Siberfeminizm Çerçevesinde Yeni Medyada Kadın Gazeteciler Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 1, 133 - 154, 17.09.2022

Selin Kiraz Demir

Öz

Yeni medya mecraları, iletişim süreçlerinin en önemli aşamalarından biri olan geri bildirimleri en gerçek ve en hızlı haliyle kaynağa sunması bakımından son dönemde oldukça tercih edilir hale gelmiştir. Bugün, özellikle YouTube gibi platformların güncel izleme pratiklerini dönüştürdüğü söylenebilir. Fakat bu mecralarda yayınlanan videolar, içeriği ne olursa olsun, izleyicinin kendi kimliğini gizleme imkânı da sunduğundan ve herhangi bir sansür mekanizması bulunmadığından yapılan yorumlarda toplumsal cinsiyete dayalı cinsiyetçi söylemleri daha kolay yayılabilir hale de getirebilmektedir. Çalışmada, yapımcı Armağan Çağlayan’ın YouTube’da yayınlamak üzere hazırlayıp sunduğu Gör Beniadlı programında kadın gazeteci Nevşin Mengü’nün konuk olduğu bölüme yapılan yorumlar, toplumsal cinsiyet perspektifinden içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Cinsiyete yönelik söylemlerde erkek ya da kadın kullanıcıların oranları, kullanıcıların kimliklerini açık olarak kullanıp kullanmadıkları, cinsiyetçi söylemin bir hakaret ya da bilinçsiz bir övgü unsuru olarak kullanılması da araştırmaya dahil edilen konular arasındadır. Araştırmada elde edilen bulgular, kadın gazetecilere yönelik cinsiyetçi söylemlerin korumacı ya da düşmanca azalarak da olsa devam ettiğini ortaya koymuştur. Bu araştırmanın, yeni medya mecralarında yayınlanan içerikler aracılığıyla kadın gazetecilerin maruz kaldığı cinsiyetçi söylemlerin kaynakları ve yaklaşımlar konusunda bir perspektifsunabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

toplumsal cinsiyet, siberfeminizm, kadın gazeteciler, yeni medyada kadın

Kaynakça

• Ayan, S. (2014). Cinsiyetçilik: Çelişik duygulu cinsiyetçilik. Cumhuriyet Tıp Dergisi, 36: 147-156. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/48071
• Bourdieu, P. (1991). Language and Symbolic Power. Cambridge: Polity Press.
• Britannica. (2021). Erişim Adresi: https://www.britannica.com/topic/feminism
• De Beauvoir, S. (2010). İkinci Cins Evlilik Çağı, (Çev. B. Onaran). İstanbul: Payel Yayınevi.
• Çak, E, Ş. (2010). Toplumsal Cinsiyet ve Feminizm Teorileri Bağlamında Türkiye’deki Reklam Filmleri ve Popüler Müzik Videoları. DEÜ GSF Dergisi, S: 4, 101–110.
• Çakır, S. (2011). Feminist Tarih Yazımı: Tarihin Kadınlar İçin, Kadınlar Tarafından Yeniden İnşası. S. Sancar (Yay. haz.). Birkaç Arpa Boyu… 21. Yüzyıla Girerken Türkiye’de Feminist Çalışmalar (cilt 1) içinde (s. 505-533). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Çavuşoğlu, İ. (2019). Davranışsal Ekonomi Alanında Yayınlanan Uluslararası Makalelerin İçerik Analizi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, YÖK Tez Merkezi.
• Direk, Z. (2018). Cinsel Farkın İnşası Felsefi Bir Problem Olarak Cinsiyet. İstanbul: Metis.
• EIGE (European Institute for Gender Equality). (2020). What is Sexism. Sexism at Work Handbook. Erişim Adresi: https://eige.europa.eu/publications/sexism-at-work-handbook/part-1-understand/what-sexism
• Elo, S., Kääriäinen, M., Kanste, O., Pölkki, T., Utriainen, K., & Kyngäs, H. (2014). Qualitative Content Analysis: A Focus on Trustworthiness. SAGE Open. 1-10. doi: 10.1177/2158244014522633
• Haraway, D. (1991). A Cyborg Manifesto: Science, Technology, and Socialist-Feminism in the Late Twentieth Century, Simians, Cyborgs and Women: The Reinvention of Nature içinde. Erişim adresi: https://www.sfu.ca/~decaste/OISE/page2/files/HarawayCyborg.pdf
• Haraway, D. (2006). Siborg Manifestosu: Geç Yirminci Yüzyılda Bilim, Teknoloji ve Sosyalist Feminizm. (Çev. O Akınhay). İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Hooks, B. (2000). Feminism is for Everybody: Passionate Politics. Londra: Pluto Press. Erişim adresi: http://books.google.com.tr/books?id=0au7QbAJH0gC&dq=%22feminism+is+a%22&hl=tr&source=gbs_navlinks_s
• Ianello, K. ve College, G. (2010). Women’s Leadership and Third-Wave Feminism. K. O’Connor (Yay. haz.). Gender and Women's Leadership:A Reference Handbook: Volume One içinde. Kaliforniya: Sage. Erişim adresi: http://books.google.com.tr/books?id=zkuocXgg5jgC&dq=%22second+wave+feminism%22+%22third+wave+feminism%22&hl=tr&source=gbs_navlinks_s
• Koçak, A. ve Arun, Ö. (2006). İçerik Analizi Çalışmalarında Örneklem Sorunu. Selçuk İletişim. 4 (3), 21-28.
• McQuail, D. (2000). McQuail’s Mass Communication Theory. London: SAGE.
• Mills, S. (2008). Language and Sexism. Cambridge: Cambridge University Press.
• Napikoski, L. (2019). What is Sexism? Defining a Key Feminist Term. ThoughtCo. Erişim adresi: https://www.thoughtco.com/what-is-sexism-3529186
• Nevşin Mengü Biyografisi. (2021). Erişim Tarihi: https://www.haberler.com/nevsin-mengu/biyografisi/
• Paasonen, S. (2005). “Surfing The Waves Of Feminism: Cyberfeminism And Its Others”. Erişim adresi: http://www.tanianavarroswain.com.br/labrys/labrys7/cyber/susanna.htm
• Pilcher, J. ve Whelehan, I. (2004). 50 Key Concepts in Gender Studies. Londra: Sage Publications Ltd.
• Plant, S. (1997). Zeros and Ones: Digital Women and the New Technoculture. Londra: Fourth Estate. Erişim adresi: https://monoskop.org/File:Plant_Sadie_Zeros_and_Ones_Digital_Women_and_the_New_Technoculture_1997.pdf
• Soydan, B. Çınar, M. Şenol, R. Ertan, T. ve Doğan Y. (2016). Ayrımcı Dile Karşı Habercilik Kılavuzu, İstanbul: P24 Medya Kitaplığı.
• Stevenson, Nick (2002). Understanding Media Cultures: Social Theory and Mass Communication (2. Baskı). Londra: SAGE.
• Ülkar, D. (2021). Kadın gazetecilerin medyada var olma mücadelesi. Erişim adresi: http://media4democracy.org/news/kadin-gazetecilerin-medyada-var-olma-mcadelesi
• Türkiye Gazeteciler Cemiyeti. (2021). Erişim adresi: http://www.tgc.org.tr/aciklamalar/2837-tgc-kad%C4%B1n-gazeteciler-komisyonu-anketinin-sonucu-kad%C4%B1n-gazeteciler-kariyer-hedefine-ge%C3%A7-ula%C5%9F%C4%B1yor.html
• Varol, S. (2014). Kadınların Dijital Teknolojiyle İlişkisine Ütopik Bir Yaklaşım: Siberfeminizm. International Journal of Social Science. S: 27, 219-234. Doi: 10.9761/JASSS2463.
• Vetterling-Braggin, M. (1981). Sexist Language: A Modern Philosophical Analysis. Littlefield Adams: Totowa.
• Yüncüler, Z. (2018). YouTube’da gazetecilik: Abone, reklam, sponsor ekseninde özgürlük, Erişim adresi: https://journo.com.tr/youtube-gazetecilik-abone-reklam-sponsor-ozgurluk
• YouTube. (2020). Nevşin Mengü "Hiçbir Zaman Siyasetçi Olmak İstemem!". Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=xHuZdUGGQHg