Ülke Risk Primi İle Enerji Emtia Fiyatları Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 74, 248 - 266, 30.04.2024

Gülden Kadooğlu Aydın , Turgay Münyas

https://doi.org/10.19168/jyasar.1292124

Öz

Bu çalışmada enerji emtia fiyatları (Brend Petrol, Ham petrol ve Doğal Gaz) ile Türkiye’nin Kredi Temerrüt Swap (CDS) primleri arasındaki ilişkinin ölçülmesi amaçlanmıştır. Söz konusu ilişkinin ölçülebilmesi amacıyla [2008.07-2022.08] dönemi aylık verilerine yönelik, Ham Petrol, Brent Petrol ve Doğal Gaz verilerinin CDS üzerindeki uzun dönem ve kısa dönem ilişkiler ele alınmıştır. Bağımlı değişken olarak Kredi Temerrüt Swap (CDS), bağımsız değişken olarak Brend Petrol, Ham Petrol ve Doğal Gaz alınmıştır. Çalışmanın sonucunda Kredi Temerrüt Swap (CDS) üzerinde Brend Petrol’ün etki düzeyinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ham Petrol %1 arttığında CDS değişkeni %6.7 artmakta ve Brend Petrol değişkeni %1 arttığında CDS değişkeni %8.3 artmaktadır. Doğal Gaz değişkeni %1 arttığında CDS değişkeni %5.9 artış göstermektedir. Ayrıca değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi incelendiğinde ise emtia fiyatlarından CDS’e doğru bir nedensellik ilişkisi olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

CDS Primleri, Enerji Emtia Fiyatları, Kredi Temerrüt Swapları, Granger Nedensellik Testi

Kaynakça

• Akarçay, M. (2016). Kredi Temerrüt Swapları, Teminatlandırılmış Borç Yükümlülükleri ve 2008 Küresel Krizi. Ekonomi Politika Ve Finans Araştırmaları Dergisi, 1(1-2), 23-39. https://doi.org/10.30784/epfad.323562
• Akkaya, M. (2017). Türk Tahvillerinin CDS Primlerini Etkileyen İçsel Faktörlerin Analizi. Maliye Ve Finans Yazıları, 1(107), 130-145. https://doi.org/10.33203/mfy.307177
• Akkuş, H., T., Sakarya, Ş., ve Tüzün, O. 2018. Tahvil Faizleri İle CDS Primleri Arasındaki Oynaklık Yayılım Etkilerinin Belirlenmesi, Bankacılar Dergisi, 104: 41-54.
• Aksoylu, E. ve Görmüş, Ş. 2018. Gelişmekte Olan Ülkelerde Ülke Riski Göstergesi Olarak Kredi Temerrüt Swapları: Asimetrik Nedensellik Yöntemi, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14:1.
• Aktürk, Levent N., Veli Yılancı ve Şeref Bozoklu. 2014. Spot ve Türev Piyasalar Arasındaki Etkileşim: Türkiye Örneği, 1.Karadeniz ve Balkan Ekonomik ve Politik Araştırmalar Sem¬pozyumu Bildiriler Kitabı, Ss.675-687, Zonguldak.
• Arı, A. 2016. Türkiye’deki Ekonomik Büyüme Ve İşsizlik İlişkisinin Analizi: Yeni Bir Eşbütünleşme Testi, Siyaset, Eko¬nomi Ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4 (4): 57-67.
• Badurlar, İ. 2021. Makroekonomik Göstergeler ve Ülke Risk Primi İlişkisinin İncelenmesi: Türkiye Örneği . Yaşar Üniversitesi E-Dergisi , 16 (61) :310-329 . DOI: 10.19168/Jyasar.820772
• Banerjee, A., J.J. Dolado And R. Mestre. 1998. Error-Correction Mechanism Tests For Cointegration İn A Single-Equation Framework, Journal Of Time Series Analysis, Volume. 19 (3) : 267–83.
• Basher, S. A. And Sadorsky. P. 2016. Hedging Emerging Market Stock Prices With Oil, Gold, VIX, And Bonds: A Comparison Between DCC, ADCC And GO-GARCH, Energy Economics, 54: 235-247.
• Bayer, C. And Hanck, C. 2013. Combining Non-Cointegration Tests. Journal Of Time Series Analysis, 34(1): 83–95.
• Bektur, Ç. ve Malcıoğlu, G 2017. Kredi Temerrüt Takasları ile BİST 100 Endeksi Arasındaki İlişki: Asimetrik Nedensellik Analizi, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 17 (3): 17: 73-83
• Boswijk, H. P. 1994. Testing For An Unstable Root İn Conditional And Structural Error Correction Models. Journal Of Econometrics, 63(1): 37-60.
• Bouri, E. ve M.E. Boyrie And I. Pavlova. 2017. Volatility Transmission From Commodity Markets To Sovereign CDS Spreads İn Emerging And Frontier Countries, International Review Of Financial Analysis, 49:155-165. DOI: 10.1016/J.İrfa.2016.11.001
• Büberkökü, Ö. 2017. ABD Dolarının Emtia Fiyatları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Ege Akademik Bakış, 17(3): 323-336. DOI:10.21121/Eab.2017328400
• Ceylan, B., & Özpençe, Ö. (2020). Ülke CDS Priminin Dış Borçlar Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Türkiye Örneği. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6(2), 43-52.
• Çevik, E. İ., ve Buğan, M. F. 2019. Borsa İstanbul İle Risk Primi Arasındaki Nedensellik İlişkisi, ICOMEP’19-Autumn | Uluslararası Yönetim, Ekonomi Ve Politika Kongresi 2019 Güz İstanbul/TÜRKİYE | 2(3): 534-541.
• Çonkar, M., K., ve Vergili, G. 2017. Kredi Temerrüt Swapları İle Döviz Kurları Arasındaki İlişki: Türkiye İçin Amprik Bir Analiz, Ömer Halisdemir Üniversitesi, İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 10(4): 59-66. DOI: 10.25287/Ohuiibf.310704
• Engle, R. F., And Granger, C. W. 1987. Co-İntegration And Error Correction: Representation, Estimation, And Testing. Econometrica. Journal Of The Econometric Society, 251-276. DOI: 10.2307/1913236
• Erdil, Turhan Baran (2008). Finansal Türevler e Kredi Temerrüt Swaplarının Teori ve Uygulamaları. Doktora Tezi. Erişim adresi: http://sites.khas.edu.tr/tez/TurhanBaranErdil_izinli.pdf
• Ertuğrul Ayrancı, A., Arı, G. 2021. Covid-19 Pandemisinin BIST Sektör Endeksleri İle İlişkisi: Bayer –Hanck 2013. Eşbütünleşme Analizi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(4):3770-37.DOI: 10.20491/İsarder.2021.1355
• Fettahoğlu, S. 2019. Relationship Between Credit Default Swap Premium And Risk Appetite According To Types Of Investors: Evidence From Turkish Stock Exchange, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (84): 265-278. DOI: 10.25095/Mufad.625880
• Govindaraju, V.G.R.C. And Tang, C. F. 2013. The Dynamic Links Between CO2 Emissions, Economic Growth And Coal Consumption İn China And India, Applied Energy ,104: 310–318. DOI: 10.1016/J.Apenergy.2012.10.042
• Güneş, H. 2022. Enerji ve Tarım Emtiaları Arasındaki İlişkinin ARDL Modeli İle Belirlenmesi. Kastamonu Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 24(2):147-160.
• Hacıhasanoğlu, E., ve Soytaş, U. 2011. Emtia Fiyatları İle Hisse Senedi Piyasaları Arasındaki İlişki. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 12(1): 53-65.
• Hodrick, R.J. ve E.C. Prescott. 1980. Postwar U.S. Business Cycles: An Emprical Investigation, Carnegie-Mellon University Working Paper, No. 451. DOI: 10.2307/2953682
• Işıklı, E. ve T. Akın. 2018. The Relationship Between Energy Prices, CDS, USD Currency And Inflation Rate İn Turkey, CEA Journal Of Economics, 13(2): 1-34.
• Johansen, S. 1988. Statistical Analysis Of Cointegration Vectors. Journal Of Economic Dynamics And Control, 12(2-3): 231-254. DOI: 10.1016/0165-1889(88)90041-3
• Khan, S. 2010. Crude Oil Price Shocks To Emerging Markets: Evaluating The Brıcs Case. MPRA Paper, No. 22978. Kılcı, E. N. 2017. CDS Primleri İle Ülke Kredi Riski Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi; Türkiye Örneği, Maliye Finans Yazıları, (108): 71-86. DOI: 10.33203/Mfy.357664
• Kızılgöl, Ö. 2006, Türkiye’de Büyüme Oranı İle İşsizlik Arasındaki İlişkisi, Akademik Fener Dergisi. 6: 54-69. Miller, J. And Rati, A. 2009. Crude Oil And Stock Markets: Stability, Instability, And Bubbles. Energy Economics, 31: 559-568. DOI: 10.1016/J.Eneco.2009.01.009
• Nandha, M. And Faff, R. 2008. Does Oil Move Equity Prices? A Global View. Energy Economics. 30: 986-997. DOI: 10.1016/J.Eneco.2007.09.003
• Sertkaya, B. 2022. Korku Endeksi (VIX) İle Emtia Piyasaları Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. (31): 87-103.
• S., M., S., FARHANI ve, İ., ÖZTÜRK. 2013. Coal Consumption, Industrial Production And CO2 Emissions İn China And India, Munich Personal Repec Ar¬chive, Paper No. 50618.
• Sharma, S.S. and K. Thuraisamy, 2013. Oil Price Uncertainty And Sovereign Risk: Evidence From Asian Economies, Journal Of Asian Economics, 28: 51-57. DOI: 10.1016/J.Asieco.2013.06.001
• Tanyıldızı, H., Ve Yiğiter, Ş. Y. 2021. Kredi Temerrüt Takasları Ve Emtia Fiyatları İlişkisi: Türkiye Örneği. Sosyoekonomi, 29(47): 181-200. DOI: 10.17233/Sosyoekonomi.2021.01.09
• Türkoğlu, F., 2018. Ekonomiyle İlgili Her Şey, Optimist Yayın Grubu. 127.
• Varlık, S., ve Varlık, N. (2017). Türkiye’nin CDS Priminin Oynaklığı. Finans Politik Ve Ekonomik Yorumlar(632), 9-17.