HANZALA VE ZAZACA HANZALA HİKÂYESİ

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 59 - 72, 02.07.2024

İbrahim Dağılma

https://doi.org/10.55805/kadimsbd.1452317

Öz

Bu makalenin çıkış noktası Zazaca Vîndîbîyaye adlı hikâye kitabındaki Hanzala isimli hikâyedir. Hanzala, Fılıstin’deki zulmü, işgali gösterme amaçlı bir karikatür kahramanıdır. Bu çizgi kahraman üzerinden birçok mazlum coğrafya kendine çıkarım yapmaktadır. Zaza halkı da on yıllar boyunca dili, kimliği ve aidiyeti üzerinden ‘inkâr edildi, asimilasyon politikalarına maruz bırakıldı. Yazar, kitabın diğer hikâyelerinde Zaza halkının yaşadığı bu sıkıntıları ele almış. Hanzala hikâyesi ile de Zaza halkı ve Fılıstin halkı arasında bir benzerlik kurmak istemiştir.
Sınırlar, insanlık tarihi kadar eskidir. Bu yapay sınırlar asırlardır, insanları, vatanları ve hayatları birbirinden ayırmaktadır. Ulus devlet düşüncesi gelişmeden önce sınırlar dağ, ova, nehir gibi doğal sınırlardı. Ulus devletlerin ilanıyla doğal sınırlar yerini insanı ve insanlığı acıtan, ayıran ve ötekileştiren duvar, dikenli tel, sur ve mayınlı arazi gibi yapay sınırlara bıraktı. Yapay sınırlar birer ulus devlet politikası ve güvenlik endişeli kararlar olarak çizilmiş olsa da halklar nazarında karşılık bulmamış ve kabul edilmemiştir. Bu sınırları özgürlüklerin önünde bir engel, kısıtlama ve ötekileştirme olarak algılayan insanlar bir karşı çıkış sergilemiş ve bir isyana bürünmüştür. Duvarlar ve sınırlar üzerinden somutlaşan isyan, zamanla bir toplumsal hafızaya dönüşmüştür. Hanzala da Fılıstin halkının etrafına örülen işgal sınırları ve duvarlarına karşı isyanın bir yansımasıdır. Bu çalışmada, sınırları ve duvarları reddeden bir duruş olarak karşımıza çıkan Hanzala hikâyesi, Zazaca Hanzala isimli hikâye üzerinden ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

HANZALA, KARİKATÜR, SEMBOL, NACİ EL-ALİ, FİLİSTİN

Etik Beyan

Makaleyi hazırlarken akademik araştırma yönüyle etik davrandığımı beyan ederim.

Teşekkür

Çalışmalarınız için teşekkürler

Kaynakça

• Aktulum, Kubilay. Müzik ve Metinlerarasılık, Müziklerarası / Göstergelerarası Etkileşimler ve Aktarımlar. Konya: Çizgi Kitabevi, 2017.
• Benjamin, Walter. Son Bakışta Aşk. trc. Ahmet Doğukan vd. İstanbul: Metis Yayınları, 2018.
• Demîrel, Lorîn. Vîndîbîyaye. İstanbul: Weşanxaneyê Vateyî, 2014).
• İzmir, Aylin. “Hanzala Yüzünü Dönecek mi?”. Litros Sanat Haziran/10 (2021): 18-19.
• Kıvrak, Huzeyfe, “Naci el Ali`nin ‘Hanzala’ Karikatürleri!” Genç Dergisi. Erişim: 05 Mart 2024. http://gencdergisi.com/8223-naci-el-alinin-hanzalakarikaturleri.html.
• Olgun, Ayşe, “Devrimci Bir Karikatürist: Naci el-Ali”. İNSANMER. Erişim: 13 Mart 2024. https://insamer.com/tr/devrimci-bir-karikaturist-naci-el-ali_128.html.
• Özgür Dersim Gazetesi, Yirmisinden Sonra Kırmancki Öğrenip Hikâyesini Yazdı. Erişim: 12 Mart 2024. https://www.ozgurdersim.com/yirmisinden-sonra-kirmancki-ogrenip-oykusunu-yazdi.
• Tamer, Şeyma. “Toplumsal Hafıza Bağlamında Berlin ve Batı Şeria Duvarlarındaki Çizimlerin Politik Okuması”. Tezkire 81/4: 75-89.
• Turan, Zeynep. “Görsel Kültürde Çocuk: Direnen Çocuk Jestleri Üzerine”, Reflektif Journal of Social Sciences, 4/3 (2023): 607-619.