A Functional Tax Product in China: Salt Tax During The Tang Dynasty

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 87 - 98, 25.06.2024

Gökçen Kapusuzoğlu

https://doi.org/10.38000/juhis.1420677

Öz

Taxes are one of the main sources of income for the development of states. The high demand for some basic products in different eras of ancient China caused government to impose taxes on those products. Salt is one of these basic products. From the earliest eras of ancient China, salt tax had contributed to the state treasury. Unlike other countries around the world, the belief that salt was discovered in China and the title of "Ancestor of Salt" was given to the person who discovered it and the opening of the Salt Tax Museum in a city of China reveals the importance attributed to salt in China. While there was no tax on salt in the early periods of the Tang Dynasty, one of the most brilliant periods of China; in the late period of the dynasty, salt tax was needed to straighten the economic situation that was damaged as a result of the uprising of a half-Turkic origined rebel. Although this taxation provided the expected economic benefit, it caused other unexpected rebellions to emerge in the following period and brought the end of the dynasty. The study prepared mostly based on Chinese classics seeks answers to the questions of how important salt was in China, how it is mentioned in which Chinese sources, why the salt tax was not applied in the early periods of the Tang Dynasty while it was applied in the later periods and what the effects of the salt tax were on the dynasty.

Anahtar Kelimeler

Tang Dynasty, Salt Tax, Salt Law, Salt Commissioner, Salt.

Çin’de İşlevsel Bir Vergi Ürünü: Tang Hanedanı Döneminde Tuz Vergisi

Öz

Vergiler, devletlerin kalkınması için temel gelir kaynaklarının başında gelmektedir. Eski Çin’in farklı evrelerinde bazı temel kullanım ürünlerine olan talebin fazla olması, ülke yönetiminin o ürünlerden vergi almasına sebep olmuştur. Tuz, bu temel ürünlerin başında gelmektedir. Çin’in feodal döneminin en erken evrelerinden itibaren tuzdan alınan vergi, devlet hazinesine katkı sağlamıştır. Dünyanın diğer ülkelerinden farklı olarak tuzun Çin’de keşfedildiğine inanılması ve onu ilk keşfeden kişiye “Tuzun Atası” unvanının verilmesi, günümüz Çin’indeki bir kentte Tuz Vergisi Müzesi açılması Çin’de tuza atfedilen önemi gözler önüne sermektedir. Çin’in en parlak dönemlerinin başında gelen Tang Hanedanı’nın erken dönemlerinde tuzdan vergi alınmazken; hanedanın geç döneminde yarı Türk soylu bir isyancının ayaklanması sonucunda zedelenen ekonomik durumu düzeltmek için tuz vergisine ihtiyaç duyulmuştur. Bu vergilendirme her ne kadar ekonomik olarak beklenen faydayı sağlamış olsa da sonraki süreçte beklenmedik başka isyanların ortaya çıkmasına sebep olmuş ve hanedanın sonunu getiren etmenlerden biri olmuştur. Çoğunlukla Çin klasiklerine dayalı olarak hazırlanan çalışmada, Çin’de tuzun ne denli önemli olduğu, hangi Çince kaynakta ne şekilde geçtiği, Tang Hanedanı’nın ilk dönemlerinde tuz vergisi uygulanmazken; ileri dönemlerinde neden uygulandığı ve tuz vergisinin hanedan üzerindeki etkilerinin neler olduğu sorularına cevap aranmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tang Hanedanı, Tuz Vergisi, Tuz Yasası, Tuzla Sorumlusu, Tuz.

Kaynakça

• Aktaş, Şükrü (2022), “Tang Hanedanlığında Bir Türk: An Lushan (安禄山)”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 58, Aralık. (169-189)
• Avcı, Sedat (2003), “Ekonomik Coğrafya Açısından Önemli Bir Maden: Tuz (Tarihi, Önemi ve Dünya Tuz Ekonomisi),” Coğrafya Dergisi, S. 11. (21-45)
• Ban, Gu (1988), Han Shu (Han Hanedanı Kayıtları), Zhonghua Shuju, Pekin.
• Baykuzu, Tilla Deniz (2013), An Lu-shan İsyanı ve Büyük Yen Devleti, Kömen Yayınları, Konya.
• Chen, Pochan (2018), The Social Life of Salt in Ancient China From The Late Neolithic To The Han Dynasty, F. Allard, Y. Sun, K. M. Linduff (Ed.) Memory and Agency in Ancient China Shaping the Life History of Objects içinde (97-119), Cambridge University Press, Londra.
• Chiang, Tao-Chang (1976), “The Production of Salt in China 1644-1911,” Association of American Geographers, V. 66/4. (516-530)
• Chien, Cecilia Lee-fang (2004), Salt and State -An Annotated Translation of The Songshi Salt Monopoly Treatisie, The University of Michigan, Michigan.
• Fan, Wenli (1988), “Tang Shuofang Jiedushi Luelun (Tang Dönemi Ordos Jiedushisı Tartışması),” İç Moğolistan Üniversitesi Dergisi, S. 3. (110-118)
• https://www.cnsalt.cn/article/1251.html (Erişim Tarihi: 03.01.2024)
• https://ctext.org/wiki.pl?if=gb&chapter=357719 (Erişim Tarihi: 10.01.2024)
• https://ctext.org/rites-of-zhou/tian-guan-zhong-zai/zhs (Erişim Tarihi: 10.01.2024)
• https://ctext.org/library.pl?if=gb&file=93012&page=2354 (Erişim Tarihi: 27.03.2024)
• https://ctext.org/library.pl?if=en&file=88150&by_title=%E6%88%90%E5%AE%9E%E8%AE%BA&page=27 (Erişim Tarihi: 28.03.2024)
• https://ctext.org/library.pl?if=en&file=17934&page=41 (Erişim Tarihi: 28.03.2024)
• https://ctext.org/library.pl?if=en&file=10660&page=114#%E9%B9%BD%E5%AE%97 (Erişim Tarihi: 28.03.2024)
• https://m.sohu.com/n/398628532/ (Erişim Tarihi: 06.11.2023)
• https://news.sina.com.cn/o/2020-05-19/doc-iirczymk2473016.shtml (Erişim Tarihi: 08.08.2023)
• https://tv.cctv.com/2019/03/16/VIDEwBYqLuZfHEYhi8FCIBbh190316.shtml(Erişim Tarihi:06.11.2023)
• https://zh.wikisource.org/zh-hant/%E9%B9%BD%E9%90%B5%E8%AB%96(Erişim Tarihi:10.01.2024)
• Hucker, Charles O. (1984), A Dictionary of Official Titles in Imperial China, Southern Materials Center, Taipei. İnayet, Alimcan (2023), “An Lu-Shan Köroğlu Mu?”, Milli Folklor, S. 18/140, Kış. (27-36)
• Kapusuzoğlu, Gökçen (2020), Tang Hanedanı Döneminde Jiedushilık ve Türk Komutanlar (710-756), Ankara Üniversitesi, Ankara. (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
• Kurlansky, Mark (2023), Tuz Üzerinden Dünya Tarihi, (Çev. S. Sezer), Epsilon Yayınevi, İstanbul.
• Lewis, Mark Edward (2009), China’s Cosmopolitan Empire -The Tang Dynasty, Harward University Press, London.
• Liu, Xun (1988), Jiu Tang Shu (Eski Tang Kayıtları), Zhonghua Shuju, Pekin.
• Nakazato, Minoru (2011), “An Optimal Tax That Destroyed The Government-An Economic Analysis of Decline of The Tang Dynasty,” Tokyo Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, V. 6. (234-245)
• Ouyang, Xiu (1988), Xin Tang Shu (Yeni Tang Kayıtları), Zhonghua Shuju, Pekin.
• Shi, Yuqi (2015), Zhongguo Gudai Jundui (Eski Çin Ordusu), Zhongguo Shangye Chubanshe, Pekin.
• Sima, Guang (1988), Zizhi Tongjian, Zhonghua Shuju, Pekin.
• Sima, Qian (1988), Shiji (Tarihçinin Kayıtları), Zhonghua Shuju, Pekin.
• Şirin, Hatice (2019), Sözcük Hikâyeleri, Bilge Kültür Sanat, İstanbul.
• Tanrıkut, Mevlan (2023), “Discourses on Salt and Iron: A Study on the State Monopoly in China,” İbn Haldun Çalışmaları Dergisi, S. 8/2, Temmuz. (175-201)
• Twittchett, Denis (1954), “The Salt Commissioners After An Lu-Shan’s Rebellion,” Asia Major New Series V. 4/1. (60-89)
• Wang, Pu (1955), Tang Huiyao, Zhonghua Shuju, Pekin.
• Wang, Qinruo (1988), Cefu Yuangui, Zhonghua Shuju, Pekin.
• Wu, Hui (2013), Zhongguo Yan Fa Shi, Shehui Kexue Wenxian Chuban She.
• Yan, Xu (2017), The State Salt Monopoly in China: Ancient Origins and Modern Implications, Studies in The History of Tax Law içinde (513-537), Hart Publishing, Cambridge.