Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Ekseninde Türkiye Cumhuriyeti’nin Kalkınma Politikası ve Tarımsal Üretim

Yıl 2020, Cilt: 3, 252 - 268, 06.10.2020

Haşim Erdoğan

https://doi.org/10.38000/juhis.803098

Cited By: 5

Öz

Kalkınma planları, iktisadi olarak kalkınmayı hedef edinmiş ülkelerin ekonomik sorunlarını gidererek yerli ve yabancı yatırımcılara güven vermek adına ortaya konmaktadır. Belirli bir sürece kadar ekonominin alt kollarında ulaşılması istenen hedefleri içeren kalkınma planlarının ilki İsmet İnönü başkanlığındaki koalisyon hükümeti tarafından 1963 ila 1967 yıllarını kapsar nitelikte yapılmıştır. 1960’lı yıllarda bir tarım ülkesi konumunda olan Türkiye’de ekonomik kalkınmayı sağlayabilecek sermaye birikiminin ancak tarımsal üretimdeki süreklilik, verimlilik ve bunların beraberinde getireceği ihracatla mümkün olabileceği düşüncesi kalkınma planlarının oluşmasında önemli etken olmuştur. Tarım planlamasında ürünlerin dış pazarlarda yer edinebilmesi için niceliğinin artırılmasına yönelik çalışmalarla beraber niteliği artırılmış katma değeri yüksek tarım ürünleri olmasına da dikkat edilmiştir. Ülke ikliminin elverdiği ölçüde çok çeşitli tarım ürünlerinin üretimi yapılmış ve bunların hem ülke ihtiyacını karşılamasına hem de fazlasının dış ülkelere satılarak ekonomik kalkınma sağlanmaya çalışılmıştır. 

Tarımdaki gelişmenin doğal bir sonucu olarak sanayi üretiminin de artacağı bilindiği için öncelikle üretebilecek ürünlerin sanayide yerli hammadde oluşturmasına gayret edilmiştir. Böylelikle amaçlanan hedeflerden olan bir sanayi ülkesi olma adına önemli adımlar atılmıştır. Türkiye’de bir diğer önemli ekonomik alan olan hayvancılığın da tarım ile bağlantıları ve birbirlerinin gelişimini olumlu etkileme durumu göz önünde bulundurularak bu alanlarda yerli üretimin teşviki ile ekonomide topyekün bir üretim seferberliğine gidilmiştir. Bu planın başarılı olabilmesi adına sulama, makineleşme, makinelerin onarımı ve donatımı konusunda yatırımlara da önem verilmiştir. İlk beş yıllık planlamada tarım tekniğinin geliştirilmesi, dünyadaki modern tarım araçlarının takip edilerek ülkeye kazandırılması, kimyevi gübre ve ıslah edilmiş tohumlar kullanılarak verimliliğin artırılması amaçlanmış, bunda da büyük oranda başarı kaydedilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, İnönü Hükümetleri, Türkiye Ekonomisi, Tarım, Milli Ekonomi

Turkey Republic’s Development Policy and Agricultural Production on the Axis of the First Five Year Development Plan

Öz

Development plans are put forward in order to give confidence to domestic and foreign investors by eliminating the economic problems of countries that have targeted economic development. The first development plan that includes the targets to be achieved in the lower branches of the economy until a certain period. was made by the coalition government headed by İsmet İnönü, covering the years between 1963 and 1967. 1960’s agricultural country in the position in Turkey the idea that capital accumulation that can provide economic development can only be possible with the continuity of agricultural production, productivity and the export that they bring along with them has been an important factor in the formation of development plans. Along with the studies to increase the quantity, attention has been paid to the increased quality of agricultural products with high added value for products to take place in foreign markets ın agricultural planning. A wide variety of agricultural products have been produced to the extent that the country’s climate permits and economic development has been achieved by both meeting the needs of the country and selling the excess to foreign countries.

First of all, efforts have been made for the products that we can produce to form domestic raw materials in our industry as it is known that industrial production will increase as a natural result of the development in agriculture. Thus, important steps have been taken in order to become an industrial country, which is one of the aimed targets. Another important economic area, links with agriculture of farming in Turkey and considering the positive effects of each other’s development, a total production mobilization in the economy was made with the encouragement of domestic production in these areas. In order for this plan to be successful, attention has been paid to investments in irrigation, mechanization, repair and equipment of machinery. Development of agricultural technique, following and bringing modern agricultural tools in the world to the country, ıt is aimed to increase productivity by using chemical fertilizers and improved seeds in the first 5 years of planning, there has been a great success in this.

Anahtar Kelimeler

First Five Year Development Plan, İnönü Governments, Turkish Economy, Agriculture, National Economy

Kaynakça

• [1] BCA, Kararlar Daire Başkanlığı, 30.18.1.2, 166.44.2, 21 Eylül 1962.
• [2] BCA, Kararlar Daire Başkanlığı, 30.18.1.2, 168.5.7, 25 Ocak 1963.
• [3] BCA, Kararlar Daire Başkanlığı, 30.18.1.2, 171.34.16, 02 Temmuz 1963.
• [4] Resmi Gazete, Sayı 10621, Ankara 5 Ekim 1960.
• [5] Resmi Gazete, Sayı 10846, Ankara 5 Temmuz 1961.
• [6] Resmi Gazete, Sayı 11272, Ankara 3 Aralık 1962.
• [7] T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Kalkınma Planı (Birinci Beş Yıl) 1963-1967, 1963.
• [8] T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Kalkınma Planı (İkinci Beş Yıl) 1968-1972, 1968.
• [9] T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Kalkınma Planı (Üçüncü Beş Yıl) 1973-1977,
• [10] Akandere, Osman(2019), “Türkiye’de Uygulamalı Tarım Eğitimine Bir Model: Köy Enstitülerinde Okutulan Ziraat Dersleri ve Uygulamaları”, Türkiye’de Tarım Politikaları ve Ülke Ekonomisine Katkıları Uluslararası Sempozyum Bildirileri, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, (409-432).
• [11] Altuncuoğlu, Neslihan(2019), “Atatürk’ün Söylev ve Demeçlerinde Tarım Politikası”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 12, Sayı 62, (283-289)
• [12] Atatürk, Mustafa Kemal(2006), Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Cilt I-II, Ankara.
• [13] Boratav, Korkut(2005), Türkiye İktisat Tarihi 1908-2002, İmge Kitabevi, Ankara.
• [14] Çelik, Onur ve Çetiner, Sibel(2019), “Türkiye Ekonomisinde Kalkınma Planları ve Kalkınma Planlarındaki Söylem Değişiklikleri”, International Journal of Economics, Politics, Humanities and Social Sciences, Cilt 2, Sayı 3, (121-131)
• [15] Derinsu Dayı, S. Esin(2019), “Doğu Harekâtı ile Tekrar Anavatana Katılan Elviye-i Selâse (Kars Ardahan Batum)’de TBMM Hükümeti’nin Halka Yaptığı Yardımlar”, Türkiye’de Tarım Politikaları ve Ülke Ekonomisine Katkıları Uluslararası Sempozyum Bildirileri, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, (601-613)
• [16] Kaştan, Yüksel(2019), “Antalya’da Tarım Faaliyetlerinin Cumhuriyet Dönemi Tarihi Gelişimi”, Türkiye’de Tarım Politikaları ve Ülke Ekonomisine Katkıları Uluslararası Sempozyum Bildirileri, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, (577-600)
• [17] Küçük, Yalçın(1985), Planlama, Kalkınma ve Türkiye, Tekin Yayınevi, Ankara.
• [18] Pamuk, Şevket(2013), Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• [19] Takım, Abdullah(2011), “Türkiye’de 1960-1980 Yılları Arasında Uygulanan Kalkınma Planlarında Maliye Politikaları”, Maliye Dergisi, Sayı 160, (154-176)
• [20] Tekeli, İlhan ve İlkin, Selim(2009), Savaş Sonrası Ortamında 1947 Türkiye İktisadi Kalkınma Planı, Bilge Kültür Sanat Yayınları, İstanbul.
• [21] Tokgöz, Erdinç(1998), “Ekonomide 75 Yıl”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 16, Sayı 1-2, (1-28)
• [22] Tolunay, Ahmet ve Akyol, Ayhan(2006), “Kalkınma ve Kırsal Kalkınma: Temel Kavramlar ve Tanımlar”, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri A, Sayı 2, (116-127)
• [23] Salep, Mustafa(2017), “Türk İktisat Tarihi Açısından Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1963-1967)”, Turkish Studies, Cilt 12, Sayı 12, (209-230)
• [24] Şimşir, Sebahattin(2019), “Cumhuriyet Arşiv Kayıtlarına Göre Türkiye’de Tohum Çeşidi Islahına Dair Çalışmalar (1930-1960)”, Türkiye’de Tarım Politikaları ve Ülke Ekonomisine Katkıları Uluslararası Sempozyum Bildirileri, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, (3-15)
• [25] Tezel, Yahya Sezai(1994), Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi (1923-1950), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
• [26] Türk Dil Kurumu(1998), Türkçe Sözlük, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Cilt 2, Ankara.
• [27] Ural, Selçuk ve Hangül, Nesrin(2019), “Demokrat Parti Hükümet Programlarında Tarım (1950-1960)”, Türkiye’de Tarım Politikaları ve Ülke Ekonomisine Katkıları Uluslararası Sempozyum Bildirileri, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, (79-94)
• [28] Yenal, Oktay(2010), Cumhuriyet’in İktisat Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• [29] Yeşilbursa, Behçet Kemal(2019), “Ortadoğu’da Tarım Reformu (Türkiye, İran, Irak, Suriye, Mısır) (1945-1965)”, Türkiye’de Tarım Politikaları ve Ülke Ekonomisine Katkıları Uluslararası Sempozyum Bildirileri, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, (433-463)
• [30] Yurtoğlu, Nadir(2017), Demokrat Parti Dönemi Tarım Politikaları ve Siyasi, Sosyal, Ekonomik Hayata Tesirleri (1950-1960), Atatürk Araştırma Merkezi, Yayınları, Ankara.
• [31] Yurtsever, Cezmi(2013), Çukurova’da Tarımın Tarihi, Adana Ticaret Borsası Yayınları, Adana.
• [32] Yuvalı, Abdulkadir ve Yoska, Erhan(2019), Türk Dünyasının Ortak Kültürel Değerleri, Kömen Yayınları, Konya.
• [33] Yücel, Fikret(2014), Cumhuriyet Türkiye’sinin Sanayileşmede İlk Adımı Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı 1934-1938, TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Yayınları, Ankara.