Otel İşletmelerinde Karşılaşılan Fiziksel Sorunların Örgütsel Bağlılık ve Is Tatmini Üzerindeki Etkisi: Kadın Çalışanlar Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2022, , 95 - 121, 30.06.2022

Şerif Ahmet Demirdağ

https://doi.org/10.21798/kadem.2022.111

Öz

Özellikle az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelerdeki mevcut kültür yapılarına bağlı olarak, kadın çalışanların iş yaşamında erkeklere oranla dezavantajlı olduğunu belirtmek mümkündür. Kadınların çalışmasına ya da yükselmesine çok ılımlı yaklaşmayan bu kültürlerde yer alan sabit ya da geleneksel fikirler bu kanıyı destekler niteliktedir. Diğer taraftan, bir hizmet sektörü niteliğinde olan turizm sektöründe de kadın çalışanların cinsiyet açısından karşılaştığı birtakım sorunlar yer almakta olup, bu sorunlar çalışanların farklı örgütsel davranışları üzerinde etkili olabilmektedir. Buradan hareketle, bu araştırmanın amacı otel işletmelerinde çalışan kadınların işyerinde karşılaştığı fiziksel sorunların örgütsel bağlılıkları ve iş tatmin düzeyleri üzerindeki etkisini belirlemektir. Araştırmanın amacı doğrultusunda veri toplama aracı olarak anket tekniğinden yararlanılmış olup, Muğla ilinin Fethiye ilçesinde faaliyet gösteren otel işletmelerinden toplamda 398 kullanılabilir anket elde edilmiştir. Veri toplama ve kullanma sürecine ilişkin 01.12.2021 tarihinde etik kurulu onayı (17/3, E-50288587-050.01.04-59915) alınmıştır. Verilerin analizinden elde edilen bulgulara göre, kadın çalışanların işyerinde karşılaştıkları fiziksel sorunlar ile örgütsel bağlılıkları arasında kuvvetli ve negatif yönlü; fiziksel sorunlar ile iş tatmin düzeyleri arasında ise anlamlı zayıf ilişkiler tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kadın Çalısanlar, Isyeri Sorunları, Örgütsel Baglılık, Is Tatmini, Turizm Sektörü

The Effect of Physical Problems Encountered in Hotels on Organizational Commitment and Job Satisfaction: A Study on Female Employees

Öz

It is possible to state that female employees are less advantageous than male in business life, especially when considering the existing cultural structures in underdeveloped or developing countries. The fixed or traditional ideas in these cultures, which often do not approach women’s work or promotion very moderately, support this opinion. In the tourism sector, which is a service sector, there are some problems faced by female employees in terms of gender, and these problems can affect the different organizational behaviors of employees. From this point of view, the aim of this research is to determine the effect of physical problems faced by female working in hotels on their organizational commitment and job satisfaction levels. In line with the purpose of the research, data was collected through a survey, and a total of 398 usable questionnaires were obtained from hotels operating in the Fethiye district of Muğla province. Ethics committee approval (17/3, E-50288587-050.01.04-59915) was obtained on 01.12.2021 regarding the data collection and processing. According to the findings obtained from the analysis of the data, strong and negative relationships were found between the physical problems faced by female employees in the workplace and their organizational commitment, and there were significant weak relationships between physical problems and job satisfaction levels.

Anahtar Kelimeler

Female Employees, Workplace Problems, Organizational Commitment, Job Satisfaction, Tourism Sector

Kaynakça

• Alparslan, A. M., Çetinkaya B., Ö. & Özgöz, A. (2015). İşletmelerde cinsiyet ayrımcılığı ve kadın çalışanların sorunları. MAKÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(3), 66-81.
• Anafarta, N., Sarvan, F. & Yapici, N. (2008). Konaklama işletmelerinde kadın yöneticilerin cam tavan algısı: Antalya ilinde bir araştırma. Akdeniz İİBF Dergisi, 8(15), 111-137.
• Avcı, N. & Küçükusta, D. (2009). Konaklama işletmelerinde örgütsel öğrenme, örgütsel bağlılık ve işten ayrılma eğilimi arasındaki ilişki. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 20(1), 33-44.
• Aydın T., Ş. & Perçin, N. Ş. (2008). Turizm sektöründe kadın çalışanların karşılaştıkları kariyer engelleri ve cam tavan sendromu: Cam tavanı kırmaya yönelik stratejiler. Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(2), 113-128.
• Balay, R. (2000). Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık. Nobel Yayın Dağıtım.
• Baycan, A. (1985). An analysis of the several aspects of job satisfaction between different occupational groups [Yayınlanmamış Doktora Tezi], Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bayram, L. (2005). Yönetimde yeni bir paradigma: Örgütsel bağlılık. Sayıştay Dergisi, 59, 125-139.
• Bebekoğlu, G., & Wasti, S. A. (2002). Çalışan kadınlara yönelik cinsiyet temelli düşmanca davranışların sebepleri ve sonuçları üzerine bir araştırma. Yönetim Araştırmaları Dergisi (Yönetim Alanında Bilimsel Yaklaşım ve Yöntem Sorunları Özel Sayısı), 2(2), 215-238.
• Bruck, C. S., Allen, T. D. & Spector, P. E. (2002). The Relation between work-family conflict and job satisfaction: A Finer-Grained Analysis. Journal of Vocational Behavior, 60, 336-353.
• Carvalho, I., Costa, C., Lykke, N. & Torres, A. (2019). Beyond the glass ceiling: Gendering tourism management. Annals of Tourism Research, 75, 79-91. https://doi.org/10.1016/j.annals.2018.12.022
• Ciğer, A. & Uyar, G. F. (2016). Konaklama işletmelerinde kadın muhasebecilerin cam tavan algısına yönelik bir araştırma: Antalya ili örneği. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(2), 43-58.
• Chen, L. H. (2008). Job satisfaction among information system personnel. Computers in Human Behaviour, 24, 105-118.
• Çavuş, Ş. & Gürdoğan, A. (2008). Örgüt kültürü ve örgütsel bağlılık ilişkisi: Beş yıldızlı bir otel işletmesinde araştırma. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 18-34.
• Çelik U., S. & Topbaş, F. (2016). Turizmde kadın istihdamı ve ücret ayrımcılığı: Karşılaştırmalı bir analiz. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 27(1), 62-78. https://doi.org/10.17123/atad.vol27iss10004
• Çetin, M.Ö. (2004). Örgüt kültürü ve örgütsel bağlılık. NobelYayın Dağıtım.
• Çiçen, C., Boyacıoğlu, E. Z. & Oğuzhan, A. (2020). Turizmde kadın işgücünün cinsiyet ayrımcılığı algısı: Edirne ilinde bir araştırma. Tourism and Recreation, 2(1), 54-63.
• Dalkıranoğlu, T. & Çetinel, F. G. (2008). Konaklama işletmelerinde kadın ve erkek yöneticilerin cinsiyet ayrımcılığına karşı tutumlarının karşılaştırılması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (20), 277-297.
• Demir, M. (2011). İş yaşamında ayrımcılık: Turizm sektörü örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 760-784.
• Demirkol, Ş., Fidan, F. & Pelit, E. (2004). Turizm sektöründeki bayan işgörenlerin karşılaştıkları sorunlar ve otel işletmelerinde bir uygulama. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(8), 71-88.
• Demirkol, Ş. & Oğuz, S. (2019). Konaklama endüstrisinde kadının yeri ve sorunları. İçinde A. Vatan (Ed.), Turizmde kadın olmak (ss.121-140). Değişim Yayınları.
• Dramićanin, S., Perić, G., & Pavlović, N. (2021). Job satisfaction and organizational commitment of employees in tourism: Serbian travel agency case. Strategic Management, 26(4), 50-64. https://doi.org/10.5937/StraMan2104050D
• Ersoy, A. & Ehtiyar, V. R. (2021). Toplumsal yük ve kariyer: konaklama sektöründeki kadın yöneticilerin kariyer gelişimlerini etkileyen toplumsal cinsiyet faktörlerinin analizi. Journal of Economy Culture and Society, 63, 237-255. https://doi.org/10.26650/JECS2020-0072
• Gentry, K. M. (2007). Belizean women and tourism work: Opportunity or impediment?. Annals of Tourism Research, 34(2), 477-496. https://doi.org/10.1016/j.annals.2006.11.003
• González, F., Sánchez, S. M., & López-Guzmán, T. (2016). The effect of educational level on job satisfaction and organizational commitment: A case study in hospitality. International Journal of Hospitality & Tourism Administration, 17(3), 243-259. https://doi.org/10.1080/15256480.2016.1183547
• Gutek, B. A., & Morasch, B. (1982). Sex‐ratios, sex‐role spillover, and sexual harassment of women at work. Journal of Social Issues, 38(4), 55-74.
• Güçer, E., & Demirdağ, Ş. A. (2014). Organizational trust and job satisfaction: A study on hotels. Business Management Dynamics, 4(1), 12-28.
• Güçer, E., Keleş, Y., Demirdağ, Ş. A. & Çelikkanat, N. (2018). Kadın İşgörenlerin Karşılaştığı Sorunların Örgütsel Sessizlikleri Üzerindeki Etkisi: Bodrum’daki Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 1-18. https://doi.org/10.32709/akusosbil.414693
• Gül, H., Yalçınoğlu, N. & Atlı, C. Z. (2014). Türkiye’de çalışma yaşamında kadının konumu ve sorunları. TAF Preventive Medicine Bulletin, 13(2), 169-176.
• Işık, U. & Yasım, Y. K. (2017). Otel çalışanlarının psikolojik güçlendirme ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 1581-1594. https://doi.org/10.17218/hititsosbil.323119
• Jaworski, B. J. & Kohli, A. K. (1993). Market orientation: Antecedents and consequences. Journal of Marketing, 57(3): 53-70.
• Je, J. S., Khoo, C., & Yang, E. C. L. (2020). Gender issues in tourism organisations: insights from a two-phased pragmatic systematic literature review. Journal of Sustainable Tourism, 2020, 1-24. https://doi.org/10.1080/09669582.2020.1831000
• Knutson, B. J. & Schmidgall, R. S. (1999). Dimensions of the glass ceiling in the hospitality industry. Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 40(6), 64-75.
• Kocacık, F., & Ayan, S. (2011). Türkiye’de tekstil alanında çalışan kadınlar ve sorunları:(İstanbul-Adana-Denizli-Sivas ve Tekirdağ ili örnekleri). Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 464-483.
• Kocacık, F., & Gökkaya, V. B. (2005). Türkiye’de çalışan kadınlar ve sorunları. CÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6(1), 195-219.
• Köroğlu, Ö., Yıldırım, H. U. & Kılıç, A. (2020). Kadın turist rehberlerinin mesleki sorunlarının belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 26-40. https://doi.org/10.20875/makusobed.586054
• Li, L. & Leung, R. W. (2001). Female managers in Asian hotels: Profile and career challenges. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 13(4), 189-196. https://doi.org/10.1108/09596110110389511
• Luthans, F. (1995). Organizational behavior, (3. Bs.). Mc Graw Hill Publishing.
• Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2022). Turizm İstatistikleri – Konaklama Tesisleri. https://mugla.ktb.gov.tr/TR-271320/konaklama-tesisleri.html
• Nalçacı İ., A. (2020). Turizm işletmelerinde cinsiyet ayrımcılığı ve kadın çalışanlar: Yöneticilerinin konuya ilişkin tutum ve uygulamaları. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 50, 373-396.
• Ng, C. W. & Pine, R. (2003). Women and men in hotel management in Hong Kong: Perceptions of gender and career development issues. International Journal of Hospitality Management, 22(1), 85-102. https://doi.org/10.1016/S0278-4319(02)00077-4
• Oaxaca, R. (1973). Male-female wage differentials in urban labor markets. International Economic Review, 14(3), 693-709.
• Örücü, E., Kılıç, R. & Kılıç, T. (2007). Cam tavan sendromu ve kadınların üst düzey yönetici pozisyonuna yükselmelerindeki engeller: Balıkesir ili örneği. Yönetim ve Ekonomi, 14(2):117-135.
• Özdevecioğlu, M. & Aktaş, A. (2007). Kariyer bağlılığı, mesleki bağlılık ve örgütsel bağlılığın yaşam tatmini üzerindeki etkisi: İş-aile çatışmasının rolü. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28, 1-20.
• Pelit, E., Güçer, E. & Demirdağ, Ş. A. (2016). Kadın işgörenlerin karşılaştığı sorunların iş bırakma eğilimlerine etkisi: Otel işletmelerinde bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 43-65. https://doi.org/10.20875/sb.16565
• Pelit, E. & Kılıç, İ. (2012). Mobbing ile örgütsel bağlılık ilişkisi: şehir ve sayfiye otellerinde bir uygulama. İşletme Araştırmaları Dergisi, 4(2), 122-140.
• Porter, L. W., Steers, R. M., Mowday, R. T., & Boulian, P. V. (1974). Organizational commitment, job satisfaction, and turnover among psychiatric technicians. Journal of Applied Psychology, 59(5), 603-609.
• Remington, J. & Kitterlin-Lynch, M. (2018). Still pounding on the glass ceiling: A study of female leaders in hospitality, travel, and tourism management. Journal of Human Resources in Hospitality & Tourism, 17(1), 22-37. https://doi.org/10.1080/15332845.2017.1328259
• Schneider, B. & Alderfer, C. P. (1973). Three studies of measures of need satisfaction in organizations. Administrative Science Quarterly, 1973, 489-505.
• Seashore, S. E. & Taber, T. D. (1975). Job satisfaction ındicators and their correlates. American Behavioral Scientist, 18(3), 333-368.
• Shamir, B. & Salomon, I. (1985). Work-at-home and the quality of working life. Academy of Management Review, 10(3), 455-464.
• Tümen, B. C., Tepeci, M. & Onağ, A. A. (2011). Turizm işletmeciliği öğrencilerinin turizm sektöründe cinsiyete dayalı ayırımcılık konusuna ilişkin tutumlarının incelenmesi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 8(1), 29-42.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri (2022). Güncel Türkçe Sözlük – Bağlılık. https://sozluk.gov.tr/
• Türker, N. (1997). Konaklama işletmelerinde cinsel taciz ve cinsiyet ayırımı. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 8(1), 74-76.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2020). İstatistiklerle kadın, 2020. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Kadin-2020-37221
• Uludağ, O., Khan, S., & Güden, N. (2011). The effects of job satisfaction, organizational commitment, organizational citizenship behavior on turnover intentions. Hospitality Review, 29(2), 1-21.
• United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2019). World population prospects 2019, online edition. https://www.un.org/development/desa/pd/
• Unur, K. & Şanlı, S. C. (2018). Staj yapan öğrencilere yönelik cinsel taciz: otel işletmeleri örneği. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 15(1), 149-161.
• Ural, A. & Kılıç, İ. (2006). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi (2. Bs). Detay Yayıncılık.
• Uzun, Ö. & Yiğit, E. (2011). Örgütsel stres ve örgütsel bağlılık ilişkisi üzerine orta kademe otel yöneticileri üzerinde yapılan bir araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 181-213.
• Vujičić, D., Jovičić, A., Lalić, D., Gagić, S., & Cvejanov, A. (2014). The relation between job insecurity, job satisfaction and organizational commitment among employees in the tourism sector in Novi Sad. Economic and Industrial Democracy, 36(4), 633-652. https://doi.org/10.1177/0143831X14527017
• Weiss, D. J., Dawis, R. V., & England, G. W. (1967). Manual for the Minnesota satisfaction questionnaire. Minnesota studies in vocational rehabilitation. Industrial Relations Center, University of Minnesota.
• Whyte, W. (1956). The organization man. Doubleday Anchor Books.
• Yeh, C. M. (2019). The relationship between tourism involvement, organizational commitment and organizational citizenship behaviors in the hotel industry. Tourism and Hospitality Management, 25(1), 75-93. https://doi.org/ 10.20867/thm.25.1.10
• Zeffane, R. (1994). Patterns of organizational commitment and perceived management style: A comparison of public and private sector employees. Human Relations, 47(8), 977-1010.