will also try to understand the expansion targets of the Germans in the region. We think that we should interpret this attack more carefully because it was the first Crusade against communities outside Muslims. The Crusaders failed in the first attacks in 1147. However, the second wave of attacks that started in 1160 and continued until 1171, opened the door to the march in the eastern direction so that the Wend Crusade became the first link of the chain of attacks, which will last until 1505 and is generally defined as the Baltic Crusades or the Northern Crusades. After discussing the Wend Crusade process, we will comment on the expedition. We will consider the concerns of many religious leaders of the period about the consequences of the Wend Crusade and the reasons for these concerns. Especially the colonial expansion of the Germans in the east kept the concerns about the Wend Crusade even more alive. As a matter of fact, some researchers have maintained their doubts about the religious purpose of the expedition, claiming that this expansion paved the way for the establishment of the Hanseatic union. As a result, after the Wend Crusades, the region was Christianized in a short time with the efforts of the Cistercians.

Anahtar Kelimeler

Wend Crusade, Cistercians, Baltic, Colonization, Henry The Lion

Kaynakça

• [1] Adam Of Bremen (2002), History of the Archbishops of Hamburg-Bremen, trans. Francis J. Tschan, Columbia University Press, New York.
• [2] Ashcroft, Jeffrey (2006), “Henry the Lion (1129/1131–1195)”, The Crusades I, edit. Alan V. Murray, ABD CLIO, Santa Barbara, pp. (574-575)
• [3] Barkan, Ömer Lütfi (1942), “İstila Devirlerinin Kolonizatör Türk Dervişleri ve Zaviyerler”, Sayı 2, Vakıflar Umum Müdürlüğü Neşriyatı, Ankara. (279-386)
• [4] Bartlett, Robert (1994), The Making of Europe, Penguin Group, Middlesex.
• [5] Bauer, Susan Wise (2014), Rönesans Dünyası, çev. Mehmet Moralı, Alfa, İstanbul.
• [6] Bernard of Clairvaux (1998), The Letters, trans. Bruno Scott James, Cistercian Publications, Gloucestershire.
• [7] Christiansen, Eric (1980), The Northern Crusades, The Macmillan Press Ltd. New York.
• [8] Demirkent, Işın (1997) Haçlı Seferleri, Dünya Yayıncılık, İstanbul.
• [9] Derya, Hülya (2018), “Hanse Birliğinden Hanse Kentlerine Hanse Tüccarları Üzerine Ekonomi Politik Değerlendirme”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:17, Sayı:66. (801-815)
• [10] Edbury, Peter W. (1992), “Looking Back on the Second Crusade: Some Late Twelfth-Century English Perspectives”, The Second Crusade and the Cistercians, edit. Michael Gervers, New York: St. Martin’s Press. (163-170)
• [11] Eldevik, John (2016), “Saints, Pagans, And The Wonders Of The Easta”, Traditio, Vol. 71. (235-272)
• [12] Fontana, Josef (1995), Avrupa’nın Yeniden Yorumlanması, çev. Nurettin Elhüseyni, Afa Yayınları, İstanbul.
• [13] France, John (2005), The Crusades and the Expansion of Catholic Christendom 1000-1714, Routledge, London.
• [14] Heaton, Herbert (1985), Avrupa İktisat Tarihi I, çev. Mehmet Ali Kılıçbay ve Osman Aydoğuş, Teori Yayınları, Ankara.
• [15] Helmold of Bosau (1966), The Chronıcle of the Slavs, trans. Francis Joseph Tschan, Octagon Books Inc., New York.
• [16] Jensen, Carsten Selch (2006a), “Abodrites”, The Crusades I, edit. Alan V. Murray, ABD CLIO, Santa Barbara, pp. 3.
• [17] Jensen, Carsten Selch (2006b), “Helmold of Bosau (d. after 1177)”, The Crusades I, edit. Alan V. Murray, ABD CLIO, Santa Barbara. (564-565)
• [18] Jensen, Janus Møller (2006), “Saxo Grammaticus”, The Crusades I, edit. Alan V. Murray, ABD CLIO, Santa Barbara. (1077-1078)
• [19] Jotischky, Andrew (2017), Crusading and the Crusader States, Routledge, New York.
• [20] Kahl, Hans-Dietrich (1992), “Crusade Eschatology as Seen by St. Bemard in the Years 1146 to 1148”, The Second Crusade and the Cistercians, edit. Michael Gervers, St. Martin’s Press, New York. (35-48)
• [21] Lind, John H. (2006), “Wendish Crusade (1147)”, The Crusades I, edit. Alan V. Murray, ABD CLIO, Santa Barbara. (1265-1268)
• [22] Morris, Colin (1989), The Papal Monarchy, Oxford University Press, Oxford.
• [23] Nielsen, Torben K. (2006a), “Absalon of Lund (d. 1201)”, The Crusades I, edit. Alan V. Murray, ABD CLIO, Santa Barbara. (3-4)
• [24] Nielsen, Torben K. 2006b (), “Eskil of Lund (d. 1181)”, The Crusades I, edit. Alan V. Murray, ABD CLIO, Santa Barbara, pp. 413.
• [25] Odabaşı, Zehra (2019), “Rahip Bernard de Clairvaux: Hayatı (1090-1153) ve II. Haçlı Seferi’ndeki Rolü”, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 45. (399-416)
• [26] Palumbo, Genoveffa (2014), “Misyonerler ve Hıristiyanlığın Yayılması”, Ortaçağ - Katedraller, Şövalyeler, Şehirler, edit. Umberto Eco, trans. Leyla Tonguç Basmacı, Alfa, İstanbul. (206-216)
• [27] Reynolds, Burnam W. (2016), The Prehistory of the Crusades, Bloomsbury Publishing Plc, London.
• [28] Riley-Smith, Jonathan (2008), “The crusades, 1095–1198”, The New Cambridge Medieval History Vol. IV part I, Cambridge University Press, Cambridge. (534-563)
• [29] Runciman, Steven (2008), Haçlı Seferleri Tarihi, 3. Baskı, çev. Fikret Işıltan, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• [30] Russel, Bertrand (1972), Batı Felsefesi Tarihi 2, çev. Muammer Sencer, Bilgi Yayınevi, Ankara.
• [31] Saxo Grammaticus (1905), The Danish History II, çev. Oliver Elton, Norrcena Society, London.
• [32] Schmidt, Iben Fonnesberg (2007), The Popes and The Baltic Crusades 1147-1254, Brill, London.
• [33] Seignobos, Charles (1960), Avrupa Milletlerinin Mukayeseli Tarihi, çev. Samih Tiryakioğlu, Varlık Yayınları, İstanbul.
• [34] Sinding, Paul C. (1859), History of Scandinavia, Pudney & Russell Publishers. New York.
• [35] Smith, Woodruff D. (1991), Politics and the Sciences Of Culture In Germany 1840-1920, Oxford Unıversıty Press, New York.
• [36] Tanilli, Server (1995), Yüzyılların Gerçeği ve Mirası, 4. Baskı, Cem Yayınevi, İstanbul.
• [37] Taylor, Pegatha (2000), “Moral Agency in Crusade and Colonization Anselm of Havelberg and the Wendish Crusade of 1147”, The International History Review, Vol. 22, no. 4. (757-784)
• [38] Tyerman, Christopher (2007), God’s War A New History of the Crusades, Penguin Books, London.
• [39] Urban, William L. (1994), The Baltic Crusade, Lithuanian Research and Studies Center, Inc., Chicago.
• [40] Urban, William L. (1978), “The wendish Princes and the ‘drang nach dem osten’”, Journal of Baltic Studies, Vol. 9, No. 3. (225-244)
• [41] Urban, William L. (1998), “Victims of the Baltic Crusade”, Journal of Baltic Studies, 29:3. (195-212)
• [42] Urban, William (2000), The Prussian Crusade, Lithuanian Research and Studies Center, Inc., Chicago.
• [43] Vasiliev, Alexander A. (2017), Bizans İmparatorluğu Tarihi, 2. Baskı, çev. Tevabil Alkaç, Alfa Yayınları, İstanbul.