TÜRKİYE İÇİN KISA VADELİ ELEKTRİK ENERJİSİ TALEP TAHMİNİ

Yıl 2018, Cilt: 13 Sayı: 51, 243 - 255, 31.07.2018

Ebru Yüksel Haliloğlu Behzat Ecem Tutu

Öz

Bu makalenin amacı Türkiye elektrik tüketimini etkileyen
faktörleri belirlemek ve talebi günlük olarak tahminleyen bir model
oluşturmaktır. Literatür çalışması ve yapılan korelasyon testleri ile sıcaklık,
nem, güneşlenme ve aydınlanma süresi, en yüksek ve en düşük sıcaklıklar, sanayi
üretim endeksi, sepet döviz kuru, hane halkı tüketimleri, piyasa takas fiyatı,
sistem marjinal fiyatı, kapasite kullanım oranı ve gayri safi yurt içi hasıla
(GSYİH) faktörlerinin elektrik tüketimini etkilediği sonucuna varılmıştır.
Eviews 7 programında en küçük kareler (EKK) yöntemi kullanılarak yapılan
denemeler sonucunda sıcaklık, nem, piyasa takas fiyatı, sistem marjinal fiyatı,
sepet döviz kuru, hane halkı tüketimleri ve sanayi üretim endeksi
değişkenlerinden oluşan modelin en başarılı tahmin sonucunu verdiği görülmüştür.
Modele ayrıca eşik sıcaklık değeri ve önceki günlere ait elektrik tüketim
değerleri ile zaman kukla değişkenler de dahil edilmiştir. 2012-2015 yılları
arası günlük veriler kullanılmış, 2016 ilk çeyreği için elektrik talep tahmini
yapılmıştır. Tahmini tüketim değerleri ile gerçekleşen tüketim değerleri
arasında en yüksek %7,5 ve en düşük %0 sapma hesaplanmıştır. Oluşturulan model
trend ve mevsimselliği büyük ölçüde yakalamıştır. 

Anahtar Kelimeler

Türkiye elektrik tüketimi, Elektrik talep tahmini

Kaynakça

• Akan, Yusuf ve Soner Tak. 2003. "Türkiye Elektrik Enerjisi Ekonometrik Talep Analizi." Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi:21-41. Erişim tarihi: 20 Şubat 2016. http://e-dergi.atauni.edu.tr/atauniiibd/article/view/1025003570.
• Akay, Diyar ve Mehmet Atak. 2007. "Grey prediction with rolling mechanism for electricity demand forecasting of Turkey." Energy 32: 1670-1675.
• Akın, Emre. 2010. "Hane Halkları Elektrik Talebi." Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi.
• Almeshaie, Eisa ve Hassan Soltan. 2011. "A methodology for Electric Power Load Forecasting." Alexandria Engineering Journal 50: 137-144.
• Altınay, Galip. 2010. "Aylık Elektrik Talebinin Mevsimsel Model ile Orta Dönem Öngörüsü." Enerji, Piyasa ve Düzenleme: 1-23.
• Aydın, Derya, Ahmet Faruk Kavak ve Hüseyin Toros. 2015. "Isınma ve Soğuma Derece Günlerin Elektrik Tüketimi Üzerindeki Etkisi." Sempozyum bildirisi: 7TH ATMOSPHERIC SCIENCES SYMPOSIU, İstanbul.
• BOTAŞ. 2015. "2014 Sektör Raporu." Erişim tarihi: 23 Temuuz 2016. http://www.enerji.gov.tr/File/?path=ROOT%2F1%2FDocuments%2FSekt%C3%B6r%20Rapor u%2F214%20Y%C4%B1l%C4%B1%20Sekt%C3%B6r%20Raporu.pdf.
• Demirel, Özkan, Adnan Kakilli ve Mehmet Tektaş. 2010. "ANFIS ve ARMA Modelleri ile Elektrik Enerjisi Yük Tahmini." Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi: 601-610.
• Dilaver, Z. ve Lester C. Hunt. 2011a. Industrial electricity demand for Turkey: A structural time series analysis. Energy Economics 33: 426-436.
• Dilaver, Z. ve Lester C. Hunt. 2011b. "Turkish aggregate electricity demand: An outlook to 2020." Energy 36: 6686-6696.
• DEK-TMK. 2014. "Enerji Raporu 2013." Erişim tarihi: 5 Nisan 2015. http://www.dektmk.org.tr/upresimler/Enerji-Raporu-2013.pdf.
• EİGM. 2015a. "Bülten Ocak-Şubat 2015." Sayı 6: 4-9. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2016. www.eigm.gov.tr/tr-TR/Bultenler.
• EİGM. 2015b. "Bülten Mart-Nisan 2015." Sayı 7: 72-84. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2016. www.eigm.gov.tr/tr-TR/Bultenler
• EPDK. 2003. "Elektrik Piyasası Uygulama El Kitabı." Erişim tarihi: 21 Mayıs 2016. http://www.epdk.org.tr/tr/Dokumanlar/elektrik/yayinlarraporlar/ElKitaplari.
• EPDK. 2012. "Elektrik Piyasası Gelişim Raporu 2011." Erişim tarihi: 21 Mayıs 2016. http://www.epdk.org.tr/tr/Dokumanlar/elektrik/yayinlarraporlar/ElektrikPiyasasiGelisimRaporu.
• EPDK. 2014. "Elektrik Piyasası Gelişim Raporu 2013." Erişim tarihi: 21 Mayıs 2016. http://www.epdk.org.tr/tr/Dokumanlar/elektrik/yayinlarraporlar/ElektrikPiyasasiGelisimRaporu.
• EPDK. 2015. "Elektrik Piyasası Gelişim Raporu 2014." Erişim tarihi: 21 Mayıs 2016. http://www.epdk.org.tr/tr/Dokumanlar/elektrik/yayinlarraporlar/ElektrikPiyasasiGelisimRaporu.
• EPDK. 2016a. "Elektrik Piyasası Gelişim Raporu 2015." Erişim tarihi: 21 Mayıs 2016. http://www.epdk.org.tr/tr/Dokumanlar/elektrik/yayinlarraporlar/ElektrikPiyasasiGelisimRaporu
• EPİAŞ. 2016. "Şeffalık Platformu." Erişim tarihi: 20 Şubat 2016.https://seffaflik.epias.com.tr/transparency/.
• EPDK 2016b. “Petrol Piyasası 2015 Sektör Raporu.”Erişim tarihi: 4 Nisan 2016. http://www.epdk.org.tr/TR/Dokumanlar/petrol/yayinlarraporlar/Yillik.
• Erdoğdu, Erkan. 2007. "Electricity demand analysis using cointegration and ARIMA modelling: A case study of Turkey." Energy Policy 35: 1129-1146.
• ETKB. 2016. "Dünya ve Ülkemiz Enerji ve Tabii Kaynaklar Görünümü." Erişim tarihi: 4 Nisan 2016. http://www.enerji.gov.tr/tr-TR/Enerji-ve-Tabii-Kaynaklar-Gorunumleri.
• Feinberg, Eugene A. ve Dora Genethliou. 2005. "Load Forecasting." Applied Mathematics Restructed Electric Power Systems içinde, yazan Eugene A. Feinberg ve Dora Genethliou, 269-285. Springer US.
• ETKB. 2015. "Kömür Sektör Raporu 2014." Erişim tarihi: 4 Nisan 2016. http://www.enerji.gov.tr/File/?path=ROOT%2F1%2FDocuments%2FSekt%C3%B6r%20Raporu%2FTK%C4%B0%20Linyit%20Sekt%C3%B6r%20Raporu%202014.pdf.
• Kankal, Murat, Adem Akpınar, Murat İhsan Kömürcü ve Talat Şükrü Özşahin. 2011. "Modeling and forecasting of Turkey's energy consumption using socio-economic and demographic variables." Applied Energy 88: 1927-1939.
• Kullen, K. A. 1999. Forecasting Electricity Demand using Regression and Monte Carlo Simulation Under Conditions of Insufficient Data. Yüksek Lisans Tezi. West Virginia Üniversitesi, Tarım Ve Doğal Kaynaklar Ekonomisi. Batı Virginia.
• Mahmutoğlu, Murat ve Fahriye Öztürk. 2015. "Türkiye Elektrik Tüketimi Öngörüsü ve Bu Kapsamda Geliştirilebilicek Politika Önerileri." Gazi Üniversitesi Ekonomik Yaklaşım Dergisi.
• MGM. 2016. “Türkiye için İller Bazında Günlük Meteorolojik Veriler.” Dilekçe tarihi: 2 Şubat 2016.
• Nişancı, Murat. 2005. "Türkiye'de Elektrik Enerjisi Talebi ve Elektrik Tüketimi ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki." Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi: 107-121.
• OECD. 2016. "OECD Data-Energy." Erişim Tarihi: 25 Şubat 2016.https://data.oecd.org/energy.htm.
• Pessanha, Jose Francisco Moreira ve Nelson Leon. 2015. "Forecasting long-term electricity demand in residential sector." Procedia Computer Science 55: 529-538.
• Rothe, J.P., A.K. Wadhwani ve S. Wadhwani. 2009. "Short Term Load Forecasting Using Multi Parameter Regression." International Journal of Computer Science and Information Security: 303-306.
• Singh, Arunesh Kumar, Ibraheem S. Khatoon ve Md. Muazzam. 2013. "An Overview of Electricity Demand Forecasting Techniques." Journal of Network and Complex Systems: 38-44.
• Taylor, James W., Lilian M. de Menezes ve Patrick E. McSharry. 2006. "A Comparison of Univariate Methods for Forecasting Electricty Demand Up to a Day Ahead." International Journal of Forecasting: 1-16.
• TCMB. 2016. "Elektronik Veri Dağıtım Sistemi". Erişim tarihi: 27 Haziran 2016. http://evds.tcmb.gov.tr/.
• TEİAŞ ve TÜBİTAK. 2013. "2013 - 2022 Yılları Türkiye İletim Sistemi Bölgesel Talep Tahmin ve Şebeke Analiz Çalışması." Erişim tarihi: 4 Nisan 2016. http://www.teias.gov.tr/Dosyalar/T%C3%BCrkiyeB%C3%B6lgeselTalepTahminPlaniv3.pdf.
• TEİAŞ. 2016. "Günlük İşletme Raporları ve Alınabilir Güç." Erişim tarihi: 15 Mart 2016. http://www.teias.gov.tr/yukdagitim/YukTevziRaporlari.htm.
• Toker, Ahmet Cihat ve Ozan Korkmaz. 2009. ""Türkiye Kısa Süreli Elektrik Talebinin Saatlik Olarak Tahmin Edilmesi." Erişim tarihi: 26 Mart 2016. http://www.emo.org.tr/ekler/d6d1c493ddc8662_ek.pdf.
• Tripathy, Sushil Chandra. 1997. "Demand Forecasting In a Power System." Energy Conversation and Management: 1475-1481.
• Tugal, Nergis. 2014. "Enerji Talebi ve Enerji Talebini Etkileyen Faktörler." Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• TÜİK. 2016. "Elektrik İstatistikleri." Erişim tarihi: 21 Eylül 2016. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1029.
• Uslu, Mehmet Fatih, Barış Sanlı ve Tansel Temur. 2013. "Türkiye Aylık Elektrik Talep Modeli." Erişim tarihi:15 Mart 2016. http://www.barissanli.com/calismalar/2013/mfuslu-bsanli-ttemur-AETM.pdf.
• Vaghefi, Seyed A., Mohsen A. Jafari, Emmanuel Bisse, Yan Lu ve Jack Brouwer. 2014. "Modeling and forecasting of cooling and electricity load demand." Applied Energy 136: 186-196.
• Yavuzdemir, Mustafa. 2014. "Türkiye'nin Kısa Dönem Yıllık Brüt Elektrik Enerjisi Talep Tahmini." Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi.