ZUHRUF SÛRESİ 36. ÂYET BAĞLAMINDA, RAHMÂN’I ZİKRETMENİN ŞEYTANIN TASALLUTUNA KARŞI KOYUCU ÖZELLİĞİ

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 11, 1043 - 1063, 30.12.2019

Zeynep Kaplan

Öz

Kur’ân,insanın var oluş sürecinde, insanı tasallutu ile baştan
çıkarmayı gaye edinen şeytanı birlikte anmış, kendisi ile mücâhede edilecek bir
varlık olarak göstermiştir. Apaçık bir düşman olan şeytana karşı insanın nasıl
bir strateji geliştirmesi gerektiği kimi âyetlerde gösterilmiştir. Günümüz
insanının, şeytânî her türlü fikir ve davranışa karşı bilinçli bir mücadele
göstermesi, Kur’ân’daki bu mesajları yorumlayıp içselleştirmesi ile
ilişkilidir. Bu makalede “Kim, Rahmân'ın zikrini görmezlikten gelirse biz onun
başına bir şeytan sararız. Artık o, onun ayrılmaz dostudur.” (ez-Zuhruf 43/36)
âyeti özelinde zikrin, şeytan ile mücadelede önemli bir yeri olduğu, Allah’ı
anıştan uzak kimselere şeytanın karîn olacağı üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda
zikrin, şeytana karşı anlamlı bir ilkeli duruş kazandırdığı ve mücâdele
bilincine güç kattığı mesajını ortaya koymak büyük önem arz etmektedir. Nitekim
makalede ele alınan bilimsel çalışmalar da bu düşünceyi doğrular niteliktedir.
Dolayısıyla, mü’minlerin, gerek Zikr olarak anılan Kur’ân’ı, gerekse O’nu
hatırlatan her söz ve davranışı, kendi hayatlarında, şeytana karşı güçlü
duruşun kaynağı olarak görmeleri elzemdir.

Anahtar Kelimeler

Zikr, Şeytan, Vesvese, Karîn

Destekleyen Kurum

kahramanmaraş sütçü imam üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü

Kaynakça

• Abdulbâki, Muhammed Fuâd. el-Mu’cemü’l-müfehres li-elfâzi’l-Kur’âni’l-Kerîm. Kahire: Dârü’l-Kütübi’l-Mısriyye, ts.
• Arkonaç, Sibel Ayşen. Psikoloji:Zihin Süreçleri Bilimi. İstanbul: Alfa Yayınları, 1998.
• Ateş, Süleyman. Yüce Kur’an’ın Çağdaş Tefsiri. 8 Cilt, İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, 1990.
• Buhârî, EbûAbdillah Muhammed b. İsmâil. el-Câmiu’s-Sahîh. Kahire: Matbaatu’sSelefiyye,1400/1980.
• Cihad Tunç. “İslâm Dininde Zikir ve Duâ”. Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi6/5 (Ocak 1988), 31-42.
• Ebu Dâvud, Süleymân b. Eş’as b. İshâk es-Sicistânî el-Ezdî. es-Sünen. nşr. M. Muhyiddin Abdülhamîd. 2. Cilt. b.y.: Dârü’l-fikr , 1. Basım, Ts.
• Elmalılı, Muhammed Hamdi Yazır. Hak Dîni Kur’ân Dili. 6 Cilt, İstanbul: Eser Neşriyat, 1979.
• Eraslan, Ersin. Tüketiciye Yönelik Bilinçaltı Reklamın Etkileri Üzerine Ampirik Bir Araştırma. Niğde: Niğde Üniversitesi, SBE, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• Râgıp el-İsfahânî. el-Müfredât fî garîbi’l-Kur’ân. trc. Abdulbâki Güneş - Mehmet Yolcu, İstanbul: Çıra Yayınları, 2012.
• Râzî, Fahruddîn. Tefsîru’l-kebîr-mefâtihu’l-gayb. trc. Lütfullah Cebeci vd..12cilt. İstanbul: Huzur Yayınevi, ts.
• Taberî, Ebû Ca’ferMuhamnmed b. Cerîr. Câmiu’l-beyan an te’vîli âyi’l-Kur’ân. 21 cilt, Beyrut: Müessesetü’r- Risâle, 1420/2000.
• Hayati Hökelekli, “Vesvese” İslam’da İnanç, İbadet ve Günlük yaşayış Ansiklopedisi, 4 Cilt (İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1997) 548.
• Horgan, John. “ Dağınık işlevler”. Bilim Dergisi, (Ocak 1994), 12-13.
• İbn Mace, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd. es-Sünen. nşr. Muhammed Fuâd Abdulbakî. 2.Cilt. b.y.: Dâru İhyâi’l-Kütüb el Arabiyye, 1. Basım, 1372/1952.
• İbn Manzûr, Cemâluddîn Muhammed b. Mükrim. Lisânu’l-Arab. 15 Cilt.Beyrût: Dâru’l-Fikr, 1414/1994.
• Karaman, Fikret vd.. Dînî Kavramlar Sözlüğü, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2006.
• Karaman, Hayrettin vd.. Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsîr. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2014.
• Karslı, İbrahim Hilmi. Kur’ân-ı Kerim’e Göre Şeytan ve İnsanla Olan İlişkisi. Ankara: Ankara Üniversitesi, SBE, Yüksek Lisans Tezi, 1993.
• Kurtubî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed.el-Câmi’li-ahkâmi’l-Kur’ân. thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî, 19 Cilt, Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1427/2006.
• Kutub, Seyyid. Fî zilâl-il-Kur’ân. trc. Bekir Karlığa vd.. 13 Cilt, İstanbul: Hikmet Yayınları, ts.
• Küçükbezirci Yağmur. “Bilinçaltı Mesaj Gönderme Teknikleri ve Bilinçaltı Mesaj- ların Topluma Etkileri”. TurkishStudies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8/ 9 (Summer 2013), 1879-1894.
• Mevdûdî, Ebü’l-A‘lâ.Tefhîmu’l-Kur'an. trc. Muhammed Han Kayanî vd..5 Cilt, İstanbul: İnsan Yayınları, 1991.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. el- Câmiu’s-Sahih. nşr. Muhammed Fuâd Abdulbakî. 2.Cilt. b.y.: Dâru’l-Kütüb el-İlmiyye, 3. Basım, 1417/1996.
• Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî. es-Sünen. 3. Cilt. b.y.: Matbaatu’sSelefiyye, 1. Basım, 1401/1981.
• Öngören, Reşat. “Zikir”.Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 44 Cilt (Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2013), 419.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre. es- Sünen. 3. Cilt. b.y.: Dâru’-Fikr, 1. Basım, 1406/1985.
• Yeşilyurt,Temel. “Kur’ân’da Cin, Melek ve Şeytan”. Kastamonu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/1 (Haziran 2018), 9-21.
• Yaman, Vezire. İtikâdî Açıdan Zikir.İstanbul: Marmara Üniversitesi, SBE, Yüksek Lisans Tezi, 2010.