DİN DİLİ VE DİLDE DİN: “DİN” ATIFLI ŞAHIS İSİMLERİ ÜZERİNE - I

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 9, 339 - 360, 30.12.2018

Hasan Peker

Öz

Din dili kapsamında, dilsel sembolleştirmenin dinî tezahürü olarak şahıslara yönelik “Din”e izafeten isimlendirme ve ilgili isimler bağlamında bir araştırma, inceleme
ve değerlendirme olarak ifade edebileceğimiz bu çalışmamızı, Müslüman toplumu
ve kültürü ile sınırlıyor, tarihsel göndermelerin yanı sıra, günümüzdeki yansımasını da içeren genel bir yaklaşımı esas alıyoruz. Çalışmamızla bu türden isimler vermenin ne zaman başladığı? Ne çeşit isimlerin kullanıma girdiği? Ne oranda talep
gördükleri? İlgili isimler arasında hem yapısal hem de anlam içerikleri açısından ne
gibi benzerlikler ya da farklılıkların bulunduğu? Tercih ediliş nedenlerine dönük ne
düzeyde bir farkındalığın olduğu vb. hususları irdelemeyi, ayrıca gerisinde, şuurunda olunan bir dinî saikin varlığı durumunda bile bu türden isimlendirmelerin esas
alınan dince uygunluğu yönünde tartışmaya açık örneklerinin bulunup bulunmadığı noktasında tarihsel ve güncel örneklerine dikkat çekmeye çalışarak farkındalık
oluşturmayı amaçlıyoruz. Bu noktada öne çıkan bir isim olarak “Muhyi’d-din” adını
bu çalışmamızı müteakip, aynı çerçevede ikinci bir yazımızda ele alıp sorgulama
konusu yapmayı tercih etmiş bulunuyoruz

Anahtar Kelimeler

Din Felsefesi, Din, Dil, Din Dili, İsim, Sembol

Kaynakça

• Açıkgöz, Burak Fatih. “Bir Kişi İki Şahsiyet: İbnü’l-Arabî”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 17 (2013): 143-169. Afzalurrahman, Sîret Ansiklopedisi, trc. Süleyman Derin-Kenan Dönmez-Metin Uçak-Mehmet Kaynar. İstanbul: İnkılâb Yayınları, 1996. Ahmed, Diyana, “Mu’cemu’l-esmâi’l- muzâfeti ila’d-Dîn”. el-Hivaru’l-Mutemeddin. erişim: 04 Temmuz 2018. http://www.ahewar.org/debat/show.art. asp?aid=284747. Avcı, Casim. “Mu’tasım-Billah”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 31: 380-382. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2006. Aydın, Mehmet. Din Felsefesi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, 1990. Aydın, Mehmet. “Tanrı Hakkında Konuşmak -Felsefî Bir Tahlil-“. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1 (1983): 25-44. Aydın, Mehmet. “Edebiyatın Dili Üzerine”. Dergi Park. Erişim: 3 Aralık 2018. http://dergipark.gov.tr/milliegitim/issue/36938/422330. Bedir Murteza-Ferhat Koca. “Pezdevî, Ebü’l-Usr”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 34: 266-267. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2007. Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmaîl. Sahîhu’l-Buhârî. thrc. Mustafâ edDîb el-Buğâ. 5. Baskı. Beyrût/Dimaşk: Dâru’l-İbni’l-Kesîr ve’l-Yemâme, 1993/1407. Cassirer, Ernst. İnsan Üzerine Bir deneme. trc. N. Arat. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1997. Çağrıcı, Mustafa. “Gazzâlî”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 13: 489-505. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1996. Çüçen, A. Kadir. Klasik Mantık. Bursa: Sentez Yayınları, 2012. Demirli, Ekrem. “Önsöz”. Fütûhâtı Mekkiyye, İbh Arabî. Trc. Ekrem Demirli, 1: 7-11. İstanbul: Litera Yayıncılık, 2016. Ebu Dâvud, Süleyman b. el-Eş’as es-Sicistânî. Sünen. thk. Muhammed Muhyiddin Abdulhamid. Beyrut: el-Mektebetu’l-Asriyye, ts. Eren, Hasan- Gözaydın Nevzat - Parlatır İsmail - Tekin Talât - Zülfikar Hamza. Türkçe Sözlük. 2 Cilt. Ankara. Türk Dil Kurumu, 1988. Fayda, Mustafa. “Halid b. Velid”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 15: 289-292. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1997. Gündüz, Şinasi. “Giriş”. Yaşayan Dünya Dinleri. Edit. Şinasi Gündüz, 18-33. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2007. Gündüz, Şinasi, “İslam”.Yaşayan Dünya Dinleri. Edit. Şinasi Gündüz, 35-75. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2007. Güner, Ahmet. “Müttakî-Lillâh”. TDV İslâm Ansiklopedisi, 32: 223-224. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2006. Güner, Ahmet. “Nâsirüddevle”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 32: 402-403. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2006. Hasan, İbrahim Hasan. İslam Tarihi (Siyasî-Dinî-Kültürel-Sosyal). trc. İsmail Yiğit. İstanbul: Kayıhan Yayınları, 1985. Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1993. İbn Hacer, Şihâbuddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed el-Askalânî. Tehzîbu’t-Tehzîb. 1. Baskı. Hindistan: Matbaatu Dâireti’l-Maârifi’n-Nizâmiyye, 1326. İbn Kesir, Ebu’l-Fida İsmail İmadu’d-Din İbn Ömer İbn Kesir İbn Davud İbn Kesir el- Dımaşkî el- Kuşeyrî. el-Bidaye ve’n-Nihaye (Büyük İslam Tarihi). trc. Mehmet Keskin. , İstanbul: Çağrı Yayınları, 2000. İkbal, Muhammed. İslâm’da Dini Tefekkürün Yeniden Teşekkülü. Trc. Sofi Huri. İstanbul: Kırkambar Yayınları, 1999. İsfehânî, Râgıb. Mufredatu Elfâzi’l-Kur’ân. Şam: Daru’l-Kalem. 2009. Kaya, Mahmut. “İbnü’l-Arabî, Muhyiddin”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 20: 520-522. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 1999. Kılıç, Muhammed Erol. “İbnü’l-Arabî, Muhyiddin”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 20: 493-516. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1999. Kılıç, Muhammed Erol. Şeyh-i Ekber İbn Arabî Düşüncesine Giriş. İstanbul: Sufi Kitap, 2017. Koç, Turan. Din Dili. İstanbul: İz Yayıncılık, 2013. Köse, Ali – Ayten, Ali. Din Psikolojisi. Timaş Yayınları. İstanbul: Timaş Yayınları