Seçilmiş Makroekonomik Değişkenlerin Bist100 Endeksi Üzerindeki Asimetrik Etkileri

Yıl 2022, Cilt: 17 Sayı: 65, 39 - 56, 31.01.2022

İsmail Canöz , Fatih Yiğit

https://doi.org/10.19168/jyasar.971815

Öz

Borsa endeksinin seviyesini etkileyen temel unsurları ve bu faktörlerin yönünü ve etki derecesini bilmek, yatırımcıların başarılı bir yatırım stratejisi oluşturmaları açısından büyük önem taşımaktadır. Buna göre çeşitli ekonomik, politik ve psikolojik faktörlerin borsa endeksleri üzerindeki etkilerinin incelenmesi araştırmacıların ilgisini çekmektedir. Modern portföy teori altında hisse senedi fiyatlarını belirleyen bazı modeller, sistematik risk faktörleri olarak kabul edilen makroekonomik değişkenleri içerir. Çalışma, seçilen makroekonomik değişkenlerin BIST100 endeksi üzerindeki asimetrik etkilerini bu açıdan değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu amaca ulaşmak için, Ocak 2012 ile Mart 2021 arasındaki 111 aylık veri setleri, önce Hatemi-J (2012) asimetrik nedenselliği ve ardından asimetrik etki-tepki fonksiyonları ile analiz edilmektedir. Analiz sonucunda sadece dolar kuru değişkeninin pozitif şoklarından BIST100 endeksinin olumsuz şoklarına doğru anlamlı bir nedensellik tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

BIST100, Sistematik Risk, Nedensellik Testi, Asimetrik Etki-Tepki Fonksiyonları

Kaynakça

• Açıkalın, Sezgin, Rafet Aktaş, and Seyfettin Ünal. "Relationships between stock markets and macroeconomic variables: an empirical analysis of the Istanbul Stock Exchange." Investment Management and Financial Innovations 5.1 (2008): 8-16.
• Akbar, Muhammad, Shahid Ali Khan, and Faisal Khan. "The relationship of stock prices and macroeconomic variables revisited: Evidence from Karachi stock exchange." African Journal of Business Management 6.4 (2012): 1315-1322.
• Aktaş, Metin, and Saffet Akdağ. "Türkiye’de ekonomik faktörlerin hisse senedi fiyatlari ile ilişkilerinin araştirilmasi." International Journal of Social Science Research 2.1 (2013): 50-67.
• Albayrak, Ali Sait, Nurettin Öztürk, and Şevket Tüylüoğlu. "Makroekonomik değişkenler ile sermaye hareketlerinin İMKB-100 endeksi üzerindeki etkisinin incelenmesi." AİBÜ-İİBF Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (2012): 1-22.
• Altınbaş, Hazar, Nilgün Kutay, and Cenk Akkaya. "Makroekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Piyasalari Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul Üzerine Bir Uygulama." Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi 4.2 (2015): 30-49.
• Asmy, Mohamed, et al. Effects of Macroeconomic Variables on Stock Prices in Malaysia: An Approach of Error Correction Model. No. 20970. University Library of Munich, Germany, 2009.
• Barut, Abdulkadir, Sadık Karaoğlan, and Mehmet Emin Karabayir. "Faiz Oranı-Döviz Kuru ve Bist100 Etkileşimi: Maki Eş-Bütünleşme Analizi." Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 8.16 (2017): 503-523.
• Carhart, Mark M. "On persistence in mutual fund performance." The Journal of finance 52.1 (1997): 57-82.
• Dhakal, Dharmendra, Magda Kandil, and Subhash C. Sharma. "Causality between the money supply and share prices: a VAR investigation." Quarterly Journal of Business and Economics (1993): 52-74.
• Erdem, Cumhur, Cem Kaan Arslan, and Meziyet Sema Erdem. "Effects of macroeconomic variables on Istanbul stock exchange indexes." Applied Financial Economics 15.14 (2005): 987-994.
• Fama, Eugene F., and Kenneth R. French. "Common risk factors in the returns on stocks and bonds." Journal of Financial Economics 33 (1993): 3-56.
• Fama, Eugene F., and Kenneth R. French. "A five-factor asset pricing model." Journal of financial economics 116.1 (2015): 1-22.
• Gan, Christopher, et al. "Macroeconomic variables and stock market interactions: New Zealand evidence." Investment management and financial innovations 3, Iss. 4 (2006): 89-101.
• Glass, R. D., and E. vd M. Smit. "the relationship between changes in money supply and changes in share prices: the semi-strong form efficiency of the Johannesburg Stock Exchange revisited." South African Journal of Business Management 26.1 (1995): 19-27.
• Granger, Clive WJ, and Gawon Yoon. "Hidden cointegration." U of California, Economics Working Paper 2002-02 (2002).
• Güney, Selami, and Kübra Saka Ilgin. "Yatırım araçlarının BIST-100 endeksi üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi." Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 53 (2019): 226-245.
• Hamburger, Michael J., and Levis A. Kochin. "Money and stock prices: The channels of influences." The journal of Finance 27.2 (1972): 231-249.
• Hashemzadeh, Nozar, and Philip Taylor. "Stock prices, money supply, and interest rates: the question of causality." Applied economics 20.12 (1988): 1603-1611.
• Hatemi-j, Abdulnasser. "A new method to choose optimal lag order in stable and unstable VAR models." Applied Economics Letters 10.3 (2003): 135-137.
• Hatemi-J, Abdulnasser. "Asymmetric generalized impulse responses with an application in finance." Economic Modelling 36 (2014): 18-22.
• Ho, Yan-ki. "Money supply and equity prices: An empirical note on Far Eastern countries." Economics Letters 11.1-2 (1983): 161-165.
• Homa, Kenneth E., and Dwight M. Jaffee. "The supply of money and common stock prices." The Journal of Finance 26.5 (1971): 1045-1066.
• Kandir, Serkan Yilmaz. "Macroeconomic variables, firm characteristics and stock returns: Evidence from Turkey." International research journal of finance and economics 16.1 (2008): 35-45.
• Kaya. Emine. "Borsa İstanbul (BIST) 100 endeksi ile Zımni Volatilite (VIX) endeksi arasındaki eş-bütünleşme ve granger nedensellik." Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi sosyal ve ekonomik araştırmalar dergisi 2015.1 (2015): 1-6.
• Kaya, Vahdet, İstemi Çömlekçi, and Kara, A. Oğuz. "Hisse senedi getirilerini etkileyen makroekonomik değişkenler 2002–2012 Türkiye örneği." Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 35 (2013).
• Koyuncu, Tuğba. "BİST-100 endeksinin makroekonomik değişkenler ile ilişkisi: Ampirik bir çalışma." Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 3.3 (2018): 615-624. Lintner, John. "Security prices, risk, and maximal gains from diversification." The journal of finance 20.4 (1965): 587-615.
• Markowitz, Harry. "Portfolio Selection." The Journal of Finance Vol. 7. (1952): 77-91.
• Maskay, Biniv, and M. Chapman. "Analyzing the relationship between change in money supply and stock market prices." Illinois Wesleyan University Economics Department (2007).
• Maysami, Ramin Cooper, and Tiong Sim Koh. "A vector error correction model of the Singapore stock market." International Review of Economics & Finance 9.1 (2000): 79-96.
• Mossin, Jan. "Equilibrium in a capital asset market." Econometrica: Journal of the econometric society (1966): 768-783.
• Naik, Pramod, and Padhi Puja. The impact of Macroeconomic Fundamentals on Stock Prices revisited: An Evidence from Indian Data. University Library of Munich, Germany, 2012.
• Ntshangase, Khanyisa, Kapingura Forget Mingiri, and M. Makhetha Palesa. "The interaction between the stock market and macroeconomic policy variables in South Africa." Journal of Economics 7.1 (2016): 1-20.
• Osamwonyi, Ifuero Osad, and Esther Ikavbo Evbayiro-Osagie. "The relationship between macroeconomic variables and stock market index in Nigeria." Journal of Economics 3.1 (2012): 55-63.
• Özmerdivanlı, Arzu. "Petrol Fiyatları ile BIST 100 Endeksi Kapanış Fiyatları Arasındaki İlişki." Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 43 (2014).
• Palmer, Michael. "Money supply, portfolio adjustments and stock prices." Financial Analysts Journal 26.4 (1970): 19-22.
• Patra, Theophano, and Sunil Poshakwale. "Economic variables and stock market returns: evidence from the Athens stock exchange." Applied financial economics 16.13 (2006): 993-1005.
• Rahman, Aisyah Abdul, Noor Zahirah Mohd Sidek, and Fauziah Hanim Tafri. "Macroeconomic determinants of Malaysian stock market." African Journal of Business Management 3.3 (2009): 095-106.
• Ratanapakorn, Orawan, and Subhash C. Sharma. "Dynamic analysis between the US stock returns and the macroeconomic variables." Applied Financial Economics 17.5 (2007): 369-377.
• Ross, Stephen A. "The arbitrage theory of capital asset pricing." Journal of Economic Theory 13.3 (1976): 341-60.
• Sadeghzadeh, Khatereh. "Türkiye’de İhracat ve İthalatın Borsa Üzerindeki Etkileri." Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 19.1 (2019): 1-23.
• Sharpe, William F. "Capital asset prices: A theory of market equilibrium under conditions of risk." The journal of finance 19.3 (1964): 425-442.
• Zügül, Muhittin, and Cumhur Şahin. "İMKB 100 endeksi ile bazı makroekonomik değişkenler arasındaki ilişkiyi incelemeye yönelik bir uygulama." Akademik Bakış 16 (2009): 1-16.