OSMANLI SON DÖNEMİ HADİS MÜELLİFLERİNDEN ERMENEKLİ SÜLEYMAN SIRRI EFENDİ’NİN HAYATI

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 9, 515 - 536, 30.12.2018

Mustafa Oral

Öz

Süleyman
Sırrı Efendi, Osmanlı son döneminde hadislerin Türk toplumuna açıklanması için
çaba sarfeden ilim adamlarından birisidir. Ermenek’te ilk tahsilini
tamamladıktan sonra eğitimini ikmâl için pâyitahta gelen Süleyman Sırrı Efendi,
başta Mehmed Aynî Efendi olmak üzere devrin önemli ilim adamlarından dersler
almış, bu dersleri başarıyla tamamlayarak icâzete nâil olmuştur. Öğretim hayatı
da öğrenim hayatı gibi başarılı geçen Süleyman Sırrı Efendi, hadis, tefsir,
fıkıh, Arap dili, kelam, mantık ve siyer alanlarında telif veya tercüme olmak
üzere on yedi eser vücûda getirmiştir. Bu yoğun telif çalışmalarının yanında
özel okullarda ve devlet okullarında birçok ders vermiş, bununla da kalmamış,
idari ve yargı görevlerinde bulunarak, Maârif Nezâreti başta olmak üzere birçok
heyette âzâlık yaparak devletine hizmet etmiştir. Bu hummalı gayretleri
sebebiyle de gümüş liyakat madalyası ve dördüncü rütbeden Mecîdî Nişânı ile
ödüllendirilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Hadis, Mehmed Ayni, Meşârık, Ermenekli, Süleyman Sırrı

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel, Müsnedü’l-İmâm Ahmed b. Hanbel, (thk. Şuayb Arnaût, Âdil Mürşid vd.), Müessesetü’r-Risâle, [yy], 2001.
• Aksu, Cemal, “Hanif’in Manzum Kırk Hadis Tercümesi Şerhi”, İlmî Araştırmalar, 2004, sayı: 17, s. 17-34.
• Albayrak Fatma-Serin, Nilüfer, “Kutadgu Bilig ve Mârifetnâme’de Kadın Algısı”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2015, cilt:8, sayı: 37, s. 16-37.
• Albayrak, Sadık, Son Devir Osmanlı Uleması, İstanbul 1996, IV.
• Aslan, Dursun, Tevfik Sırrı Gür ve İçel valiliği (Yüksek Lisans Tezi), MERÜ SBE, 2001.
• Ateş, İbrahim, “Vakıflarda Eğitim Hizmetleri ve Vakıf Öğrenci Yurtları.”, Vakıflar Dergisi, 1982, sy. 14, s. 29-92.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), BEO, 510.
• -----, BEO, 2821.
• -----, İ.MF, 12;
• -----, İ.TAL., 305.
• -----, MF.MKT., 1074.
• -----, MF.MKT., 872.
• -----, Sicill-i Ahval Defteri, DH.SAİD 72/107-108.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail, Sahîhu’l-Buhârî, Dâru Tavkı’n-Necât, [yy], [ty].
• Cumhuriyet Gazetesi, 29 Ağustos 1931, “Tedfin”, s. 4.
• Çalışkan, Adem, “Yunus Emre Divanı'nda Hz. Peygamber'in Hadis-i Şerifleri”, Diyanet İlmi Dergi [Diyanet Dergisi], 1992, cilt: XXVIII, sayı: 3, s. 119-125.
• Çelik, Şenol, “İçel”, DİA, XXI, 450.
• Çiftçioğlu, İsmail, “Ermenek’te Emir Musa Bey Medresesi (Tol Medrese) ve Vakfiyesi”, İlmî Araştırmalar, 2001, sy. 12, s. 73-82.
• Çimen, Feyzi, “Dîvânü Lügâti’t-Türk Üzerine İlk Dizin: Dîvân Anahtarı ve Hüseyin Hüsameddin Yasar’ın İlmî Kişiliği, FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 1 (2013), s. 136-151.
• Ertan, Veli, “Osmanlı Devleti’nde İlmiye Sınıfının Rütbe ve Payeleri”, DİD, 1990,c. 26, sy. 4, s. 105-111.
• Gülensoy, Tuncer, “Atebetü’l-Hakāyık”, DİA, IV/51.
• İstanbul Müftülüğü Şeriyye Sicilleri Arşivi (İMŞSA), Sicill-i Ahvâl Dosyası, no: 3428
• İpşirli, Mehmet, “Huzur Dersleri”, DİA, XVIII, 441.
• Kaçalin, Mustafa S., “Dîvânü Lugâti’t-Türk”, DİA, IX/446-449.
• Kara, İsmail-Birinci, Ali, Bir Eğitim Tasavvuru Olarak Mahalle/Sıbyan Mektepleri, İstanbul 2005.
• Karacabey, Salih, “Osmanlı Medreselerinin Son Dönemi’nde Hadis Öğretimi”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1999, cilt: VIII, sayı: 8, s. 149-170
• Keçeci Kurt, Songül, “Osmanlı Devleti’nde Türklerin Açtığı Özel Mektepler”, MKÜSBED, 2012, c. 9, sy. 19, s. 105-123.
• Koyuncu, Nuran, “Hukuk Mektebinin Doğuşu”, GÜHFD, 2012, c. 16, sy. 3, s. 163-183.
• Mahmud Cevat, Maârif-i Umûmiye Nezareti Târihçe-i Teşkîlât ve İcrââtı –XIX. Asır Osmanlı Maârif Târihi-, haz. Taceddin Kayaoğlu, Ankara 2001.
• Özel, Mustafa, “Son Dönem Osmanlı Tefsir Tarihinden Bazı Portreler I”, DEÜİFD, 2002, sy. 15, s. 61-96.
• Pakalın, M. Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul 1971, I-III.
• Palabıyık, Abdülkadir, Mevlana ve Hadis Şerhi: Mesnevî’nin I. Cildinde Başlık Olarak Yer Alan Hadisler Bağlamında Bir Değerlendirme, DEÜİFD, 2006, sayı: 24, s. 3-23
• Süleyman Sırrı, el-İcâze, Milli Kütüphane, no: 7048.
• -----, Hulâsatü’l-muhtâreyn, s. 4.
• -----, İcazetname, Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi, Yazma Bağışlar Bölümü, numara: 2715;
• -----, Kifâyetü’l-müntehî şerhu Kifâyeti’l-mübtedî, İstanbul 1312.
• -----, Kitâbü’l-hâc, İstanbul 1329.
• -----, Kitâbü’s-savm, İstanbul 1329;
• -----, Kitâbü’t-tahâre, İstanbul 1329;
• -----, Kitâbü’z-zekât, İstanbul 1329;
• -----, Medhal-i Fıkh, İstanbul 1340.
• -----, Vesîletü’l-felâh, İstanbul 1328;
• Şişman, Adnan, “Galatasaray Mekteb-i Sultanisi”, DİA, XIII, 323.
• Türcan, Zişan, “Hadis Şerhçiliğinin Doğuşu ve Gelişimi”, HÜİFD, 2009, cilt: 8, sayı: 16/2, s. 101-133.
• Türcan, Zişan, Anadolu’da Hadis Şerhçiliği, Uluslararası Katılımlı Sempozyum: Anadolu’da Hadis Geleneği ve Daru’l-Hadisler, 2011, s. 339-351.
• Türcan, Zişan, Hadis Literatüründe Şerh Geleneği ve Özellikleri (Doktora Tezi), AÜ SBE, 2008, s. 13.
• Unan, Fahri, “Mevleviyet”, DİA, XXIX/467-468.
• Uzunçarşılı, İ. Hakkı, Osmanlı Devletinin İlmiye Teşkilâtı, Ankara 1988.
• Ünal, Uğur, Meclis-i Kebîr-i Maârif, Ankara 2008.
• Yörük, Ali Adem, Mekteb-i Hukuk’un Kuruluşu ve Faaliyetleri (1878-1900), (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), MÜ TAE, 2008.