INDIA IN BÂBURNÂMA IN TERMS OF CITY/REGION HISTORIOGRAPHY

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 601 - 626, 29.06.2020

Mesut Avcı

https://doi.org/10.46353/k7auifd.632775

Cited By: 1

Öz

Although it has been said that the first studies on urban historiography started in the west, we believe that it would not be wrong to say that it actually started from the early periods of Islamic History. In fact, if we include the works about Arab history and its cities before Islam, we can state that the foundation of this science was go back earlier period in the east. It is necessary to know that the beginning of this science in Islamic history is in the form of small pamphlets with the introduction of cities. The individual writings also followed this period. The works written for significant cities such as Mecca and Medina in Islamic history are good examples of Islamic urban historiography. Bāburnāma is not solely a book of history or geography. It is also not an independent work written about urban historiography. Bāburnāma is also not just an ordinary diary in which daily accounts are written. It has its own exclusive characteristics that keep it separate from the rest. For example, Bâbürnâme is a book that contains all these subjects, albeit a little. Although it has the characteristics of a book of memories, the author criticized himself when necessary and did not even hesitate to tell the truth even when it is against himself. It provides information about the period in which it was written, and although some of it has not yet been preserved, the majority has. Therefore, it is a valuable piece for it has given the opportunity to recognize many features of that period. One example of this value is that it was translated very early on into many different languages. Bāburnāma is a literary work which does not only depict the memories of Bābur but also describes the cities including the landscapes, flora, fauna and as well as by his own relatives, their families and other prominent people in his time. Bābur’s opinions, interests, preferences and things he does not like are also included the book. Due to the way information flows and the travel conditions in the fifteenth century, the observations are limited to a certain geographic area. This area spans from West and East Turkistan to the areas of today’s Iran, Afghanistan, Pakistan and India. Bābur’s horizon borders the steppes north to Turkestan, Azerbaijan, the “Land of Rum” (e.g. Anatolia), the Arabian Peninsula and East China. Within these limits, he was especially interested in the statements, cultures and the beliefs of particular groups. For this reason, he gathered much information in this field. Babur tried to be impartial while writing his memoirs. Thus, reports on his own mistakes, defeats, errors and weaknesses. In only one situation, it is like he abandons being impartial when the subject is his personal enemy Muhammad Shaybānī. Then, he mentions the disagreements about him and renders unfair judgements against him. This can be explained by the fact that Muhammad Shaybānī is the sworn enemy of his fam- ̣ ily. The printing text that is used for this work is Haidarabad copy . This print was prepared in 1905 under Beveridge and later translated into English. This work of Thackston in 1993 is a new print with some errors in meaning. India is a country with a large population built on vast lands. It was seized by many states and rulers at different times. In some periods, it was on important trade routes, a geography where different religions and different languages were spoken, hence, it is a place of interest. Babur also made conquests in these lands that would enable his country to develop. Bābur, as seen in the article, provided detailed information on the names and characteristics of the flowers in those regions of India as well as mentioned the measurements for weight and time by the people of that period without fail. This can be considered as proof that Bābur is a good city historian, political historian, social scientist, zoologist as well as being a good ruler. Like with other cities, Bābur has prioritized political history and geographical features in India. It is a clear example that Bāburnāma is not only a book of memoirs but also a rich book of knowledge and science under the conditions of those days. At the same time, we see that he has done research on the political and social history of a region before conquering it. Bābur also uses the information from history books written about these regions before his time without mentioning their names. Bābur also cares about the social and religious structure of a region. He analysed social and religious aspects of political history and mationed many different religions in India. In the places that Bâbür first went to, the architecture didn’t miss his attention as well as he went to the historical areas and then explained its characteristics. While Bâbür mentioned the description of a city or country, he would explain the country’s most important characteristic in detail. 

Anahtar Kelimeler

Islamic History and Arts, Urban History, Bāburnāma, India, History of India, Bābur Shah and India

BÂBÜRNÂME'DE HİNDİSTAN ÖRNEĞİYLE ŞEHİR TARİHÇİLİĞİ

Öz

Çok geniş konuları içerisine alan şehir tarihçiliği ile ilgili çalışmalar eski dönemlerden itibaren başlamıştır. İslam dünyasında ise bu alanla ilgili çalışmaları İslam Tarihi’nin ilk dönemlerine kadar götürmek mümkündür. Bu çalışmalara İslam’dan önce Arap tarihi ve şehirleri ile ilgili yapılan eserler de katılırsa bu ilmin temelinin daha erken dönemlerde Doğuda atıldığı söylenebilir. İslam tarihinde şehir tarihçiliğinin küçük risaleler şeklinde yazılan şehirlerin tanıtımı ile olduğunu bilmek gerekir. Müstakil eserlerin yazımı da bu dönemi takip etmiştir. İslam tarihinde Mekke ve Medine gibi önemli şehirler için yazılan eserler İslam dönemi şehir tarihçiliğinin güzel örneklerindendir. Bâbürnâme, başlı başına bir tarih ve coğrafya kitabı değildir! Şehir tarihçiliği ile ilgili yazılmış müstakil bir eser de değildir. Aynı zamanda Bâbürnâme, sadece günlük hatıraların yazıldığı sıradan bir günlük kitabı da değildir. Onu bütün bunlardan farklı kılan kendine has özellikleri vardır. Örneğin, Bâbürnâme bütün bu sayılan konuları az da olsa içeren bir kitaptır. Bir başka özelliği bir hatırat kitabı özelliği taşıyor olmasına rağmen yeri geldikçe yazar kendini de eleştirmesi, hakikatleri kendi aleyhine de olsa anlatmaktan geri durmamasıdır. Yazıldığı dönem hakkında birçok açıdan bilgi vermektedir. Bâbürnâme, elimize ulaşmayan kısımları olsa da çoğunluğu bize kadar ulaşan ve bize o dönemin birçok özelliğini tanıma fırsatı veren değerli bir eserdir. Bu değerin göstergelerinden biri olarak çok erken dönemlerde birçok farklı dile çevrilmiş olması gösterilebilir. Bâbürnâme, sadece Bâbür’ün hatıralarını bir araya getirmiş edebi bir eser değildir. Aynı zamanda Bâbür, kitabında şehirleri, şehirlerin manzaralarını, bitki örtüsünü, kendi akrabalarını, bölgelerde yaşayan aileleri ve her bölgenin önde gelen insanlarını da anlatmaktadır. Kitapta ayrıca Bâbür’ün kişisel düşüncelerini, ilgi alanlarını, tercihlerini ve hoşlanmadığı şeyleri de görmek mümkündür. On beşinci yüzyıldaki bilgi akışı ve seyahat koşulları nedeniyle, gözlemler (farklı olmasına rağmen) belirli bir coğrafi alanla sınırlı kalmıştır. Bu bölge, Batı ve Doğu Türkistan’dan günümüzün İran, Afganistan, Pakistan ve Hindistan bölgelerini kapsamaktadır. Bâbür’ün görebildiği yerler, Türkistan, Azerbaycan, “Rum Ülkesi” (örneğin Küçük Asya), Arap Yarımadası ve Doğu Çin’in kuzeyindeki bozkırlarla sınırlıdır. Bâbür, bu sınırlar içinde, özellikle belirli topluluk gruplarının söylemlerine, kültürlerine ve inançlarına ilgi duymaktaydı. Bu nedenle, bu alanlarda da birçok bilgi toplamıştır. Bâbür hatıratını yazarken çoğunlukla tarafsız olmaya çalışır. Böylece kendi yanlışlarını, yenilgilerini, hatalarını ve zayıflıklarını da bildirir. Konu Muhammed Şeybâni olduğunda Bâbür tarafsızlığını terk etmiş gibi gözükmektedir. Onun hakkında uyuşmazlığından bahseder ve yine onun hakkında haksız kararlar verir. Bu, Muhammed Şeybâni’nin ailesinin yeminli düşmanı olduğu gerçeğiyle açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmamızda kullandığımız Bâbürnâme baskısı, Haydarabad tıpkı baskısıdır. Bu baskı 1905 yılında Beveridge tarafından hazırlanmış ve aynı şahıs daha sonra bu baskıyı İngilizceye çevirmiştir. Konularla ilgili küçük yorumlar ekleyerek yayımlamıştır. Bu çalışma 1993 yılında Thackston tarafından bazı anlam yanlışlıkları ile beraber yeniden yayımlanmış olan baskıdır. Hindistan, geniş topraklar üzerine kurulmuş, kalabalık nüfusa sahip bir ülkedir. Farklı dönemlerde birçok devlet ve hükümdar tarafından ele geçirilmiştir. Bazı dönemlerde önemli ticaret yollarının üzerinde olması, farklı dinlerin olduğu ve farklı dillerin konuşulduğu bir coğrafya olması sebebiyle ilgi çeken bir yer olmuştur. Bâbür de ülkesinin gelişimini sağlayacak bu topraklarda fetihlerde bulunmuştur. Bâbür, makalede de görüleceği gibi Hindistan ile ilgili o bölgelerde bulunan çiçeklerin isim ve özelliklerine varıncaya kadar detaylı bilgiler vermekten geri durmamış, aynı zamanda günlük hayatta o dönemde insanlar arasında kullanılan ağırlık ölçülerinden de bahsetmiştir. Bu kadarıyla da yetinmeyerek ayrıca insanların kendi aralarında kullandıkları zaman ölçülerine varıncaya kadar bahsetmiştir. Bu, Bâbür’ün iyi bir hükümdar olması ile birlikte iyi bir şehir tarihçisi, iyi bir siyasî tarihçi, iyi bir halk bilimcisi ve iyi bir zooloji uzmanı olduğunun kanıtı sayılabilir. Bâbür bütün şehirlerin tanıtımında yaptığı gibi Hindistan için de öncelikle siyasî tarihi ve coğrafî özelliklerini önde tutmuştur. Bütün bu bilgiler okuyucunun Bâbürnâme’nin ne kadar büyük ve birbirinden farklı içeriğe sahip olduğunu, sadece hatırat kitabı değil aynı zamanda o günün şartlarındaki ilim ve bilimle ilgilenen zengin bir kitap olduğunu açıkça görmesini sağlamaktadır. Aynı zamanda Bâbür’ün bir bölgeyi fethetmeden önce bölgenin siyasî ve sosyal tarihi ile ilgili araştırmalar yaptığını görmekteyiz. Bâbür’ün kendi dönemine kadar bu bölgeler ile ilgili yazılmış olan tarih kitaplarındaki bilgileri de yer yer, isim vermeden kullandığını görmekteyiz.

Anahtar Kelimeler

İslam Tarihi ve Sanatları, Şehir Tarihçiliği, Bâbürnâme, Hindistan, Hindistan Tarihi, Babür şah ve Hindistan

Kaynakça

• Avcı, Mesut. Erscheinungsform des Islam im Baburname. Berlin: Logos Verlag, 2017.
• Babur, Zahruddin Muhammad. Baburnama. Chaghatay Turkish Text with AbdulRahim Khankhanan’s Persian Translation, Turkish Transcription, Persian Edition and English Translation by W.M. Thackston, Jr., Sources of Oriental Languages – Literatures 18, Edited by Şinasi Tekın and Gönül Alpay Tekin, Published at The Department of Near Eastern Languages and Civilizations. London: Harvard University, 1993.
• Babur, Gazi Zahireddin Muhammed. Baburname. çev. Reşit Rahmeti Arat. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2005.
• Beverdige, Annette. The Babar-Nama. Being The Autobiography of the Emperor Babar, the Founder of the Moghul Dynasty in India, Written in Chaghatay Turkish; now Reproduced in Facsimile Form a Mansucript Belonging to the Late
• Sir Salar Jang of Haydarabad, and Edited with a Preface and Indexes, Printed for: The Trustees of the „E. J. W. GIBB MEMORIAL“ and Published by Messrs. Luzac and Co., LTD., 46, Great Russell Street. London: W.C.r., 1971.
• Boluleva, Bota- Avakova, Rauşangül, Abeldayev, Jenisbek. “Türk Kültürünün Hindistan Uygarlığına Etkisi”, Journal of Tukish World Studies, 12/1 (Yaz 2012).
• Golden, Peter. Türk Halkları Tarihine Giriş. çev. Osman Karatay. Çorum: Karam Yayınları, 2007. 397.
• Erinç, Sırrı- Ahmad, Sayyıd Maqbul- Özcan, Azmi. “Hindistan”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 18:101-108. İstanbul: TDV Yayınları, 1998.
• Frye, Richard. Orta Asya Mirası. çev. Füsun Tayanç, Tunç Tayanç 2. Baskı. Ankara: Arkadaş Yayınevi, 2009.
• Göncüoğlu, Süleyman Faruk. Tarih Nasıl Yazılır? Tarih için çağdaş bir metodoloji. Editör: Ahmet Şimşek. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2018.
• Hofman, Henry Franciscus. Turkish Literature A Bio- Bibliographical Survey, Section III, Moslim Central Asian Turkish Literature Being in the Main. Utrecht, Published By The Library of The University Of Utrecht; Under The Auspices Of The Royal Asiatic Society Of Great Britain And Ireland: Authors Vol: 1-3, 1969.
• İbnu’l-Esîr, Ali b. Muhammed b. Abdilkerim el-Cezerî eş-Şeybanî. El-Kâmil fi’tTarih Tercümesi. çev. Heyet. İstanbul: Ocak Yayıncılık, 2016.
• Kaiser, Amadeus - Zehir-Eddin Muhammed Baber, Kaisers von Hindustan, Denkwürdigkeiten von ihm selbst im Dschagatâi-Türkischen verfasst und nach der englischen Uebersetzung des J. Leyden und W. Erskine deutsch bearbeitet von, A. Kaiser. Leipzig: 1828.
• Küçükaşcı, Mustafa Sabri. “Seyyid”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 37: 40-43. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
• Özcan, Azmi. “Mültan”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 31: 548-549. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Rzehak, Kristina. Macht und Literatur bei Timuriden und Habsburgern (Politischer Übergang und Kulturelle Blüte in den Selbstzeugnissen Baaburs und Maximilians I. Heidelberg: Ergon-Verlag, 2019.
• Roux, Jean-Paul. Büyük Moğolların Tarihi BABUR. çev. Lale Arslan-Özcan. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2008.
• Schönig, Claus. Die Betrachtung der Natur im Baburname. Beiträge zum Göttinger Umwelthistorischen Kolloquium 2008-2009. Göttingen: 2009.
• Yitik, Ali İhsan – Bulğen, Mehmet – Baloğlu, Adnan Bülent. “Tenâsüh”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 40: 443-446. İstanbul: TDV Yayınları, 2011.