Mutezile ve Ehl-i Sünnet'e Göre Va'd ve Vaid İlkesi

Yıl 2011, Cilt: 9 Sayı: 1, 157 - 178, 09.02.2011

Orhan Aktepe

Öz

 Va?d and va?îd are the two important concepts that Kelam emphasizes. In daily life, the equivalent of va?d is reward and the equivalent of va?îd is sin. In other words, it is a reality that each devout person aims to gain rewards and therefore go to heaven and refrain himself from commiting sins and as such go to hellfire. However, because of the creation of human being, he has the potential to gain reward and also commit sin. To have such a structure indicates that his actions are entitled to be free and he has the right to choose the good and evil freely. Islam regards this basic principle: the reality of being in this world for humanbeing is to be tested and the hereafter is a place where humanbeings are questioned for their good or bad deeds. For this reason the Almighty Creator has given them the reason, and also informed them which deeds involves sins and good deeds. He promised the obedient the reward and warned the rebels of punishment.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Âmidî, Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed b. Salim Seyfüddin, Ebkâru’l-Efkar, Kahire, 2004.
• Gayetü’l-Meram fî İlmi’l-Kelam, Beyrut, 2004.
• Ammara, Muhammed, el-Mutezile ve Müşkiletü’l-Hürriye ve İnsaniyye, Beyrut, 1988..
• Bağdadî, Ebu Mansur Abdulkadir b. Tahir b. Muhammed, El-Fark Beyne’l- Fırak,Kahire,1988.
• Bakıllanî, Ebu Bekr Muhammed b. Tayyib, Kitabu Temhidi’l-Evail ve Telhîsı’d-Delail, Bey- rut, 1993.
• Beyazî, Kemalüddin Ahmed b. Hasan, İşârâtu’l-Meram min İbarâti’l-İmam, İstanbul, 1949.
• Beydavî, Kâdı Nasıruddin Ebu Said Abdullah b. Ömer, Envaru’t-Tenzil ve Esraru’t-Te’vil, İstanbul, tsz. Buhari, Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail,el-Camiu’s-Sahih,İstanbul,1992.
• Curcânî, Ali b. Muhammed b. Ali, Kitabu’t-Ta’rifat, Beyrut, 1992.
• Cüveynî, İmamu’l-Harameyn Ebu’l-Meâli Abdulmelik, Kitabu’l-İrşad ilâ Kavâti’l-Edilleti fî Usûli’l-İtikad, Beyrut, 1992.
• Çelebi, İlyas, İslam İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kâdı Abdulcebbar, İstanbul, 2002.
• Ebu Davud, Süleyman b. Eş’as es-Sicistânî, Sünen, İstanbul,1992.
• Ebu Hanîfe, Numan b. Sabit, el-Fıkhu’l-Ekber(Aliyu’l-Karî Şerhiyle birlikte), Beyrut, 1995.
• Eş’arî, Ebu’l-Hasan Ali b. İsmail, Makalatu’l-İslamiyyin ve İhtilafu’l-Musallin, Beyrut,1990
• Gazzalî, Ebu Hamid Muhammed b. Muhammed, Kavaîdu’l-Akaid, Beyrut, 1985. el-İktisad fi’l-İtikad, Beyrut, 1983.
• İbn Mace,Ebu Abdillah Muhammed b.Yezid el-Kazvinî,Sünen,İstanbul,1992.
• İbn Manzur Ebu’l-Fadl Cemalüddin Muhammed b. Mükrim, Lisanu’l-Arab, Beyrut, tsz. Firuzâbâdi, Mecdüddin Muhammed b. Yakub, Kâmusu’l-Muhit, Beyrut, 1991, I, 649;
• İsfehanî, er-Rağıb, Mu’cemu Müfredâtı Elfazı’l-Kur’an, Dâru’l-Kâtibi’l-Arabî, 1972.
• Kâdı Abdulcebbar ,Şerhu’l-Usûlu’l-Hamse, Kahire, 1988.
• Muğni fi Ebvabı’t-Tevhid ve’l-Adl(el-Lutf), Kahire, 1962ç
• Muhtasar fi Usûli’d-Din ( Relaili’l-Adl ve’t Tevhid içinde), Kahire, 1971
• Kemal b. Ebî şerif, Kitabu’l-Müsamere bi-Şerhi’l-Müsayere (tıpkı basım), İstanbul, 1979.
• Mağribî, Ali Abdulfettah, el-Fıraku’l-Kelamiyyeti’l-İslamiyye, Mısır, 1986.
• Maturîdî, Ebu Mansur Muhammed b. Muhammed b. Mahmud, Kitabu’t-Tevhid, Ankara, ç Müslim, Ebu’l-Hüseyin b. el-Haccac,el-Camiu’s-Sahih, İstanbul,19 Nesefî, Ebu’l-Muîn Meymun b. Muhammed, Tabsıratu’l-Edille fî Usûli’d-Din, (tahkik Hüse- yin Atay-Şaban Ali Düzgün) Ankara, 2003.
• Neşşar, Ali Sami, Neş’etü’l-Fikri’l-Felsefî fi’l-İslam, Kahire, 1968.
• Pezdevî, Ebu Yüsr Muhammed, Usulu’d-Din, Kahire, 2003.
• Polater, Kadir, Kur’an Açısından Adalet ve Zulüm, Erzincan, 2008.
• Râzî, Fahrüddin Muhammed b. Ömer b. Hüseyin, Muhassalu Efkarı’l-Mütekaddimin ve’l- Müteahhirîn,Kahire,tsz. Sabunî, Nureddin Ahmed b. Mahmud b. Ebî Bekr, el-Bidâye fi Usûluddin, Dimaşk, 1979.
• Subhî, Ahmed Mahmut, el-Felsefetu’l-Ahlakiyye fi’l-Fikri’l-İslamiyye, Beyrut, 1992.
• Fî İlmi’l-Kelam, Beyrut, 1985.
• Şehristanî, Ebu’l-Feth Muhammed b. Abdi’l-Kerim, el-Milel ve’n-Nihal, (İbn Hazm’ın el- Fısal ile birlikte) Kahire, 1964.
• Nihayetü’l-Ikdam fî İlmi’l-Kelam, Beyrut, 2004.
• Taftazanî, Saduddin Mes’ud b. Ömer b. Abdullah, Şerhu’l Makasıd, Beyrut, 1989.
• Tirmizi, Ebu İsa Muhammed ,Sünen, İstanbul,1992.
• Topaloğlu, Bekir-Çelebi, İlyas, Kelam Terimleri Sözlüğü, İstanbul, 2010.
• Watt, W. Montgomery, İslam Düşüncesinin Teşekkül Devri, trc. Ethem Ruhi Fığlalı, İstanbul,