Klasik İslam Tarihçilerinde İlmin Araçlarının Tasviri

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1-2, 23 - 39, 19.12.2017

Ziya Polat

Öz

    İslam Medeniyetinin ilim anlayışı, vahyin ve yazılı geleneğin ürünüdür. Bu iki kavram İslam medeniyetinin temelini oluşturan Kur’an ve sünnette önemli bir yer tutar. Klasik İslam tarihçileri eserlerini yazarken ilim ve yazı kültürüyle ilgili kavramları önemsemiş, bunların hem kendi eserleri hem de İslam Medeniyeti için ne anlam ifade ettiklerinin bilincinde olduklarını göstermişlerdir.

    Makalede klasik İslam tarihçilerinden Taberî, İbnü’l-Esîr ve İbn Kesîr’in ilim ve yazı kültürü ile ilgili kullandıkları kavramlar ve bunların kullanım biçimleri tasvir edilecektir. Söz konusu müelliflere bakıldığında ilim ve yazı kültürü ile bağlantılı kalem, levh-i mahfûz, insan ve yaratılması, Hz. Âdem’e öğretilen isimler/kavramlar, suhuf, alfabe ve ilk yazan gibi kavramların kullanıldığı görülmektedir. Bu kavramların bir kısmı insanlık ve insanlığın bugüne kadar ortak bir şekilde geliştirdiği medeniyetin vaz geçilmez unsurları olduğu bilinmektedir. Dolayısıyla makalede incelenen başlıklar klasik İslam tarihçiliğini Kur’an ve Sünnet merkezli inşa eden Müslümanların bütün bir insanlığa sundukları değerler olarak ifade etmek doğru olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Klasik İslam tarihçileri, tevhid, ilmin araçları, yaratılış düşüncesi, isimler, alfabe, kalem

Kaynakça

• Ağarı, Murat (2004). İslam Tarihine Metodolojik Bir yaklaşım Tarihte Yer ve Zaman Sorunu. Van: Bilge Adam.
• Ahmed b. Hanbel (2001). Müsned. (cilt 37). (Thk. Komisyon). Beyrut: Müessesetü’r-Risâle.
• Akay, Hasan (2005). İslamî Terimler Sözlüğü. İstanbul: İşaret Yayınları.
• Beyhâkî (2003). es-Sünenü’l-Kübrâ. (cilt 9-10). (Thk. Muhammed Ata). Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• Buhârî (1959). et-Târîhu’l-Kebîr. (cilt 5-6). (Thk. Haşim en-Nedvî vd). Haydarabad: Dâiretü’l-Meârifi’l-Osmâniyye.
• Bolay, S. Hayri (1988). “Âdem.” DİA. (cilt 1) İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 358- 363.