İLK HAÇLI SEFERİNE KARŞI ULEMA SINIFINDAN TEPKİLER

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 46 - 61, 30.06.2020

Hilal Ağalday

Öz

Birinci Haçlı seferi sırasında İslam dünyasındaki ilk dönem yaşanan umursamazlık ve iç çatışmalara karşı ulemanın hem fiili hem de yazılı metinlerle verdiği tepki incelenmiştir. Papa Urban’ın çağrısı ile 1095’te başlayan Haçlı seferleri, ilk aşamada İslam dünyasında yerel ve cılız sayılabilecek bir direnişle karşılaşmıştır. Bundan rahatsızlık duyan bazı İslam âlimleri bu durumu önce şiirleriyle daha sonra hilafetin merkezi olan Bağdat’ta fiili olarak protesto ederek, ümmet bilincini harekete geçirmeye çalışmışlardır. Bu çalışmada; Müslümanların şehir olarak üçüncü kutsalı kabul edilen Kudüs’ün Haçlı istilasına uğramasına ve gerek bu istilada ve gerekse diğer İslam topraklarında yaşanan soykırım mesabesindeki katliama sessiz kalan İslam dünyasını uyarma ve uyandırma çabası güden bazı alimlerin yazdıkları şiir, kitap ve fiili protestolarına yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Haçlı, İstila, İsyan

Kaynakça

• Ayan, E. (2016). Tyrensis Willermus’un Haçlı Kroniği. İstanbul: Ötüken Yayınları. Azzam, A. R. (2015). Selahaddin Eyyubi (Pınar Arpaçay, Çev.). İstanbul: Alfa Yayınları. Demirkent, I. (1996). "Haçlılar". Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi içinde (Cilt. 14, ss.525-546). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Eş-Şankıti, M. M. (2016). Haçlı Seferleri Etkisinde Sünni-Şii İlişkileri (İdris Çakmak, Çev.). İstanbul: Mana Yayınları. Harman, Ö. F. (2002). "Kudüs". Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi içinde (Cilt. 26, ss.323-327). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Hillenbrand, C. (2015). Müslümanların Gözünden Haçlı Seferleri (Nurettin Elhuseyni, Çev.). İstanbul: Alfa Yayınları. Hizmetli, M. (2017). Kudüs’ün Haçlılar (1099) ile Müslümanlar (1187) Arasında El Değiştirmesi Sırasında Şehir Halkına Yapılan Muamele Hakkında Bazı Değerlendirmeler. Uluslararası Selahaddin Eyyubî 21-23 Eylül 2016 içinde (ss. 411-416) İstanbul: Beyan Yayınları. İbn Kalanisi (2015). Şam Tarihine Zeyl (Onur Özatağ, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları. İbnü’l-Esir (1987). El-Kâmil fi’t-Tarih (Abdülkerim Özaydın, Çev.). İstanbul: Bahar Yayınları. Maalouf Â. (1997). Arapların Gözüyle Haçlı Seferleri (M. A. Kılıçbay, Çev.). İstanbul: Telos Yayınları. Nicolle, D. (2011). Üçüncü Haçlı Seferi 1191 (L. Ece Sakar, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları. Özaydın, A. (2016). I. Haçlı Seferinin Başarıya Ulaşmasında Büyük Selçukluların İçinde Bulunduğu Siyasi ve İçtimaı Şartların Rolü. USAD, Güz,5, 1-18. Polat, İ. E. (2016). Haçlılara Kılıç&Kalem Çekenler. İstanbul: Vadi Yayınları. Polat, Ziya; Salâhaddin Eyyûbî’nin Haçlı siyaseti Ve Kudüs Haçlı Krallığıyla Yaptığı Antlaşmalar, İstanbul Üniversitesi SBE, İstanbul 2015, (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Runciman, Steven; Haçlı Seferleri Tarihi, Çev. Fikret Işıltan, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2008. Tate, George; Haçlı Seferleri Zamanında Doğu, Çev. Orçun Türkay, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2015.