Gazzali'nin Kelam Hakkında Son Sözü

Yıl 2014, Cilt: 12 Sayı: 2, 435 - 454, 21.08.2014

Sibel Kaya Muhammed Çiftçi Fiazuddin Şuayb

https://doi.org/10.18317/kader.53042

Cited By: 1

Öz

Gazzâlî kelam hakkındaki son çalışması olan İlca’ul-Avam an İlm-i Kelam eserinde Eş’ari düşünce ekolünden önemli bir sapma gösterir ve Selef çizgisine ulaşır. İlcam’da benimsenmiş olan bu selefi metod Ehl-i Hadisin, özellikle de kelamı ve ilahi sıfatların mecazi yorumunu sert bir biçimde reddeden Hanbeli’lerin teolojik yaklaşımının bir yansımasıdır. İlcam’da Gazzâlî’nin muhalifleri Mutezilî’lerden ziyade Haşvi teşbihçilerdir. Gazzâlî, temel olarak Sunni akidenin korunması amacını karşılayan ve onu bid’atçılara karşı savunan kelama ilmi bir disiplin olarak itibar etmesine rağmen, kelamın metodunun nihai olarak Tanrı’yı ve O’nun sıfatlarını derinlemesine bilme hususunda kesin bir hermenötik betimlemede başarısız olduğuna inanmaktadır. Özet olarak bu makale Gazzalî’nin İlcam’ını, onun anahtar kelami kavramlarını ve sünni kelam literatüründeki nisbî önemini incelemekte ve ilmi bakımdan “Selefin Yolu”nun anlamı üzerinde tartışmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Eş’ari yorum; Gazzalî; İlcam; Kelam; Selefin yolu; avam