A Qualitative Research on Women Entrepreneurship in Rural Areas and Problems Encountered by Entrepreneurial Women: The Case of Manisa-Demirci

Yıl 2020, Cilt: 15 , 295 - 306, 31.03.2020

Mehmet Emin Bakay , Makbule Müftüoğlu , Ayşegül Naltbantoğlu , Elifsu Çoçan

Öz

Kırsal Kesimlerdeki Kadın Girişimciliği ve Girişimci Kadınların Karşılaştıkları Sorunlar Üzerine Nitel Bir Araştırma: Manisa-Demirci Örneği

Öz

Uluslar açısından önemli çıktılara sahip olan kadın girişimciliği, kadınların karşılaştıkları bir takım sorunları ortadan kaldırabilecek çözüm önerilerini ortaya koyan kapsamlı araştırmalara ve özellikle de kırsal alanlarda kadın girişimciliği için daha aktif bir rol oynayan ekonomik kalkınmaya önemli katkılar sağlayacak çalışmalara ihtiyaç duymaktadır. Kırsal alanların sahip olduğu çeşitli özellikler ve yerel kimlikler, kırsaldaki kadın girişimcilere ekonomik bağımsızlık, özgüven ve toplumsal statü gibi avantajlar sağlayabilirken, geleneksel değer ve tutumların devam etmesi nedeniyle ne yazık ki birçok sorunu da beraberinde getirebilmektedir. Çalışmaya konu olan Demirci ilçesi konum olarak Manisa ilinin en doğu ve kırsal kimlik taşıyan ilçelerinden birisidir. Bu çalışmada Demirci ilçesinde faaliyette bulunan kadın girişimcilerin karşılaştıkları zorlukları ve sorunları tespit etmek, tespitler doğrultusunda çeşitli öneriler sunmak ve kırsal kadın girişimciliğinin kimliğini analiz etmek amaçlanmıştır. Girişim, girişimcilik, kadın girişimciliği ve kırsal girişimcilik kavramları üzerinde durularak bir ülkenin gelişiminde kadın girişimcilerin rolü vurgulanmıştır. Çalışma kapsamında Manisa ili Demirci ilçesinde mikro işletme düzeyinde girişimcilik faaliyetinde bulunan 5 kadın girişimci ile yüz yüze görüşme yapılmıştır. Bu görüşmeler kadın girişimcilerin demografik özelliklerini, sahip oldukları işletmelere ilişkin bilgileri, kadın girişimcilerin girişimcilik özelliklerini, iş kurma ve işletme faaliyetleri aşamasında karşılaştıkları sorunları, kadın girişimcilerin aile, sosyal yaşam ve gelecek planlarını tespit etmeye yöneliktir. Katılımcıların izni alınarak ses kayıt cihazına kaydedilen görüşme kayıtları daha sonra yazılı hale getirilerek nitel veri analiz yöntemlerinden “içerik analizi” yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırma kapsamında görüşülen kadınların girişimcilik potansiyeline orta yaş diliminde eriştiği, eğitim düzeylerinin ortaokul ve lise düzeylerinde olduğu, genellikle evli ve çocuk sahibi olduğu görülmüştür. İş kurma nedenlerinin daha çok aileye ek gelir sağlama olduğunu belirten kadın girişimciler, başarılı bir kadın girişimci olmak için öncelikle cesaretin, özgüvenin, güçlü bir iletişimin ve işi devam ettirme hırsının olması gerektiğini vurgulamışlardır. Kadın girişimcilerin tümü işletmeyi kurma ve yürütme aşamasında birtakım sorunlarla karşılaştığını dile getirmiştir. Bulgulara göre kadın girişimciler işletmelerini kurarken sırasıyla çevre baskısı, bürokratik işlemler, kadın olmaları (cinsiyet faktörü) ve sermaye temini kaynaklı sorunlar yaşarken; kadın girişimcilerin işletmeyi yürütürken, yine çevre baskısı başta olmak üzere, müşteri ilişkileri, düşük pazar sirkülasyonu ve erkek hâkimiyeti kaynaklı sorunlarının çoğunlukta olduğu görülmektedir.  Son olarak çalışmada elde edilen veriler ve araştırma bulguları ışığında kırsal kadın girişimcilerin karşılaştıkları sorunlara yönelik çeşitli öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Girişimcilik, Kadın Girişimciliği, Kırsal

Kaynakça

• Acar, S. (2018). Kırsal Bölge Kadın Girişimciliği Bağlamında Bartın Kadınlar Pazarı (Galla Bazarı). İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi,7(2), 1097–1123.
• Alpugan, O. (1998). Küçük İşletmeler: Kavramı, Kuruluşu ve Yönetimi, İzmir: Per Yayınları.
• Arıkan, C. (2016). Kadın Girişimcilikte Başarı ve Başarıyı Etkileyen Faktörler, Bursa Örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14 (3), 138-156.
• Aslan, Ş. ve Atabey, A. (2007). Küresel Rekabette Kadın Girişimcilerin Rolü ve Türk Kadın Girişimci Tipolojisi. Journal of Azerbaijani Studies, 12(1-2), 1-17.
• Aytaç, Ö. (2006). Girişimcilik: Sosyo-Kültürel Bir Perspektif. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,15, 139- 160.
• Aytaç Ö. ve İlhan, S. (2007). Girişimcilik ve Girişimci Kültür: Sosyolojik Bir Perspektif. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 101-120.
• Ayaz, N. (1993). Türkiye’de Çalışan Kadınların Sorunlarına Yönelik Bir İnceleme (Tekstil İşkolundan Örnekler). D.E.Ü. İ. İ.B.F. Dergisi, 8 (1), 175-191.
• Beatrice, A. (2011). A Methodological Problem Associated with Researching Women Entrepreneurs. Journal of Women’s Entrepreneurship and Education, 1(2), 9-25.
• Bedük A. (2005). Türkiye’de Çalışan Kadın ve Kadın Girişimciliği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 3(12), 106-117.
• Bozkurt, Ö. Ç., Kalkan, A., Koyuncu, O. ve Alparslan, A. M. (2012). Türkiye'de Girişimciliğin Gelişimi: Girişimciler Üzerinde Nitel Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 229-247.
• Boserup, E. (1970). Woman’s Role in Economic Development, London: George Allen and Unwin Ltd. Bruni, A., Gherardi, S., & Poggio, B. (2004). Entrepreneur- Mentality, Gender and the Study of Women Entrepreneurs. Journal of Organizational Change Management, 17(3), 256-268.
• Buttner, E. H. & Moore, D. P. (1997). Women’s organizational exodus to entrepreneurship: Self- reported motivations and correlates with success. Journal of Small Business Management, 35(1), 34-46.
• Çakıcı, A. (2003). Mersin’deki Kadın Girişimcilerin İş Kurma Öyküsü ve İş Kuracak Kadınlara Öneriler. 11. Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, Afyon.
• Çelik, C. ve Özdevecioğlu, M. (2001). Kadın Girişimcilerin Demografik Özellikleri ve Karşılaştıkları sorunlara İlişkin Nevşehir İlinde Bir Araştırma. 1. Orta Anadolu Kongresi, Nevşehir, 487-498.
• Çiftçi, M. (2010). Türkiye'de İşsizliğe Çözüm Önerisi Olarak Kadın Girişimciliğin Geliştirilmesi: Mikro Kredi Uygulamaları. Çimento İşveren Dergisi, Eylül 2010, 42-54.
• Ecevit, Y. (1993). Kadın Girişimciliğinin Yaygınlaşmasına Yönelik Bir Model Önerisi: Kadın Girişimciliğine Özendirme ve Destekleme Paneli Bildiriler ve Tartışmalar, Devlet Bakanlığı Kadın ve Sosyal Hizmetler Müsteşarlığı: Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü, Eğitim Semineri, 74, 30-35.
• Eğrican, N. ve Karadeniz, E. (2008). Entrepreneurship in Turkey: The Turkish Annual Report. İstanbul: GEM Publishing.
• Ergüder, T. (2011). Girişimcilik, İç Girişimcilik, Sosyal Girişimcilik; Benzer ve Farklı Yönleri. Tezsiz Yüksek Lisans Bitirme Projesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Esen, E. (2013). Avrupa Birliği ve Türkiye'de Kırsal Kadının Durumu ve Almanya'dan Proje Uygulama Örnekleri. Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 12(1), 105-127.
• Fazlıoğlu, A. (2002). Kadınların Kırsal Kalkınmadaki Yeri: GAP Örneği. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü ve Tarım Ekonomisi Derneği V. Tarım Ekonomisi Kongresi, Erzurum, 433-439.
• Gül Sallan, S. ve Altındal, Y. (2016). Türkiye’de Kadın Girişimciliği Serüveni: Başarı Mümkün Mü?. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(4), 1361-1377.
• Güney, S. (2006). Kadın Girişimciliğine Genel Bir Bakış. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 1(1), 25-43.
• Göküş, M., Özdemiray, S. M. ve Göksel, Z.S. (2013). Bölgesel Kalkınmada Kadın Girişimciliğinin Önemi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29, 87-97.
• Gülçubuk, B., Savcı, İ., Özer, D. ve Demiryürek, K. (2011). Türkiye'de Kırsal Alanda Kadının Girişimciliğini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi ve Kadınların Bu Konuda Güçlendirilmesine Yönelik Politika Önerilerinin Geliştirilmesi. Proje Sonuç Raporu - TÜBİTAK Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma ve Destek Grubu (SOBAG), Ankara.
• Hisrich, R. D. & O’Brien, M. (1981). The woman entrepreneur from a business and sociological perspective. K.H. Vesper (Ed.), Frontiers of entrepreneurial research, Boston, MA: Babson College.
• İlter, B. (2010). Girişimcilik Sürecinde Kadın Girişimcilerin Karşılaştıkları Sorunların Analizi: Kagider Örneği, Ankara: Adalet Yayınları.
• İraz, R. (2010). Yaratıcılık ve Yenilik Bağlamında Girişimcilik ve Kobi’ler, Konya: Çizgi Kitabevi.
• Kantar, M. (1999). Girişimcilik ve Kırsal Kadınlar. Tarım Ekonomisi Dergisi, 4, 29-42.
• Karadal, H. ve Kaygın, E. (2014). Kadın girişimciliği, Girişimcilik içinde, 4.Baskı, İstanbul: Beta Yayınları.
• Karaturhan, B., Ünsal, G., Issabek, B. ve Güler, D. (2017). İzmir İlinde Kırsal Kadın Girişimciliği ve Bunu Etkileyen Faktörler. Tarım Ekonomisi Dergisi, 23(1), 85-91.
• Kızılaslan, N. ve Karaömer, M. (2015). Hatay İli Kırsalındaki Kadınların Girişimcilik Eğilimlerinin İncelenmesi. Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 3(6), 371-379.
• Koh, Y. K. & Hatten, S. T. (2002). The Tourism Entrepreneur. International Journal of Hospitality & Tourism Administration, 3(1), 21-48.
• Mehta A. ve Mehta M. C. (2011). Rural Woman Entrepreneurship in India: Opportunities and Challenges. International Conference on Humanities, Geography and Economics, Pattaya, 313-314.
• Milliken, F. J., Martins, L. L., & Morgan, H. (1998). Explaining organizational responsiveness to work-family issues: The role of human resource executives as issue interpreters. Academy of Management Journal, 41(5), 580-592.
• Orhan, M. & Scott, D. (2001). Why women enter in to entrepreneurship: an explanatory model. Women In Management Review, 16(5), 232-247.
• Özar, Ş. (2005). GAP Bölgesinde Kadın Girişimciliği, Ankara: GAP-GİDEM Yayınları.
• Özensel, E. (2015). Türkiye’de Kırsal Yapıların Dönüşümü, Konya: Çizgi Kitabevi.
• Öztürk, M. D. ve Arslan, İ, K. (2016). Türkiye‘de Kadın Girişimcilik: Kadınları Girişimciliğe Yönelten Faktörler, Karşılaştıkları Sorunlar Ve Çözüm Önerileri. İstanbul Ticaret Üniversitesi, Dış Ticaret Enstitüsü Working Paper Series, Tartışma Metinleri, İstanbul.
• Özyılmaz, M, A. (2016). Türkiye’de Kadın Girişimciliği Ve Girişimci Kadınların Karşılaştıkları Sorunlar Üzerine Bir Araştırma. (Yüksek lisans tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Petridou, E. & Glaveli, N. (2008). Rural Women Entrepreneurship within Co-operatives: Training Support. Gender in Management: An International Journal,23(4), 262-277.
• Saxena, S. (2012). Problems Faced by Rural Entrepreneurs and Remedies to Solve It. Journal of Business and Management (IOSRJBM), 3(1), 23-29.
• Silver, D. A. (1983). Entrepreneurial Life. New York: John Wiley.
• Soysal, A. (2013). Kırsal Alanda Kadın Girişimciliği: Türkiye İçin Durum Değerlendirmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1), 163-189.
• Soysal, A. (2010). Kadın Girişimcilerin Özellikleri, Karşılaştıkları Sorunlar ve İş Kuracak Kadınlara Öneriler: Kahramanmaraş İlinde Bir Araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(1), 71-95.
• Stathopoulou S., Psaltopoulos D. & Skuras D. (2004). Rural Entrepreneurship in Europe, A Research Framework and Agenda. International Journal of Entrepreneurial Behavior&Research, 10(6), 404-412.
• Şahan, G., Altaç, İ., Yasa, H. D., Şen, Ş. ve Ay, F. (2014). Eğitimci Gözüyle Bartın Kadınlar Pazarında Çalışan Kadınların Hayata İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,3(2), 416-434.
• Tambunan, T. (2007). Development of SME and Women Entrepreneurs in a Developing Country: The Indonesian Story. Small Enterprise Research, 15(2), 31-51.
• Ülker, E. (2013). Kırsal Alanda Kadın Girişimciliğine Etki Eden Faktörler ve Tekirdağ İlinde Mevcut Durumun Belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi). Namık Kemal Üniversitesi/ Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
• Yağcı, F. ve Bener, Ö. (2005). Girişimci Kadınların Demografik ve Genel Karakteristikleri ile Kadınları Girişimciliğe Motive Eden Faktörler. Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 33, 85-100.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, 10. Baskı, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Zapalska, A. & Fogel, G. K. (1998). Chracteristics of Polish and Hungarian Entrepreneurs, Journal of Private Enterprise, 19(2), 132-144.
• İNTERNET KAYNAKLARI
• http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist (E. T. 06.04.2019).