Türk Hukuku'nda Vergilendirme YetkisiThe Taxation Power in Turkish Law

Yıl 2013, Cilt: 8 Sayı: Özel, 0 - 1154, 01.06.2013

 gözde Erkin

Öz

Essay is giving information the taxation power in Turkish law, a careful study and research all aspects of powers of taxation have been studied. The article consists of three chapters and a conclusion part. The first section, the taxation authority and the scope of the theoretical basis of this authorization, the relationship between democracy and international and supranational organizations have tried to explain the authority of taxation issues. The second section, the Turkish law, the basis of the authority and function of taxation, the taxation authority is subject to the constitutional principles and the use of taxation powers, the division between the legislative and executive bodies and local government powers of taxation are examined. The third section, the taxation authority given place to the limitation of national and international arena. The result was part of an overall assessment of the powers of taxation.

Anahtar Kelimeler

Authorization, Taxation Principles, Limitation.

Türk Hukuku'nda Vergilendirme YetkisiThe Taxation Power in Turkish Law

Öz

Makale, ‘‘Türk Hukuku’nda Vergilendirme Yetkisi’’ konusundan oluşmaktadır. Makalede, dikkatli bir çalışma ve araştırmayla vergilendirme yetkisi tüm yönleriyle incelenmeye çalışılmıştır. Makale, üç bölüm ve sonuç kısmından oluşmaktadır. İlk bölümde; vergilendirme yetkisi, bu yetkinin kuramsal temeli ve kapsamı, demokrasi ile ilişkisi ve uluslararası ve uluslar üstü kuruluşların vergilendirme yetkisi konuları açıklanmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde; Türk Hukuku’nda vergilendirme yetkisinin temeli ve işlevi, vergilendirme yetkisinin tabi olduğu anayasal ilkeler, vergilendirme yetkisinin kullanımı, yasama ve yürütme organları arasındaki bölüşümü ve yerel idarelerin vergilendirme yetkileri incelenmiştir. Üçüncü bölümde; vergilendirme yetkisinin ulusal ve uluslararası alanda sınırlandırılması konularına yer verilmiştir. Sonuç kısmında ise vergilendirme yetkisi ile ilgili genel bir değerlendirme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yetki, Vergilendirme İlkeleri, Sınırlandırma.

Kaynakça

• Kitaplar
• ALİEFENDİOĞLU, Yılmaz,”Türk Anayasa Mahkemesi’nin Hukuk Devleti Anlayışı”, Hukuk Devleti, (Haz. Hayrettin Ökçesiz), HFSA - Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi Yayınları: 4, AFA Yayıncılık, Ekim 1998.
• AKAD, M., DİNÇKOL, B.V., Genel Kamu Hukuku, İstanbul, Der Yayınları, 2004.
• AKDOĞAN, Abdurrahman, Kamu Maliyesi, Gazi Kitabevi, Ankara, 2005.
• ARIKAN, Zeynep, Demokratik Gelişim sürecinde Vergilendirme Yetkisinin Kullanımı ve Sınırları (Türkiye Analizi), (Yayımlan- mamış Doktora Tezi), DEÜSBE, İzmir, 1994.
• ARSLAN, Mehmet, Vergi Hukuku, Güncellenmiş 7. Baskı, Bursa, MKM Yayıncılık, 2011.
• Balta, T. Bekir, İdare Hukuku, C. I, Genel konular, AÜSBF. Yayını, AÜ Basımevi, Ankara, 1972.
• ÇAĞAN, Nami, Vergilendirme Yetkisi, İstanbul, Kazancı Hukuk Yayınları, 1982.
• GEMALMAZ, Haydar Burak, Mülkiyet Hakkı, İstanbul, Beta Yayınları, 2009.
• GEREK, Şehnaz, AYDIN, Ali Rıza, Anayasa ve Vergi Hukuku, Ankara, Seçkin Yayınevi,2005.
• GÜNEŞ, G., Verginin Yasallığı İlkesi, İstanbul, Yayın ve Dağıtım, 1998.
• KANETİ, Selim, Vergi Hukuku, 2. Bası, İstanbul, Filiz Kitabevi, 1989.
• KANETİ, Selim, Vergi Hukuku, İstanbul, Özdem Kardeşler Matbaası, 1987.
• KABOĞLU, İbrahim, Anayasa Hukuku Dersleri, İstanbul, Legal Yayıncılık, 2005.
• MUSULİN, J., Hürriyet Bildirgeleri Manga Carta’dan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine, Nemci Zeka (çev.), İstanbul, Belge Yayınları 1987.
• ÖNCEL, Mualla, KUMRULU, Ahmet, ÇAĞAN, Nami, Vergi Hukuku, Turhan Kitabevi, 18. Bası, Ankara, Mart 2010.
• ÖZBEY, Ö., İnsan Hakları Evrensel İlkelerinin Avrupa Mahkeme- sinde Uygulaması, Ankara, Adalet Yayınevi, 2004.
• PEHLİVAN, Osman, ÖZ, Ersan, Uluslararası Vergilendirme, Trabzon, Derya Kitabevi, 2011.
• PEHLİVAN, Osman, Uluslararası Vergi Hukuku, Celepler Matbaacılık, Trabzon, 2002.
• SABAN, Nihal, Vergi Hukuku Genel Kısım, İstanbul, Der Yayınları, 2010, S. 63.
• SONSUZOĞLU, Elif, Ödeme Gücüne Göre Vergileme İlkesi, İstanbul, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1997.
• SAVAŞ, Vural, Anayasal İktisat, İstanbul, Yaylacılık Matbaası, 1989.
• ŞAMİLOĞLU, Famil, Küreselleşme Sürecinde Türkiye’nin Finansal Kaynak Sorunu, Ankara, Gazi Kitabevi, 2002.
• ŞENYÜZ, Doğan, Vergi Hukuku Genel Hükümler, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa, 2005.
• TANİLLİ, S.,Anayasalar ve Siyasal Belgeler, İstanbul, Sulhi Garan Matbaası, 1976.
• TANÖR, Bülent, Yüzbaşıoğlu, Necmi, Türk Anayasa Hukuku, 4.baskı, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, 2002.
• TEZİÇ, E., Anayasa Hukuku, 4.Bası, İstanbul, Beta Yayınevi, 2004. Tosuner, Mehmet, Arıkan, Zeynep, Vergi Usul Hukuku, Gözden Geçirilmiş Yeni Bası, İlkem Ofset, İzmir, 2011.
• ULUATAM, Özhan, Methibay, Yaşar, Vergi Hukuku, İmaj Yayıncılık, Değişik Dördüncü Baskı, Ankara, 2000.
• ÜSTÜN, Ümit Süleyman, Türk Vergi Hukukunda İdarenin Takdir Yetkisi, Ankara, Turhan Kitabevi, 2007.
• YALTI, B., ÖZGENÇ, S.,Vergi Hukuku Pratik Çalışma El Kitabı, İstanbul, Beta Yayınları, İstanbul, 2005. Makaleler
• ALİEFENDİOĞLU, Yılmaz, “Türk Anayasası Açısından Vergile- menin Sınırları”, Danıştay Dergisi, Atatürk’ün Doğumunun 100. Yılı Özel Sayısı, Ankara, 1981, s. 71.
• ARIKAN, Zeynep, Vergilendirme Yetkisi ve Kullanımı, İstanbul, Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 37. Seri, İÜİF, 1997, s. 269.
• Balcı, A. Bayazıt, “Uluslararası Çifte Vergilendirme Sorunları-I”, Vergi Dünyası Dergisi, Sayı:263, Temmuz 2003, s. 5.
• ÇAĞAN, Nami, “Türk Anayasası Açısından Vergileme Yetkisi”, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt:1, 1984, s. 171.
• ÇAĞAN, Nami, “Demokratik Sosyal Hukuk Devletinde Vergi- lendirme”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: XXXVII, Sayı: 1-4, 1980, s. 141.
• DOĞRUSÖZ, Bumin, Vergilendirme Yetkisinin Yasama ve Yürütme Organları Arasında Bölüşümü, İstanbul, Vergi Dünyası Dergisi, S.43, Mart 1985, s. 17, 19.
• DOĞRUSÖZ, Bumin, “Yargı Kararları Işığında Vergilerin Kanuniliği İlkesi Açısından Türk Vergi Mevzuatının Değerlendirilmesi”, Anayasal Mali Düzen, XIII. Türkiye Maliye Sempozyumu, 14-16 Mayıs 1998, İstanbul, 2000, s. 142.
• ERGİNAY, Akif, Vergi Hukuku Prensipleri, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınlarından, İstiklal Matbaacılık ve Gazetecilik Koll. Ort., Ankara, 1953, s.54.
• GENÇER, Çağlan Ahmet, “Uluslararası Çifte Vergilendirmede Yaşanan Sorunlar”, Maliye ve Sigorta Yorumları, Sayı: 536, Ekim
• GERÇEK, Adnan, Vergileme Alanında Bakanlar Kurulu Kararlarının Hukuki Sınırı: ÖTV Açısından Bir İnceleme, Vergi Sorunları, Yıl 28, Sayı 204, Eylül 2005, s. 107, 122.
• GÜNEŞ, Gülsen, “4369 Sayılı Yasa İle Getirilen Değişikliklerin Verginin Anayasal İlkeleri Açısından İrdelenmesi”, Prof. Dr. Adnan Tezel’e Armağan, Marmara Üniversitesi, Maliye Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayın No:13, Teknik Eğitim Fakültesi Matbaası, İstanbul, 2000, s. 263.
• GÜMÜŞ, Erhan, “Vergilendirme Yetkisi ve Vergilendirme İle İlgili Hükümet Tasarrufları”, Vergi Dünyası, Sayı:290, Ekim 2005, s. 126-127.
• HEKİMOĞLU, Mehmet Merdan, “Avrupa Birliği Hukuku ve 1982 Anayasası’na Göre Egemenlik”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:2, Sayı:6, 2003, s. 42.
• KANETİ, Selim “Türk Vergi Hukukunun Anayasal Temelleri”, İktisat ve maliye Dergisi, Cilt XXXI, Sayı 1, Nisan 1984, s. 32.
• KLAUS Tıpke, Die Steuerrechtsordnung, Band I, Köln 1993, s. 111 vd.’dan aktaran Joachim Lang, “Vergi Adaletinin Anayasal Temelleri”, (Çev: Funda Başaran), Anayasal Mali Düzen, XIII. Türkiye Maliye Sempozyumu, 14-16 Mayıs 1998, İstanbul, 2000, s. 3.
• KARAKAŞ, Eser, SONSUZOĞLU, Elif “Çeşitli Ülkelerde Anayasal İlkeler ve Türk Vergi Sisteminin Bu Açıdan Değerlendirilmesi”, Anayasal Mali Düzen, XIII. Türkiye Maliye Sempozyumu, 14-16 Mayıs 1998, İstanbul, 2000, s. 220.
• KARAKOÇ, Yusuf, “Türk vergi Hukuku’nda Vergi Kanunlarının Anayasaya Uygunluğunun Yargısal Denetimi”, Anayasa Yargısı 13, Anayasa Mahkemesi Yayını, Ankara, 1996, s. 308.
• KIRBAŞ, Sadık, “Türk Vergi Mevzuatındaki Karmaşa ve Yarattığı Sorunlar”, Mali Hukuk Dergisi, S. 18 Kasım 1988, s. 7.
• ÖZPENÇE, Aylin İdikut, ÖZPENÇE, Özay, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, “Küreselleşme ve Uluslararası Kuruluşların Ulus Devletin Vergilendirme Yetkisine Etkileri”, C.4, S.1, 2007, s.
• ÖZBUDUN, Ergun, “Anayasa Hukuku Açısından Ekonomik Anayasa”, Ekonomik Anayasa Sempozyumu, 28-29 Mayıs 1992, Ankara, s. 6.
• SEMERCİGİL, Murat “Dar Mükelleflerin Ticari Kazançları Ve Vergi Anlaşmalarında Türkiye’nin Bu Kazançlara Yaklaşımı”, Vergi Dünyası Dergisi, Sayı:21, Mayıs 1983, s. 53.
• TOSUNER, Mehmet, “Mahalli İdarelerde Vergilendirme Yetkisi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:10, Sayı: II, 1995, s. 268.
• TOSUNER, Mehmet, 1980 Sonrası Türk Vergi Sisteminin Yapısı ve Gelişimi, Bayraklı Matbaacılık, İzmir 1989, S. 36.
• TOSUNER, Mehmet, “Vergi Hukuku İlkeleri ve Yüksek Mahke- melerin Kararları Işığında Net Aktif Vergisinin Değerlen- dirilmesi”, Yaklaşım Dergisi, Sayı: 20, Yıl: 2, Ağustos 1994, s. 47.
• TOSUNER, Mehmet, ÖZ, Ersan, “Vergilendirmede Kanunilik İlkesinin Uluslararası Konumu”, Vergi Dünyası, Sayı:272, Nisan 2004.
• TUNCER, Selahattin Çifte Vergileme ve Milletlerarası Vergi Anlaşmaları, Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Yayın No:112-66, Sevinç Matbaası, Ankara, 1974, s. 23.
• YALTI SOYDAN, Billur Uluslararası Vergi Anlaşmaları, İstanbul, Beta Yayın Dağıtım, 1995, s. 17.
• YALTI SOYDAN,Billur, Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesiİsviçre- Türkiye Araştırmalar Vakfı”İsviçre- Türkiye Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması’nın Temel Esasları” Sempozyumu, İstanbul, Türk Vergi Anlaşması Uygulamasına İlişkin Gözlemler (Tebliğ Metni), 8 Nisan 2011, s. 9.
• YALTI SOYDAN, Billur “Vergi Adaletinde Soyuttan Somuta: Türk Anayasa Mahkemesi Kararlarını Eşitlik, Özgürlük ve Sosyal Devlet Kavramları İle Okumak”, Anayasal Mali Düzen, XIII. Türkiye Maliye Sempozyumu, 14-16 Mayıs 1998, İstanbul, 2000,
• YALTI, Billur, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesinin Vergi Hukukunda Kaynak Değeri Üzerine, Hukuk Araştırmaları Dergisi, Doç. Dr. Mehmet Somer’e Armağan, Cilt 12, Sayı 1-3, İstanbul, Beta Yayınları, 2006, s. 1025-1049.
• YALTI, Billur, Elektronik Ticarette Vergilendirme, Der Yayınları: 357, İstanbul, 2003, s.63. İnternet Kaynakları www.anayasa.gov.tr www.kazancı.com