The Effects of the Armenian Relocation on the Population and Economy: The Case of Merzifon

Yıl 2020, , 293 - 317, 15.12.2020

Sabit Genç

https://doi.org/10.38000/juhis.773850

Öz

Ottoman Armenians were subjected to relocation due to the internal security problem at the beginning of the First World War. The relocation event, brought along the discussions that has continued until today. Detailed studies were carried out on the military, demographic and administrative aspects of the Armenian relocation carried out by the Ottoman Empire in 1915. However, the Armenian deportation had also important results in terms of economy as well as its demographic, military and administrative aspects. However, there has not been a detailed study on the effects of relocation on the economy to date. With this study, firstly, it is aimed to determine the population of the Armenian in the district and their place in economy before the relocation inMerzifon district and to reveal the effects of relocation on the district population and economy. Based on the example of Merzifon, it is aimed to draw attention to the effects of Armenian relocation on the population and economy and to give a general idea.

Anahtar Kelimeler

Armenian, Relocation, Merzifon, Economy

Ermeni Tehcirinin Nüfus ve Ekonomi Üzerindeki Etkileri: Merzifon Örneği

Öz

Osmanlı Ermenileri, I. Dünya Savaşı’nın başlarında iç güvenlik problemi nedeniyle tehcire tabi tutulmuşlardır. Tehcir olayı günümüze kadar devam eden tartışmaları da beraberinde getirmiştir. 1915 yılında Osmanlı Devleti tarafından gerçekleştirilen Ermeni tehcirinin askeri, demografik, idari yönleri üzerine ayrıntılı çalışmalar yapılmıştır. Oysa Ermeni tehciri; demografik, askeri ve idari yönleri yanında ekonomik anlamda da önemli sonuçlar ortaya çıkarmıştır. Fakat tehcirin ekonomi üzerindeki etkileri hakkında günümüze kadar ayrıntılı bir çalışma yapılmamıştır. Bu çalışma ile öncelikle Merzifon kazasında tehcir öncesi Ermenilerin kaza nüfusu ve ekonomisi içindeki yerinin tespiti, tehcirin kaza nüfusu ve ekonomisi üzerindeki etkilerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Merzifon örneğinden hareketle de Ermeni tehcirinin, nüfus ve ekonomi üzerindeki etkilerine dikkat çekmek, genel bir fikir vermek amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ermeni, Tehcir, Merzifon, Ekonomi

Kaynakça

• [1] Evkaf Defterleri (EV.d.) : 16174
• [2] Maliye Nezareti Varidat Cizye Muhasebesi Defterleri (ML.VRD.CMH.d.) : 079, 768, 882
• [3] Maliye Nezareti Varidat Temettuat Defterleri (ML.VRD.TMT.d.) : 12925, 12926, 12929, 12931, 13010, 13904, 13539, 14157, 14160, 14161, 14162, 14164, 14167, 14172, 14173, 14178, 14184, 14185, 14186, 14187, 14188, 14190, 14191, 14192, 14193, 12996, 14195, 14196, 14197
• [4] Nüfus Defterleri (NFS.d.) : 2143, 2236, 2237, 2241, 2242, 2243
• [5] Dahiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye 2.Şube (DH.EUM.2.Şb.) : 68/84
• [6] Dahiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye Kalem-i Umumi (DH.EUM.KLU.) : 10/1, 10/7
• [7] Dahiliye Nezareti Mektubi Kalemi (DH.MKT.) : 252/17, 1503/3, 1507/21
• [8] Dahiliye Nezareti Mütenevvi (DH.MTV.) : 22/70
• [9] Dahiliye Nezareti Şifre Kalemi (DH.ŞFR.) : 54/287
• [10] Hariciye Nezareti, Mektub-i Hariciye (HR.MHC.) : 02-72/47
• [11] İrade, Dahiliye (İ.DH.) : 1085/85102
• [12] İrade, Hususi (İ.HUS.) : 146/1324
• [13] Yıldız Esas Evrakı (Y.EE.) : 134/1, 134/11
• [14] Yıldız Umumi (Y.PRK.UM.) : 42/3
• [15] Salname-i Vilayet-i Sivas, (H.1292), Sivas Vilayet Matbaası, Sivas 1292
• [16] Salname-i Vilayet-i Sivas, (H.1301), Sivas Vilayet Matbaası, Sivas 1301
• [17] Salname-i Vilâyet-i Sivas, (H.1325), Sivas Vilayet Matbaası, Sivas 1325
• [18] Beydilli, Kemal(2011). ″Tehcir″, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.40, Ankara.
• [19] Cuinet, Vital(1892). La Turquie Dʹ Asie, Volüme I, İmprimerie Burdin, Paris.
• [20] Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivleri Daire Başkanlığı(2010). Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi, İstanbul.
• [21] Eminoğlu, Mehmet(2007). Osmanlı Vesikalarını Okumaya Giriş, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara.
• [22] Fidan, Ahmet- Kardaş, Nevin vd.(1996). M.E.B. Örnekleriyle Türkçe Sözlük, I,II,III ve IV.Cilt, TTK Basımevi, Ankara.
• [23] Göyünç, Nejat (2002). ″Osmanlı İmparatorluğu’nda Ermeniler″, Türkler Ansiklopedisi, C.10, Ankara.
• [24] Karal, Enver Ziya(1988). Osmanlı Tarihi. VIII.Cilt. Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, [25] Karpat, Kemal(2010). Osmanlı Nüfusu (1830-1914), Timaş Yayınları, Ankara.
• [26] Natanyan, Boğos(2008). Sivas 1877, Çev. Silvart Malhasyan, Bir Zamanlar Yayıncılık, İstanbul.
• [27] Pakalın, M. Zeki(1983). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, II ve III. Cilt. M.E. B. Yayınları, İstanbul.
• [28] Sarafian, Ara(2011). Talat Paşa’nın Ermeni Soykırım Raporu, Gomidas Enstitüsü Yayınları, Londra.
• [29] Sertoğlu, Mithat(1986). Osmanlı Tarih Lügatı, Enderun Kitabevi, İstanbul.
• [30] Sudi, Süleyman (1308). Defter-i Muktesid, C.I, İstanbul: Artin Esadoryan Şirket-i Mürettebiye Matbaası.
• [31] Şemseddin Sami(1987). Kamus-ı Türki, Çağrı Yayınları, İstanbul.
• [32] Toprak, Zafer(1984). “Önemli bir Yasa: Ölçüler Kanunu (1931)”, Yapıt, Sayı 47, Aralık-Ocak (37-43)
• [33] Yasar, Abdizade Hüseyin Hüsameddin (2013). Amasya Tarihi, I-II. Cilt, Amasya Belediyesi Yayınları, Amasya.
• [34] Zürcher, Eric Jan(2019). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul.
• [35] sözlük.gov.tr