Babailer İsyanının Siyasi ve Ekonomik Nedenleri ve Baba İlyas'ın Ahi Evran ve Ahilerle İlişkisi

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 61 - 73, 30.06.2022

Osman Savaş Çetiner

https://doi.org/10.55805/kadimsbd.1118465

Öz

ÖZET: Babailer İsyanı Türkiye Selçuklu Devleti tarihinin dönüm ve kırılma noktalarından birini oluşturmaktadır. Devlet isyanı bastırmakta çok zorlanmış, ücretli frank askerlerinin desteğiyle Kırşehir Malya Ovası'nda ancak durdurulabilmiştir. İsyan peygamberlik iddiasıyla ortaya çıkan iktidarı ele geçirme hırsı ve hevesi olan bir meczubun etrafında toplanarak ayaklanan maceraperest yağmacıların meydana getirdiği basit bir ayaklanma mıdır? Yoksa altında siyasi ve ekonomik nedenler barındıran çok önemli bir toplumsal olay mıdır? Çalışmamız Babailer isyanının siyasi, toplumsal ve ekonomik nedenleri ile Babai önderler Baba İlyas ve Baba İshak'ın, Ahi Evran ve Ahilerle olan ilişkilerini kapsamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Babailer İsyanı, Baba İlyas, Ahi Evran, Türkiye Selçuklu Devleti, Türkmenler.

Kaynakça

• Altınok, B. Y. (2003). Hacı Bektaş Veli Hakkında Yazılmış Bir Menakıbnâme ve Bu Menakıbnâmede Belirtilen Anadolu'daki Alevi Ocakları. Gazi Üniversitesi, Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, (27),177-194.
• Altınok, B. Y. (2004). Yeni Vesikalar Işığında Ahi Evran Velî İle Arkadaşlarının Sürgün ve Şehit Edilmesi. I. Ahilik Araştırmaları Sempozyumu, 12-13 Ekim, Kırşehir, s.63-77
• Aşıkpaşazade (2013).Tevarihi Al-i Osman Aşıkpaşazade Tarihi. ( A. Kala Çev.). İstanbul: Kamer Yayınları
• Bayram, M. (1979). Baba İshak Hareketinin Gerçek Sebebi ve Ahi Evren ile ilişkisi. Diyanet Dergisi, (18), 69-78.
• Bayram, M. (2012).Sosyal ve Siyasi Boyutlarıyla Ahi Evren-Mevlana Mücadelesi, (3. Baskı). Konya: Nüve Kültür Merkezi Yayınları.
• Eflaki, A. (1973). Ariflerin Menkıbeleri, (I. Baskı). (T. Yazıcı, Çev.) İstanbul: Hürriyet Yayınları.
• Elvan Çelebi, (2017).Menakıbu’l-Kudsiyye, ( 1. baskı).( M. Tulum, Çev.) Konya: Çizgi kitabevi.
• Gölpınarlı, A. (2011) İslam ve Türk İllerinde Fütüvvet Teşkilatı ve Kaynakları, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Akademik Yayınlar.
• Gölpınarlı, A.( 1958 ). Menakıb-ı Hünkâr Hacı Bektaş'ı Veli ( 1.baskı). İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Gregory A. F. (1945). Abu’l Farac Tarihi ( 1.baskı ). (Ö. R. Doğrul, Çev.) Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• İbn Bîbî. (1996). El-Evamirü’l-Ala’iye fi’l-Umuri’l-Ala’iye (Selçuk-nâme) ( 1. baskı). (M. Öztürk, Çev.) Ankara: Milli Kütüphane Başkanlığı Basımevi.
• İnalcık, H. (2016). Osmanlı Tarihinde İslâmiyet ve Devlet, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Koca, S. (2010a). Türkiye Selçuklu Tarihine Damgasını Vuran Menfur Bir Cinayet: Sultan I. Alâeddîn Keykubâd’ın Zehirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi , (27) , 347-369
• Koca, S. (2010b). Sultan I. Alaeddin Keykubad'dan sonra Türkiye Selçuklu devleti idaresinde ortaya çıkan otorite zafiyeti ve Emir Sadettin Köpek'in Selçuklu saltanatını ele geçirme teşebbüsü. Gazi Türkiyat Türkoloji Araştırmaları Dergisi, (7), 65-97
• Koca, S. (2012). Dini İnançların ve Düşüncelerin Politik Amaçlarda Kullanılmasına Dair Selçuklu Devrinden İbret Verici Bir Örnek: Babailer Ayaklanması. Gazi Türkiyat Dergisi, (11), 11-38.
• Köprülü, F. (1976). Türk Edebiyatı’nda İlk Mutasavvıflar, ( 3. Baskı). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Ocak, A.Y. (2011). Babailer İsyanı Aleviliğin Tarihsel Altyapısı, Dergâh Yayınları, 72, Ekim.
• Tarım, C. H. (1948). Tarihte Kırşehri-Gülşehri, İstanbul: Yeniçağ Matbaası.
• Turan, O.(1971). Selçuklular Zamanında Türkiye, İstanbul: Turan Neşriyat Yurdu.