SOSYAL MEDYADA DAYANIŞMA ÖRNEĞİ OLARAK “DUA ACENTELİĞİ”

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 50 - 69, 28.12.2021

Muhammed Emin Demirdağ

Öz

İnsanlar kendileri için dua etmenin yanı sıra başkaları için de dua etmek isterler. Başkası için dua etme istenci sosyal medya platformlarında pek çok farklı şekilde tezahür etse de özetle “Dua isteyen var mı?” şeklindeki içeriklerle kendini göstermektedir. Dua edecek kişiye doğrudan erişme imkânı sunan bu platformların yaygınlaşmasıyla birlikte, sanal ama devamlılığı da olan bir aracı kurum oluştuğu gözlenmektedir. Bu çalışmada dua eksenli etkileşimin incelenmesinde işlevsel bir çerçeve olarak “dua acenteliği” kavramını teklif ederek, mezkûr kavramın belirli kullanıcılarla dayanışma ve etkileşime olanak sağlamasının psikolojik açıdan temellendirilmesini amaçlamaktadır. Dua acenteliği fenomenini keşfedici ve tanımlayıcı bir şekilde açıklayabilmek için sosyal medya üzerinden dua talep edenler ile dua etmek isteyenlerin iletileri toplanarak kategoriler oluşturulmuş, söz konusu ileti içeriklerinin hangi psikolojik istek ve motivasyonlarla kurgulandığı irdelenmiştir. İçerik analizine tabii tutulan bu veriler, bağlamın Türkiye olması nedeniyle, Türkçe Twitter kullanıcılarının kendi adlarına dua edilebileceğini imleyen iletileri arasından rastgele seçilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dua, Sosyal Medya, Dua acentesi, Psikolojik istek, Motivasyon, Dayanışma

Kaynakça

• Ainin, S. vd. (2016). Exploring the role of demographics and psychological variables in in ternet addiction. Social Science Computer Review, 10, 1 – 11.
• Albayrak, Ahmet. (2007). Dindarlık Tipleri Açısından Dua Formları. Marife Dergisi, 7/2, 197.
• Albayrak, Ahmet. (2013).Gençlerde Dua Psikolojisi. İstanbul: Düşünce Kitapevi Yayınları.
• Anolli, L. vd. (2005). Personality of people using chat: An online research. Cyber Psychology & Behavior. 8, 89 – 95.
• Argyl, Michael. (2000). Psychology and Religion, An Introduction, USA: Routledge.
• Argyle, Michael. (2006), İbadet ve Dua, çev. Mustafa Koç, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 317-338.
• Bazarova, N. vd. (2014). Self – disclosure in social media: Extending the functional approach to disclosure motivations and characteristics on social network sites. Journal of Communication, 64, 437 – 453.
• Binark, M. vd. (2014). Toplumsal paylaşım ağı Facebook: “Görülüyorum Öyleyse Varım” (2. Baskı.). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Certel, Hüseyin. (2014). Din Psikolojisi. Isparta: Berikan Yayınevi.
• Cilacı, Osman. (1994) Dua. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. (Cilt: 9, 529-531.) İstanbul: TDV Yayınları.
• Cirhinlioğlu, Fatma Gül. (2010). Din Psikolojisi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Danah, B. vd. (2007),. Social Network Sites: Definition, History, and Scholarship. J Com-Med Comminication Banner, 13, 210-300.
• Day, Jacalyn Ann Williams. (2002) A.Developmental Study of the Effecst of Intercessory Prayer on Family Relationships. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Kentucky: Spalding University.
• Dolgun, Uğur. (2005). Enformasyon Toplumundan Gözetim Toplumuna. Bursa: Ekin Yayınları,
• Donald, Capps, (2005). İstek Duası (Petitionary Prayer) Psikolojisi, çev. Ümit Horozcu, İ. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12, 157-158.
• Durkheim, Émile.( 2012). Sosyolojik Yöntemin Kuralları çev. Cemal Bali Akal, Ankara: Dost Kitabevi Yay.
• Fitton, L. vd. (2009). Twitter for Dummies, Indianapolis, IN: Wiley Publication.
• Goffman, E. (2018). The Presentation of Self in Everyday Life. Çeviri: Cezar B. İstanbul: Metis Yayınları.
• Gülbahar, Y. vd. “Sosyal Ağların Eğitim Amaçlı Kullanımı”. İnet-tr 2010 Türkiye’de İnternet Konferansı. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Günay, Ünver. (2003). Din Sosyolojisi, İstanbul: İnsan Yayınları.
• Hazar, M. (2011). Sosyal medya bağımlılığı – Bir alan çalışması. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 32, 151 – 176.
• Horozcu, Ümit. (2010). Din Psikolojisi Açısından Dünyevi İstek Duaları, (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Hökelekli, Hayati. (1998). Din Psikolojisi, Ankara: TDV Yayınları.
• Kılıç, A. (2011). Halkla İlişkiler2.0: Sosyal Medyada Yeni Paydaşlar, Yeni Teknikler, Ankara: Efil Yayınevi.
• Kufralı, Kasım. (1940). Dua. MEB İslam Ansiklopedisi. (Cilt: 3, 650-672.) İstanbul.
• Ladd, K. L. vd. ( 2006 ). Inward, Outward, and Upward: Cognitive Aspects of Prayer. Journal for the Scientific Study of Religion, 45, 475-484.
• Loewenthal, Kate M., (2000). The Psychology of Religion A Short Introduction, Oxford: Oneworld.
• Lok, April Minatrea. (2001).The Effects of Intercessory Prayer on the Psychological Well-Being of College Students, (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Kansas: Kansas University.
• İbn Mâce el-Kazvînî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd. (1986). es-Sünen, C. 2.Riyad: Mektebtü’l İslami,
• Özen, Adem. (2001). Yahudilikte İbadet, İstanbul: Ayışığı Kitapları.
• Özön, Mustafa Nihat. (1979). Osmanlıca-Türkçe Sözlük. İstanbul: İnkılap-Aka Kitabevi.
• Rath, Linda R. (2006). Intercessory Prayer as an Intervention for Stress in Critically Ill Neonates. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Texas:Texas University.
• Sesli Sözlük. (2021, 10 Eylül). Erişim adresi. https://www.seslisozluk.net/dua-nedir-ne-demek/
• Tekineş, Ayhan. (2007). Dua Nedir?. İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Tirmizi, Ebu İsa Muhammed b. İsa Sevre. (1981). Sünen-i Tirmizi. Çev. Osman Z. Mollamehmetoğlu. İstanbul: Yunus Emre Yayınları.
• Tirmizi, Ebu İsa Muhammed b. İsa Sevre. (1996). el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. Cilt: 5. Beyrut: Daru’l Ğarbi’l- İslami.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri. (2021, 10 Eylül). Erişim adresi. https://sozluk.gov.tr
• Ünür, Ece. (2016). Geleneksel Medya’nın Sosyal Medyayı Nasıl Kullandığına İlişkin Bir İnceleme: Dizilerin Twitter Kullanımı. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20 / 1, 153-170.
• Wach, Joachim, (1987). Din sosyolojisine Giriş, çev. Battal İnandı, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Wiktionary. (2021, 10 Eylül). Erişim adresi. https://tr.wiktionary.org/wiki/acente
• Yaparel, Recep. (1992). Dua; Psikolojik Bir Yaklaşım. Dokuz Eylül Üniversitesi. İlahiyat Fakakültesi. Dergisi, Cilt:9, 5-11.
• Yazır, Muhammed Hamdi. (1979). Hak Dini Kur’an Dili. İstanbul: Eser Neşriyat.
• Yetik, Zübeyir. vd. (1990). Dua. Sosyal Bilimler Ansiklopedisi. İstanbul: Risale Yayınları.