Almanya’nın Kırım’daki İslam Politikası(1941-1944)

Yıl 2020, Cilt: 3, 173 - 190, 06.10.2020

Aybüke Güzay

https://doi.org/10.38000/juhis.799323

Öz

Kırım, II. Dünya Savaşı esnasında Almanlar tarafından işgal edilmiştir. 1941 yılının Eylül ayında başlayan işgal süreci 1942 yılının Temmuz ayında Sivastopol’ün alınması ile tamamlanmıştır. Bu işgal esnasında Almanlar Sovyetler Birliği’ne karşı desteğe ihtiyaç duymuşlardır. Bu hususta bölgenin şartlarını iyi bilen ve uzun zamandır Sovyet zulmünden bıkmış olan Kırım Tatarlarını kullanmayı düşünmüşlerdir. Onları kendi yanlarına çekebilmek için Kırım’da propaganda yöntemlerini ustalıkla kullanmışlar ve yoğun bir İslam propagandası yapmışlardır. Zira Kırım Tatarlarını kazanabilmek için İslam dinine yönelik bir propaganda süreci Almanlar açısından çok yararlı olacaktır. Bu sebepten ötürü Kırım Tatarlarının dinsel uygulamalarına müdahale etmemişler, en zayıf oldukları noktalardan birini koz olarak kullanmayı denemişlerdir. II. Dünya Savaşı esnasındaki Alman işgali Kırım’da dinî bir serbestlik dönemi olarak Kırım Tatarlarını ilk başta umutlandırmıştır. Fakat daha sonra Almanların gerçek amaçlarını net bir şekilde anlayınca savaşın gerçekleri ile karşı karşıya kalmışlardır. Bu çalışmada Almanların Kırım’ı işgalleri esnasında İslam’a yönelik politikaları incelenecek, bu politikaların Kırım Tatarları üzerindeki etkileri değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Kırım, Kırım Tatarları, Almanya, İslam, II. Dünya Savaşı

Germany's Islamic Policy in Crimea (1941-1944)

Öz

Crimea, It was occupied by the Germans during World War II. The occupation process, which started in September 1941, was completed with the acquisition of Sevastopol in July 1942. During this occupation, the Germans needed support against the Soviet Union. In this regard, they thought of using the Crimean Tatars, who knew the conditions of the region well and had been tired of Soviet persecution for a long time. In order to attract them to their side, they skillfully used propaganda methods in Crimea and made intensive Islamic propaganda. In order to win the Crimean Tatars, a propaganda process against Islam would be very beneficial for the Germans. For this reason, they did not interfere with the religious practices of the Crimean Tatars and tried to use one of their weakest points as leverage. II. The German occupation during World War II initially gave hope to the Crimean Tatars as a period of religious freedom in Crimea. But later, when they clearly understood the true goals of the Germans, they were confronted with the realities of the war. In this study, the policies of the Germans towards Islam during their occupation of Crimea will be examined, and the effects of these policies on Crimean Tatars will be evaluated.

Anahtar Kelimeler

Crimea, Crimean Tatars, Germany, II. World War, Islam

Kaynakça

• [1] BArch: Bundesarchiv-Berlin.
• [2] Politisches Archiv des Auswärtigen Amt (PA AA, Turanismus 1941-1942, R 261174 Band 1; PA AA Turanismus 1941-1942, R 261175 Band 2; PA AA Gesandter Dr. Werner Otto von Hentig: Vertreter des Auswärtigen Amts bei der Heeresleitung in der Ukraine 1942-1943 R 60741 Band 5).
• [3] Azat Kırım Gazetesi, 16 Ocak 1943; 29 Eylül 1942; 19 Ocak 1943; 22 Aralık 1942.
• [4] Bartsch, Elizabeth ve Kammer, Hilde(1992), Nationalsozialismus: Begriffe aus der Zeit der Gewaltherrschaft 1933-1945, Rororo Handbuch, Reinbeck bei Hamburg.
• [5] Çelen, Kuter(2017), Rommel: Çöl Tilkisi, Kastaş Yayınları, İstanbul.
• [6] Dallin, Alexander(1981), German Rule in Russia 1941-1945: A Study of Occupation Policies, Second Edition.
• [7] Eren, Nermin(1988), Kırım Türklerinin II. Dünya Savaşı’nda Sovyet Ordusundaki Yararlıkları, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• [8] Gül, Bülent(2006), “Almanya’da Türkoloji Çalışmaları”, Türkbilig, sayı: 11. (56-117)
• [9] Giljazov, Iskander(2000), “Die Muslime Rußlands in Deutschland während der Weltkriege als Subjekte und Objekte der Großmachtpolitik”, Herausgegeben von Gerhard Höpp und Brigitte Reinwald, Fremdeinsätze. Afrikaner und Asiaten in europäischen Kriegen, 1914 – 1945, Studien 13 Berlin: Verlag Das Arabische Buch. (143-148)
• [10] Hart, B. Liddel(2004), Hitleri’in Generalleri Konuşuyor, çev. Mehmet Tanju Akad, Cilt 1, Kastaş Yayınları, İstanbul.
• [11] Hentig, Werner Otto von(1962), Mein Leben: Eine Dienststraße, Vandenhoeck Ruprecht, Göttingen.
• [12] Heine, Peter(2000), “Die Mullah-Kurse der Waffen SS”, Herausgegeben von Gerhard Höpp und Brigitte Reinwald, Fremdeinsätze. Afrikaner und Asiaten in europäischen Kriegen, 1914-1945, Studien 13, Verlag Das Arabische Buch, (181-188)
• [13] Hoffmann, Joachim(1976), Die Ostlegionen (1941-1943), Freiburg: Verlag Rombach, Freiburg.
• [14] Höpp, Gerhard(2004), Mufti-Papiere: Briefe, Memorandum, Reden und Aufrufe Âmin al-Husainıs aus dem Exil 1940-1945, Klaus Schwarz Verlag, 2. Auflage, Berlin.
• [15] Keskin, Fatih(1997), İkinci Dünya Savaşı Sırasında Türkiye’de Alman Propagandası: Türkische Post, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Anabilim Dalı, Ankara. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• [16] Kırımal, Edige(1962), Kırım’da Türk Katliamı, çev. Kemal Vehbi Gül, Toprak Dergisi Yayınları, İstanbul.
• [17] Kırımal, Edige(1962), Der Nationale Kampf der Krimtürken (1900-1950), Philo Press, Emstedden.
• [18] Kunz, Norbert(2005), Die Krim unter deutscher Herrschaft (1941-1944): Germanisierungsutopie und Besatzungsrealität, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt.
• [19] Kuruoğlu, Huriye(2006), Propaganda ve Özgürlük Aracı Olarak Radyo, Nobel Yayınları, Ankara.
• [20] Macit, M. Hanifi(2007), Faşizm ve Nazizm, Savaş Yayınevi, Ankara.
• [21] Magocsi, Paul Robert(2017), Şu Mübarek Topraklar: Kırım ve Kırım Tatarları, çev. Ferit Burak Aydar, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• [22] Motadel, David(2015), İslam ve Naziler, çeviren: Ahmet Fethi Yıldırım, Alfa Tarih Yayınları, İstanbul.
• [23] Özkırımlı, Orhan(1964), “II. Dünya Savaşı’nda Kırım Türkleri ile Almanlar Arasındaki Münasebetler”, Emel, Sayı 25, Kasım-Aralık. (15-20)
• [24] Özcan, Ömer(2004), “Enver Paşa ve Cafer Seydahmet Kırımer İlişkileri”, Emel’imiz Kırım, Yıl 13, Sayı 49, Ekim-Kasım-Aralık. (14-28)
• [25] Özüdoğru, Demirhan(2016), II. Dünya Savaşında Almanya’daki Rusya Mahkûmu Türklerin Faaliyetleri, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi)
• [26] Tyaglyy, Mikhail(2009), “Were the “Chingene´” Victims of the Holocaust? Nazi Policy toward the Crimean Roma, 1941–1944”, Holocaust and Genocide Studies 23, no. 1, Spring. (26–53)
• [27] Ülküsal, Müstecip(1975), “II. Dünya Savaşı’nda Berlin Hatıraları II”, Emel, Sayı 88, Mayıs-Haziran. (33-48)