Burcî Memlûkler Dönemi’nde Şer’î ve Hukukî Meseleler İçin Kullanılan Mekânlar

Yıl 2018, , 80 - 87, 23.12.2018

Mehmet Şeker

https://doi.org/10.38000/juhis.491961

Öz

Burcî Memlûkler Dönemi, bazı adlî kurumların sistemleştirildiği ve geliştirildiği bir dönem olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu dönemde adliye saraylarının farklı özelliklere sahip müesseseler olduğu görülmektedir. Burcî Memlûklerde Istablü’s-Sultânî, Saray ve Sultan Makamı, Meydân, Eyvânü’l-Kebîr, ed-Dekke, Dâru’n-Niyâbe gibi mekânlar adliye sarayı olarak kullanılmıştır. Bu çalışmada Bahrî Memlûkler Dönemi’nde adliye sarayı olarak kullanılan mekânları tespit ettik. Bu adliye saraylarının ne olduğu, niçin ihdas edildiği ve tesirlerinin neler olduğu hususları üzerinde durduk. Ayrıca Burcî Memlûkler Dönemi’nde bulunan adliye binalarının fonksiyonları ve önemini de belirttik.

Anahtar Kelimeler

Istablü’s-Sultânî, Saray ve Sultan Makamı, Meydân, ed-Dekke, Dâru’n-Niyâbe, Burcî Memlûkler, Adliye Sarayları

Places Which Are Used For The Issues Of Sharia And Law In The Burcî Mamluks Period

Öz

Burcî Mamluks Period is a period in which some judicial institutions are systematized and developed. In this period, it is seen that the courthouses are institutions with different characteristics. The places which are used as courthouses in the Burcî Mamluks are Istablü’s-Sultânî, Saray ve Sultan Makamı, Meydân, Eyvânü’l-Kebîr, ed-Dekke, Dâru’n-Niyâbe. We state the places where the judicial and religious affairs are resolved in this period. We will focus on what these courthouses institution are, why they are created and what effects they have. We also determine the functions and importance of the courthouse buildings in Burcî Mamluks period.

Anahtar Kelimeler

Istablü’s-Sultânî, Palace and Sultan’s Office, Meydân, ed-Dekke, Dâru’n-Niyâbe, Burcî Mamluks, Courthouses

Kaynakça

• [1] Akyüz, Vecdi (2002), “Müslüman Türk Devletlerinde Dîvân-ı Mezâlim Kurumu”, Cilt 5, Türkler Ansiklopedisi, Ankara.
• [2] Ayaz, Fatih Yahya (2008), Türk Memlükler Döneminde Saray Ağalığı –Üstâdarlık (1250-1382), İstanbul.
• [3] İbn Abdüzzâhir (1976), el-Kâdî Muhyiddin, el-Ravz el-Zâhir fî Sîret el-Melik el-Zâhir, Tah. Abdülaziz el-Huveytır, Riyad.
• [4] Fuess, Albrecht (2009), “Zulm by Mazâlim? The Political Implications Of the Use of Mazâlim Jurisdiction by the Mamluk Sultans”, Memlûk Studies Reviev (MEDOC), Chicago, Cilt 13 (1).
• [5] İbn İyâs, Muhammed b. Ahmed (1960). Bedâ’i’ ez-Zuhûr fî Vekâi ed-Duhûr, Cilt 3, Kahire.
• [6] el-Kalkaşandî, Ebû el-‘Abbâs Ahmed b. ‘Ali (1914), Subh el-‘Aşâ fî Sınâ’at el-İnşâ, Cilt 3, Kâhire.
• [7] el-Makrîzî, Takiyy ed-Dîn Ahmed b. ‘Ali (1998), el-Mevâ‘iz ve el-İ‘tibâr bi Zikr el-Hıtat ve el-Âsâr, (Tah. Muhammed Zeynuhum-Medîha eş-Şerkâvî), Mektebe Medbûlâ, Cilt 3, Kâhire.
• [8] ………., (1997), Kitâb es-Sulûk li Ma’rifet Duvel el-Mulûk,(Tah. Muhammed ‘Abd el-Kâdir Atâ), Dâr el-Kütüb el-İlmiyye, Cilt 5, Beyrut.
• [9] Nielsen, Jorgen S. (1985), Secular Justice in an Islamic State: Mazâlim under the Bahrî Mamlûks, 662/1264-789/1387, Leiden.
• [10] Şeker, Mehmet (2017), Memlûklerde Dîvânü’l-Mezâlim (1250-1517), Gazi Üniversitesi, Ankara. (Yayınlanmamış Doktora Tezi).
• [11] Tabâtabâî, Hüseyin Müderrisî (1365), “Dîvân-ı Mezâlim”, Ferheng-i Îrân-zemîn, 27, Tahran.
• [12] İbn Tağribirdî ve Cemaleddin Ebi’l-Mehâsin Yusuf (1992), en-Nücûmu’z-Zâhire fî Mülûki Mısr ve’l-Kâhire, Tah. Muhammed Hüseyin Şemseddin, Dâr el-Kütüb el-İlmiyye, Cilt 12,14, Beyrut.
• [13] Tyan, Emile (1960), Histoire de L’organisation Judiciaire en Pays D’islam, Leiden.
• [14] Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1988), Osmanlı Devleti Teşkilâtına Medhal, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• [15] ez-Zâhirî, Halil b. Şâhin (1894), Kitâb Zubde Keşf el-Memâlik ve Beyân et-Turuk ve el-Mesâlik (Tah. Paul Ravaisse), Paris.