OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE KAYNAŞTIRMA ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENİN VERİMLİLİĞİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 54 - 77, 31.12.2022

İmran Turhan , Sait Yıldırım , Eda Gülbetekin

https://doi.org/10.51469/kafdagi.1218526

Öz

Bu çalışmanın amacı kaynaştırma eğitime ihtiyaç duyan çocukların içinde yaşadığı toplum ve çevreye uyum becerileri kazanmalarına yardımcı olmak; aynı zamanda bu kaynaştırma eğitimi ile özel gereksinimli bireylerin küçük yaşlardan itibaren kendi akranları ile aynı ortamda bulunarak toplumda birbirinden farklı özelliklere sahip kişilere saygı göstermek özel gereksinimli bireylerin sosyal kabulünde artış sağlayacaktır. Kaynaştırma programı ve eğitimlerinin amacına ulaşmasında en etkili kişi olan öğretmenlere büyük görevler düşmektedir. Okul öncesi eğitim kurumlarında kaynaştırma öğrencilerinin öğretmen verimliliğine etkisini incelemek ve karşılaşılan güçlükleri tespit etmek amacı ile Iğdır il genelinde 17 anaokulunda 126 öğretmene kaynaştırma eğitimi ile ilgili duygular tutumlar ve kaygılar ölçeği anketi uygulanmıştır. Yapılan çalışma için Etik Kurul belgesi alınmış olup nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Ayrıca araştırmadan sağlanan verilerin SPSS v.23 analiz programı kullanılarak yapılan istatistiksel analiz sonuçları verilmiştir. Çalışmada yer alan öğretmenlerin %83,3’ü (105) kadın, %16,7’si (21) erkektir. Öğretmenlerin %79,4’ü (100) il merkezinde, %15,1’i (19) ilçe merkezinde ve %5,6’sı (7) köyde görev yapmaktadır. Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı 804, “Tutum” alt boyutunun Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı 738 ve “Kaygı” alt boyutunun Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı 638 olarak tespit edilmiştir. “Duygu” alt boyutunun puan ortalaması (12,14±3,024), “Tutum” alt boyutunun puan ortalaması (12,73±2,214) ve “Kaygı” alt boyutunun puan ortalaması (13,44±2,787) orta düzeyde olduğu söylenebilir. Öğretmenler genellikle kaynaştırma eğitimine karşı olumsuz tutum göstermektedirler. Bunun nedeni ise özel eğitime muhtaç çocuklar ve ihtiyaçları konusunda yeterli bilgiye sahip olmamalarıdır. Bu durum öğretmenlerde kaygıya yol açmakta ve sınıf içindeki verimliliğini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Kaynaştırma programı ve uygulanacak eğitiminin amacına ulaşabilmesi ve öğretmen tutumlarının olumlu yönde değiştirilmesi için Millî Eğitim Bakanlığı tarafından merkezi ve mahalli olarak düzenlenecek hizmet içi kurs ve seminer çalışmalarında, öğretmenleri özel eğitime muhtaç çocuklar ve ihtiyaçları konusunda yeterli düzeyde bilinçlendirme öğretmenin verimliliğini olumlu yönde arttıracaktır.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Verimlilik, Kaynaştırma, öğretmen tutumları, okul öncesi eğitimi, Education, Efficiency, Inclusion, teacher attitudes, preschool education

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Investigation of the Effect of Inclusion Students on Teacher's Efficiency in Preschool Period

Öz

The aim of this study is to help children who need inclusive education to acquire skills to adapt to the society and environment they live in; At the same time, with this inclusive education, individuals with special needs will be in the same environment with their peers from an early age, and respecting people with different characteristics in the society will increase the social acceptance of individuals with special needs. Teachers, who are the most influential people in achieving the purpose of mainstreaming program and education, have great duties. In order to examine the effect of inclusion students on teacher productivity in pre-school education institutions and to determine the difficulties encountered, a questionnaire was applied to 126 teachers in 17 kindergartens throughout the province of Iğdır. Ethics Committee certificate was obtained for the study and quantitative research method was used. In addition, the results of the statistical analysis of the data obtained from the research using the SPSS v.23 analysis program are given. 83.3% (105) of the teachers participating in the study were female and 16.7% (21) were male. 79.4% (100) of the teachers work in the city center, 15.1% (19) in the district center and 5.6% (7) in the village. The Cronbach Alpha reliability coefficient was determined as 804, the Cronbach Alpha reliability coefficient of the “Attitude” sub-dimension was 738, and the Cronbach Alpha reliability coefficient of the “Anxiety” sub-dimension was 638. It can be said that the mean score of the “Emotion” sub-dimension (12.14±3.024), the mean score of the “Attitude” sub-dimension (12.73±2.214) and the mean score of the “Anxiety” sub-dimension (13.44±2.787) are moderate. Teachers generally show a negative attitude towards inclusive education. The reason for this is that they do not have enough information about children in need of special education and their needs. This situation causes anxiety in teachers and may negatively affect their productivity in the classroom. In order for the mainstreaming program and the education to be implemented to achieve its purpose and to change teacher attitudes positively, in-service courses and seminars to be organized centrally and locally by the Ministry of National Education, raising teachers' awareness of children in need of special education and their needs at a sufficient level will positively increase the efficiency of the teacher.

Anahtar Kelimeler

Education, Efficiency, Inclusion, teacher attitudes, preschool education

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Abazaoğlu, İ., Yıldırım, O. ve Yıldızhan, Y. (2015). Okul Öncesi Öğretmenliğine İlişkin Genel Bir Bakış. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi Journal Of Research İn Education And Teaching. 4(1). 411-423.
• Adem, M. (1977). Türk eğitiminin ekonomik politikası. Bilim Matbaası.
• Anılan, H. ve Kayacan, G. (2015). “Sınıf Öğretmenlerinin Gözüyle Kaynaştırma Eğitimi Gerçeği”, Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, s.14, ss.74-90.
• Arslan, M. (2000). Eğitimde verimlilik. MPM Yayınları Anahtar Gazetesi (Eylül sayısı), 8.
• Ayas, A. (2009). Öğretmenlik Mesleğinin Önemi ve Öğretmen Yetiştirmede Güncel Sorunlar. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 1-12.
• Babaoğlan, E. ve Yılmaz, Ş. (2010). “Sınıf Öğretmenlerinin Kaynaştırma Eğitimindeki Yeterlikleri”, Kastamonu Eğitim Dergisi, cilt 8, sayı 2, ss.345-354.
• Bayar, A., Özaşkın, A. G. ve Bardak, Ş. (2015). Kaynaştırma eğitimi ile ilgili duygular, tutumlar ve kaygılar ölçeğinin Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Electronic Turkish Studies, 10(3), 175-186.
• Baykoç D. N. (2011). Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitim, Ankara, Eğiten Kitap.
• Bektaş, F. (2022). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine yönelik düşünce, tutum ve endişelerinin demografik değişkenlere göre incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Tezsiz Yüksek Lisans Projesi.
• Cheung, Wc, Ostrosky, Mm, Favazza, Pc, Stalega, M. ve Yang, Hw (2022). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Kaynaştırma Sınıflarında Yapılandırılmış Motor Programları Uygulamaya Yönelik Perspektiflerini Keşfetmek. Erken Çocukluk Eğitimi Dergisi, 1-10.
• Çullu, F. ve Güleç, H. (2019). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Okul Öncesi Eğitimine Yönelik Görüşleri. Journal Of International Social Research, 12(65).
• Demir, M. K. ve Açar, S. (2011). Kaynaştırma Eğitimi Konusunda Tecrübeli Sınıf Öğretmenlerinin Görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(3), 719-732.
• Demirtaş, A. (1991). Eğitimde nitelik: bugünü ve geleceği. Eğitimde Nitelik Geliştirme: Eğitimde Arayışlar, 1, 28-31.
• Dinçer, M. (2002). Cumhuriyetin ilanından bu yana eğitimde verimlilik konusuna bir bakış. Ege Eğitim Dergisi, 2(1), 34-46.
• Doğaroğlu, T. ve Dümenci, S. B. (2015). Sınıflarında Kaynaştırma Öğrencisi Bulunan Okul Öncesi Öğretmenlerin Kaynaştırma Eğitimi ve Erken Müdahale Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi. Hacettepe University Faculty Of Health Sciences Journal. 1, 460-473.
• Dolapçı, İ. (2013). “Öğretmen Adaylarının Öz-Yeterlilik Algıları ve Kaynaştırma Eğitimine Bakış Açıları”, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Okul Öncesi Eğitimi Bölümü, Pamukkale Üniversitesi.
• Dolapçı, S. (2013). Öğretmen adaylarının öz-yeterlilik algıları ve kaynaştırma eğitimine bakış açıları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Elkatmış, M. & Tanık, M. (2021). Eğitim Fakültesi Öğrencileri ile Formasyon Eğitimi Alan Fen Edebiyat Fakültesi Öğrencilerinin Topluluk Karşısında Konuşma Becerisine Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi. Turkish StudiesEducation, 16(2), 763-779. Https://Dx.Doi.Org/10.47423/Turkishstudies.49934
• Eripek, S. (2007). Özel Eğitim ve Kaynaştırma Uygulamaları, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Ertürk, S. (2013). Eğitimde" program" geliştirme. Edge Akademi.
• Evins, A. E. (2015). “The Effects Of Inclusion Classrooms On Students With And Without Developmental Disabilities: Teachers’ Perspectives On The Social, Emotional, And Behavioral Development Of All Students İn Inclusion Classrooms”, Graduate School of Professional Psychology, Doctoral Papers and Masters Projects, cilt 5, sayı 26.
• Evyapan, G. (2020). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Kaynaştırma Eğitimine İlişkin Öz-Yeterlilik Algı Düzeyleri ve Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı Hakkındaki Görüşleri (Master's Thesis, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Gal, E., Schreur, N. ve Engel-Yeger, B. (2010). Inclusion of children with disabilities teachers‟ attitudes and requirements for environmental accomodations. International Journal of Special Education, 25(2), 89-99
• Gök, G. ve Erbaş, D. (2011). Okulöncesi eğitimi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşleri ve önerileri. International Journal of Early Childhood Special Education, 3(1), 66-87.
• Gürak, H. (2008). Verimlilik Üzerine Yazılar Erişim Tarihi: 03 Şubat 2014
• http://www.hasmendi.net/makale_gurak/Verimlilik_Kitap.pdf 49-99.
• Kale, M., Sığırtmaç, A. D., İmray, N. ve Abbak, B. S. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(2), 35-45.
• Kargın, T. (2004). “Kaynaştırma: Tanımı, Gelişimi ve İlkeleri”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, cilt 5, sayı 2, ss.1-13.
• Karoğlu, H., ve Ünüvar, P. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının gelişim özellikleri ve sosyal beceri düzeyleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (43), 231-254.
• Kaya, M. (2020). “Kaynaştırmaya/Bütünleştirmeye Hazırlık Etkinliklerinin (Kahe) Özel Gereksinimli Öğrencilerin Sosyal Kabulleri Üzerindeki Etkililiğinin İncelenmesi”, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
• Kaya, Y. K. (1993). Eğitim yönetimi, kuram ve Türkiye’deki uygulamalar. Ankara: Set Ofset Matbaacılık Ltd.
• Kızıltaş, E., Halmatov, M.ve Sarıçam, H. (2012). Okul Öncesi Öğretmenliği Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23).
• Kutluca, A. Y. (2018). “Öğretmen Öz-Yeterliğinin Motivasyon ve Epistemolojik ve Pedagojik İnanç Sistemleri Açısından İncelenmesi”, Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, cilt 7, sayı 2, ss.118.
• Kuzu, S. (2011). “Öğretmen Adaylarının Kaynaştırma Eğitimine Yönelik Tutumları ve Öz Duyarlık Düzeylerinin Karşılaştırılması”, (Yayımlanmamış doktora tezi), Eğitim Bilimleri Enstitüsü., Marmara Üniversitesi.
• Lu, M., Pan, Q., Guo, Q., Jia, C. ve Liu, C. (2022). Araç Doğrulama: Okul Öncesi Kaynaştırma Eğitimine Yönelik Çok Boyutlu Tutum Ölçeğinin Çince Versiyonu (MATPIES-C). Uluslararası Engellilik, Gelişim ve Eğitim Dergisi, 1-16.
• MEB, (2006), Özel Eğitim Hizmetleri Tanıtım El Kitabı, Ankara, MEB Yayınları.
• MEB, (2013). Okul Öncesi Eğitim Programı. www.meb.gov.tr.
• Metin, Ş. (2013). “Türkiye’de Okul Öncesinde Kaynaştırmaya İlişkin Yapılan Çalışmaların İncelenmesi”, Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, cilt 8, sayı 1, ss.146-172.
• Mindivanlı Akdoğan, E., Koçak, G., ve Subaşı, M. (2017). Özel yetenekli çocukların belirlenmesinde okul öncesi öğretmenlerinin görüşleri. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi, 8(16), 1-22.