Bulanık MOORA Yöntemi Kullanılarak Yeşil Tedarikçi Geliştirme Programlarının Seçimi ve Değerlendirilmesi

Yıl 2016, Cilt: 11 Sayı: 44, 302 - 315, 24.10.2016

Bilal Şişman

https://doi.org/10.19168/jyu.21805

Cited By: 8

Öz

Yeşil tedarik zinciri yönetiminde tedarikçilerin çevresel performanslarını geliştirmek oldukça önemlidir. Günümüz işletmeleri tedarikçilerinin performanslarını iyileştirmek ve geliştirmek için çok farklı tedarikçi geliştirme programlarına yatırımlar yapmaktadırlar. Yeşili seven ve çevreyi önemseyen tedarikçilerin olması işletmelerin rekabet avantajı elde etmelerinde ilk sırada yer alan konulardan biri durumundadır. Fakat yeşil tedarikçi geliştirme programları arasından doğru tercihte bulunmak ve bunu uygulamaya koymak tecrübesizlik, geçmiş deneyimlerde başarısızlık, sınırlı düzeyde bilgi, kurumsal altyapı eksikliği gibi sebeplerden dolayı oldukça zor olmaktadır. Çalışmanın amacı belirsizlik ortamında nominal grup tekniği ve bulanık MOORA yöntemi ile uzmanlar tarafından öngörülen çeşitli yeşil tedarikçi geliştirme programlarını değerlendirmektir. İlk olarak nominal grup tekniği ile yeşil tedarikçi geliştirme programları değerlendirmek için bazı kriterler belirlenmiştir. Ardından nicel verilerin yetersiz olduğu belirsizlik ortamında alternatif programların sıralanması ve değerlendirilmesi amacıyla bulanık MOORA yönteminden yararlanılmıştır. Son olarak modelde yer alan kriter ağırlıklarının alternatif programlar üzerindeki etkinliğini incelemek ve test etmek için duyarlılık analizi yapılmıştır.

Kaynakça

• Akkaya, G., Turanoğlu, B., Öztaş S. 2015, “An Integrated Fuzzy AHP and Fuzzy MOORA Approach to The Problem of Industrial Engineering Sector Choosing”, Expert Systems With Applications, 42 (24), 1-9.
• Akman, G. 2015, “Evaluating Suppliers To Include Green Supplier Development Programs Via Fuzzy C-Means and VIKOR Methods”, Computers and Industrial Engineering, 86(6). 69-82.
• Aktepe, Adnan ve Süleyman Ersöz 2014, AHP-VIKOR ve MOORA Yöntemlerinin Depo Yeri Seçim Probleminde Uygulanması”, Endüstri Mühendisliği Dergisi, 25 (1-2), 2-15.
• Archana, M, V. Sujatha 2012. ”Application of Fuzzy MOORA and GRA in Multi Criterion Decision Making Problems”, Internationa lJournal of Computer Applications, 53 (9),46–50.
• Awasthi, A., Chauhan, S. S., Goyal, S. K. 2010, “A Fuzzy Multicriteria Approach For Evaluating Environmental Performance of Suppliers”, International Journal of Production Economics, 126, 370-378.
• Awasthi, A., Govindan, K. 2016, “Green Supplier Development Program Selection Using NGT and VIKOR Under Fuzzy Environment”, Computers and Industrial Engineering, 91, 100-108.
• Bai, C., Sarkis, J. 2010, “Green Supplier Development: Analytical Evaluation Using Rough Set Theory”, Journal of Cleaner Production, 18(12), 1200-1210.
• Baležentis, Tomas 2011, “A Farming Efficiency Estimation Model Based on Fuzzy MULTIMOORA”, Management Theory and Studies for Rural Business and Infrastructure Development, ResearchPapers, 5 (29), 43–52.
• Baležentis, A., Baležentis, T., Brauers, W. K. M. 2012) Personnel Selection Based On Computing With Words and Fuzzy MULTIMOORA”, Expert Systems with Applications, 39 (9), 7961-7967.
• Blome, C., Hollos, D., Paulraj, A. 2014, “Green Procurement and Green Supplier Development: Antecedents and Effects On Supplier Performance”, International Journal of Production Research, 52(1), 32-49.
• Brauers, W. K. M., Zavadskas, E. K. 2006, “The MOORA Method and Its Application To Privatization In A Transition Economies”, Control and Cybernetics, 35 (2), 445-469.
• Brauers, W. K. M., Zavadskas, E. K. 2012, “Robustness of MULTIMOORA: A Method For Multi Objective Optimization”, Informatica, 23 (1), 1–25.
• Büyüközkan, G., Vardaloğlu, Z. 2008, “Yeşil Tedarik Zinciri Yönetimi”, Lojistik Dergisi, 8, 66-73.
• Büyüközkan, G., Çifçi, G. 2012, “A Novel Hybrid MCDM Approach Based On Fuzzy DEMATEL, Fuzzy ANP And Fuzzy TOPSIS To Evaluate Green Suppliers”, Expert Systems with Applications, 39 (3), 3000-3011.
• Chen, C. C., Tseng, M. L., Lin, Y. H. Lin, Z. S. 2010, “Implementation of Green Supply Chain Management In Uncertainty”, In Proceedings of International Conference on IE&EM, IEEE 7–10 December, (260–264).
• Chiou, C. Y., Hsu, C. W., Hwang, W. Y. 2008, “Comparative Investigation On Green Supplier Selection of The American, Japanese and Taiwanese Electronics Industry In China”, International Conference on IE&EM, IEEE 8-11 Dec,, (1909-1914).
• Dou, Y., Zhu, Q., Sarkis, J. 2014, “Evaluating Green Supplier Development Programs With A Grey-Analytical Network Process-Based Methodology”, European Journal of Operational Research, 233(2), 420-431.
• Erdal, M. (2014), Satınalma ve Tedarik Zinciri Yönetimi, İstanbul: Beta Basım Yayın.
• Fu, X., Zhu, Q., Sarkis, J. 2012, “Evaluating Green Supplier Development Programs At A Telecommunications Systems Provider”, International Journal of Production Economics, 40, 357-367.
• Govindan, K., Khodaverdi, R., Jafarian, A. 2013, “A Fuzzy Multi Criteria Approach For Measuring Sustainability Performance of A Supplier Based On Triple Bottom Line Approach”, Journal of Cleaner Production, 47, 345-354.
• Govindan, K., Rajendran, S., Sarkis, J., Murugesan, P. 2015, “Multi Criteria Decision Making Approaches For Green Supplier Evaluation and Selection: A Literature Review”, Journal of Cleaner Production, 98, 66-83.
• Grisi, R. M., Guerra, L., Naviglio, G. 2010, “Supplier Performance Evaluation For Green Supply Chain Management”, Business Performance Measurement and Management, 4, 149-163.
• Handfield, R., Walton, S., Sroufe, R., Melnyk, S. 2002, “Applying Environmental Criteria To Supplier Assessment: A Study In The Application of The Analytical Hierarchy Process”, European Journal of Operational Research, 141, 70-87.
• Hsu, C. W., Hu, A. H. 2009, “Applying Hazardous Substance Management to Supplier Selection Using Analytic Network Process”, Journal of Cleaner Production, 17, 255-264.
• Humphreys, P. K., Wong, Y. K., Chan, F. T. S. 2003, “Integrating Environmental Criteria In to The Supplier Selection Process”, Journal of Materials Processing Technology, 138(1-3), 49-356.
• Humphreys, P., McCloskey, A., McIvor, R., Maguire, L., Glackin, C. 2006, “Employing Dynamic Fuzzy Membership Functions To Assess Environmental Performance In The Supplier Selection Process”, International Journal of Production Research, 44(12), 2379-2419.
• Kannan, D., Khodaverdi, R., Olfat, L., Jafarian, A., Diabat, A. 2013, “Integrated Fuzzy Multi Criteria Decision Making Method and Multi-Objective Programming Approach For Supplier Selection And Order Allocation In A Green Supply Chain”, Journal of Cleaner Production, 47, 355–367.
• Karande, Prasad ve Shankar Chakraborty 2012, “A Fuzzy MOORA Approach For ERP System Selection”, Decision Science Letters,1 (1), 11–22.
• Krause, D. R., Handfield, R. B., Tyler, B. B. 2007, “The Relationships Between Supplier Development, Commitment, Social Capital Accumulation and Performance İmprovement”, Journal of Operations Management, 25(2), 528-545.
• Kuo, R. J., Wang, Y. C., Tien, F. C. 2010, “Integration of Artificial Neural Network and MADA Methods For Green Supplier Selection”, Journal of Cleaner Production, 18 (12), 1161-1170.
• Lee, A. H. I., Kang, H. Y., Hsu, C. F., Hung, H. C. 2009, “A Green Supplier Selection Model For High-Tech İndustry”, Expert Systems with Applications, 36, 7917-7927.
• Lee, C. 2008, “Green Suppliers With Environmental Performance In The Supply Chain Perspective”, Asia Pacific Management Review, 13(4), 731-774.
• Linton, J. D., Klassen, R., Jayaraman, V. 2007, “Sustainable Supply Chains: An İntroduction”. Journal of Operations Management, 25(1), 1075-1082
• Noci, G. 1997, “Designing ‘Green’ Vendor Rating Systems For The Assessment of A Supplier’s Environmental Performance”, European Journal of Purchasing and Supply Management, 3(2), 103-114.
• Özçelik, Gökhan, Aydogan, E. Kızılkaya ve Cevriye Gencer (2014), “A Hybrid Moora Fuzzy Algorithm For Special Education and Rehabilitation Center Selection”, Journal of Military and Information Science, 2 (3), 53–62.
• Shen, L., Olfat, L., Govindan, K., Khodaverdi, R., Diabat, A. 2013, “A Fuzzy Multi Criteria Approach For Evaluating Green Suppliers Performance In Green Supply Chain With Linguistic Preferences”, Resources, Conservation and Recycling, 74, 170-179.
• Srivastava, S. K. 2007, “Green Supply-Chain Management: A State-of-The-Art Literature Review”, International Journal of Management Reviews, 9(1), 53-80.
• Streimikiene, Delia, Balezentis, Tomas, Krisciukaitiene, Irena ve Alvydas Balezentis 2012, “Prioritizing Sustainable Electricity Production Technologies: MCDM Approach”, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 16 (5), 3302–3311.
• Tang, C. S., Zhou, S. 2012, “Research Advances In Environmentally and Socially Sustainable Operations”, European Journal of Operational Research, 223(3), 585-594.
• Tepe, Serap ve Ali Görener 2014, “Analitik Hiyerarşi Süreci ve MOORA Yöntemlerinin Personel Seçiminde Uygulanması”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 13 (25). 1-14.
• Tseng, M. L., Chiu, A. S. F. 2013, “Evaluating Firms Green Supply Chain Management In Linguistic Preferences”, Journal of Cleaner Production, 40, 22-31.
• Tuzkaya, G., Ozgen, A., Ozgen, D.,Tuzkaya, U. R. 2009, “Environmental Performance Evaluation of Suppliers: A Hybrid Fuzzy Multi-Criteria Decision Approach, International Journal of Environmental Science and Technology, 6, 477-490.
• Uygunturk, H 2015, “Bankaların İnternet Şubelerinin Bulanık MOORA Yöntemi İle Değerlendirilmesi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11 (25), 115-128.
• Vachon, S., Klassen, R. D. 2008, “Environmental Management and Manufacturing Performance: The Role of Collaboration In The Supply Chain”, International Journal of Production Economics, 111(2), 299-315.
• Vatansever, Kemal ve Metin uluköy (2013), “Kurumsal Kaynak Planlaması Sistemlerinin Bulanık AHP ve Bulanık MOORA Yöntemleriyle Seçimi: Üretim Sektöründe Bir Uygulama”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (2), 274-293.
• Yan, G. 2009, “Research On Green Suppliers’ Evaluation Based On AHP & Genetic Algorithm”, In: International Conference on SPS, IEEE ,15-17 May, 615-619.
• Yeh, W. C., Chuang, M. C. 2011, “Using Multi Objective Genetic Algorithm For Partner Selection In Green Supply Chain Problems”, Expert Systems with Applications, 38, 4244-4253.
• Yıldırım, B. Fatih ve Onur Önay 2013, “Bulut Teknolojisi Firmalarının Bulanık AHP – MOORA Yöntemi Kullanılarak Sıralanması”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadi Enstitüsü Yönetim Dergisi, 24 (75), 59-81.