HADİSLER BAĞLAMINDA HZ. PEYGAMBER’İN EĞİTİM VE ÖĞRETİM METODU

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 10, 291 - 314, 29.06.2019

Abdurrahman Ece

Öz

Geçmişte olduğu gibi günümüzde
de eğitim ve öğretim, toplumların en önemli meseleleri arasındaki yerini
korumaktadır. Birey, aile ve toplumun gelişmesinde eğitim ve öğretimin katkısı
büyüktür. Cehaletten saadete giden yol hiç şüphesiz doğru bir eğitim ve
öğretimden geçmektedir.

 Bu nedenle Allah, insanları akıl ve irade ile
donatmakla kalmamış onlara bilmediklerini öğretmek ve en doğru metotla onları
eğitip terbiye etmek için Peygamberler görevlendirmiştir. Bu bağlamda
görevlendirilen son peygamber Hz. Muhammed’dir (s.a.s). Onunla peygamberlik
binası tamama erdiğinden, en mükemmel eğitim metodunu icra ettiğinde şüphe
yoktur. Bu metodu en doğru şekilde tespit edip anlamaya çalışmak özellikle dinî
eğitim ve öğretim alanındaki problemleri daha iyi analiz etmeye katkı
sağlayacağı kanaatindeyiz.

Çalışmada örnek rivayetler
üzerinden Hz. Peygamber’in eğitim ve öğretim metodundan bazı ilkeler ortaya
konmaya çalışılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Hadis, Hz. Peygamber, Muallim, Eğitim, Öğretim, Metot

EDUCATION AND TRAINING METHOD OF THE PROPHET IN THE CONTEXT OF HADITHS

Öz

Education and training, as it was in the past, is still one of the most important issues

of societies. The contribution of education and training in the development

of individual, family, and society is great. The path from ignorance to happiness is

undoubtedly through the right education and training.

For this reason, Allah has not only equipped people with reason and will, but also

has appointed Prophets to teach them what they do not know and educate them

with the right method. In other words, prophets are also teachers. Their training

method is also supported by revelation, which is the most accurate method to

take. In this context, the last and most perfect ring of prophethood is Muhammad

(pbuh). He was made an example for those who believe until the Resurrection.

Since the prophesying building is complete with it, there is no doubt that it performs

the most perfect training method. We are convinced that this method will

help us analyze the problems better in the field of religious education and general

education. In this study, we have tried to reveal some principles from the Prophet’s

teaching and teaching method through the narrations.

Anahtar Kelimeler

Hadith, Prophet, Teaching, Education, Method

Kaynakça

• Abdulfettâh Ebû Gudde. er-Resûlü’l-Muallim. Beyrut: Mektebü’l-matbuꜥâti’l-İslâmiyye bi Hâleb, 1996/1417.Abdullah b. Mübârek, Ebû Abdirrahmân Abdullāh b. Mübârek b. Vâzıh el-Hanzalî el-Mervezî. ez-Zühd ve’r-Rakâik. thk. Habibürrahman el-Azamî. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts.Abdülazîm b. Abdülkaviy el-Munzirî. et-Terğîb ve’t-terhîb. Beyrut: Mektebetü’l-meârif, 1424.Abürrezzâk, Ebû Bekir b. Hemmâm. Musannef. Thk. Habîburrahmân el-Aʻzamî. Beyrut: el-Meclisü’l-ʻİlmî-el-Mektebetü’l-İslâmî, 1403. Ahmed b. Hanbel. Müsned. Thk. Şu’ayb el-Arnavût ve diğerleri. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 1999/1420.Baktır, Mustafa. “Suffe”, Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi. 37: 469-470. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Cu‘fî el-Buhârî. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. Beyrut: Müessesetü’r-risâle nâşirûn, 1438/2017.Coşkun, Selçuk. Bir muallim olarak Hz. Peygamber'in insan telakkisi. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, 1996. Coşkun, Selçuk. Hz. Peygamber'in sünnetinde yetişkinlerin eğitimi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, 1991. Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah. Sunenü’d-Dârimî. Thk. Huseyn Selîm Esed. Riyâd: Dâru’l-muğnî, 1420.Dölek, Adem. Edebî Açıdan Hadislerde Teşbih ve Temsiller. Erzurum: Ekev Yayınevi, 2001. Ebû Dâvud, Ebû Dâvûd Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk es-Sicistânî el-Ezdî. es-Sünen, (Beyrut: Dârü’l-kitâbi’l-arabî, ts. Ebû Gudde, Abdülfettâh, Ebû Zâhid Abdülfettâh b. Muhammed b. Beşîr Ebî Gudde el-Kureşî el-Mahzûmî. er-Resûlü’l-Muʿallim. Beyrut: Mektebetü’l-Matbuâti’l-İslâmiyye bi Haleb, 1996/1417. Ebû Muhammed Zekiyyüddîn Abdülazîm b. Abdilkavî b. Abdillâh el-Münzirî. et-Terğîb ve’t-terhîb. Riyâd: Mektebetü’l-meꜥârif, 1424.Ebû Yaꜥlâ, Ebû Ya‘lâ Ahmed b. Alî b. el-Müsennâ et-Temîmî el-Mevsılî. Müsned. Dımaşk: Dârü’l-me’mûn, 1404/1984.Ece, Abdurrahman. “Câbir b. Abdullah’ın Hadis Rivayet Metodu”, e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi 9/1 (17) (Nisan-2017): 336-363.Görmez, Mehmet. “Tergîb ve Tehîb”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 40: 508-509. İstanbul: TDV Yayınları, 2011. Hâkim en-Neysâbûrî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdullah. Müstedrek. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1397/1977. İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekir Abdullah b. Muhammed. el-Musannef. thk. Muhammed Avvâme. Beyrut: Müessesetü ʻulûmi’l-Kur’an/Dâru Kurtuba, 2006/1427. İbn Ebû Hâtim, Ebû Muhammed Abdurrahmân b. Muhammed b. İdrîs er-Râzî. el-Cerḥ ve’t-taʿdîl. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1952/1372. İbn Hamza el-Hüseynî. el-Beyân ve’t-taꜥrîf fî esbâbi vurûdi’l-hadîs eş-şerîf. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-arabî, ty. İbn Hibbân, Muhammed b. Hibban b. Ahmed Ebu Hatim et-Temimi el-Busti. Sahîhu İbn Hibban bi Tertibi İbn Belban. thk. Şuayb el-Arneut. Beyrut: Muessesetu’r-Risale, 1993/1414.İbn Mâce, Ebu Abdillah Muhammed b. Yezîd el-Kazvinî. es-Sünen. thk. Muhammed Fuad Abdulbakî. Beyrut: Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, 1975.İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec Cemâlüddîn Abdurrahmân b. Alî b. Muhammed el-Bağdâdî. ed-Duafâ ve Metrûkîn. thk. Abdullah el-Kâdî. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1986/1406.Kandemir, M. Yaşar. “Cevâmiü’l-kelim”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 7: 440. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.Kandemir, M. Yaşar. “Mesel”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 29: 297-299. İstanbul: TDV Yayınları, 2004. Karâfî, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. İdrîs b. Abdirrahmân el-Mısrî el-Karâfî. el-Furûk. B.y.: Âlemu’l-kutub, ts.Karataş, Mustafa. Peygamberimizin (s.a.v.) Beden Dili. İstanbul: Timaş Yayınları, 2012.Kazancı, Ahmet Lütfü. Peygamberimizin Hitabeti. İstanbul: Ensar Yayınları, 2012. Mâlik b. Enes, Ebû Abdillâh Mâlik b. Enes b. Mâlik b. Ebî Âmir el-Asbahî el-Yemenî. Muvatta. thk. M. Mustafâ el-Aʻzamî. Ebû Zabiy: Müessesetu Zâyd b. Sultân, 2004/1425.Mübârekpûrî, Ebü’l-Ulâ Muhammed Abdurrahmân b. Abdirrahîm el-Mübârekpûrî. Tuhfetü’l-Ahvezî. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, ts.Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc b. Müslim el-Kuşeyrî. el-Câmiu’s-Sahîh. thk. Muhammed Fuâd Abdulbâkî. Beyrut: Dâru ihyâi’t-turâsi’l-arabî, ts. Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî en-Nesâî. es-Sünen. Beyrut: Dârü’l-maꜥrife,1420. Saka, Şevki. “İnsanı Aydınlatmada Tedrici Metodun Önemi”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi XLII. (2001): 59-76. Sıbt İbnü’l-Acemî, Ebü’l-Vefâ Sıbtu İbni’l-Acemî Burhânüddîn İbrâhîm b. Muhammed b. Halîl et-Trâblusî el-Halebî. et-Tebyîn liesmâi’l-Müdellisîn. thk. Yahya Şefîk Hasan. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye,1986/1406. Suyûtî, Celaluddîn es-Suyûtî. el-Lumaꜥ fî esbâbi vurûdi’l-hadîs. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1404/1984. Taberânî, Ebü’l-Kāsım Müsnidü’d-dünyâ Süleymân b. Ahmed b. Eyyûb et-Taberânî. el-Müꜥcemü’l-Evsat. Kahire: Dârü’l-haremeyn, 1415.Taberânî, Ebü’l-Kāsım Müsnidü’d-dünyâ Süleymân b. Ahmed b. Eyyûb et-Taberânî. el-Müꜥcemü’l-Kebîr. Mûsul: Mektebetü’l-ulûm ve’l-hikem, 1404/1983.Tayâlisî, Ebû Dâvûd Süleymân b. Dâvûd b. el-Cârûd et-Tayâlisî. Müsned. thk. Muhammed b. Abdulmuhsin et-turkî. Mısır: Darü Hecer, 1999/1419. Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre. Sünenü’t-Tirmizî/el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. thk. Ahmed Muhammed Şâkir ve diğerleri. Beyrût: Dâru’İhyâi’t-Turâsi’l-Arâbî, 1962/1382. Tomar, Cengiz. “Yemen”, Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi. 43: 406-412. İstanbul:TDV Yayınları, 2013. Türcan, Talip. “Tedrîc”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 40: 265-267. İstanbul: TDV Yayınları, 2011. Yusuf el-Kardavî. Sünneti Anlamada Yöntem. çev. Hanifi Akın. İstanbul: Nida Yayınları, 2008.