Anaokullarında uygulanan oyun zamanı etkinliklerinin incelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 2, 207 - 228, 31.08.2020

Sinan Koçyiğit Zehra Fırat

https://doi.org/10.30900/kafkasegt.749388

Cited By: 1

Öz

Öz
Bu çalışmada; okul öncesi öğretmenlerinin oyun zamanını planlama, oyunu başlatma ve sürdürme, oyunda üstlenilen roller ve oyun zamanını sonlandırma süreçlerine yönelik yaptıkları faaliyetlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma modellerinden durum çalışması kullanılmıştır. Çalışma grubu gönüllü ve işbirliğine açık Erzurum ili merkezinde resmî bağımsız anaokullarında görev yapan 14 okul öncesi öğretmeninden oluşmaktadır. Çalışma grubunun belirlenmesinde amaçlı kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın verileri 2018-2019 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde toplanmıştır. Araştırmada veriler, araştırmacılar tarafından hazırlanmış ve uzman görüşü alınarak düzenlenmiş yarı yapılandırılmış görüşme formu ve gözlem kayıt çizelgesi ile elde edilmiştir. Gözlemler, öğretmenlerin sınıflarında gerçekleştirilmiştir. Her öğretmen için aynı hafta içerisinde iki kez oyun zamanı süreleri gözlemlenmiştir. Araştırmacılar, gözlem sürecinde sınıf ortamına ve öğretmen davranışlarına hiçbir şekilde müdahalede bulunmamışlardır. Gözlemlerin tamamlanmasının ardından öğretmenlerle görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler, öğretmenlerden randevu alınarak, okul ortamında uygun bir alanda yapılmıştır. Görüşmeler yaklaşık 20-30 dakika arasında sürmüştür. Elde edilen veriler betimsel analiz yoluyla analiz edilmiştir. Öğretmenlerin oyun zamanı süreçlerinin gözlemlerinden ve görüşmelerden elde edilen sonuçlar birlikte incelendiğinde öğretmenlerin oyun zamanına yönelik planlama yapıldığına ilişkin verdikleri yanıtlar gözlemlerde ortaya çıkmamıştır. Benzer durum oyun zamanı sonu değerlendirmesinde de gerçekleşmiştir. Öğretmenlerin görüşmelerde çocuklarla oyun oynadıkları, onlar davet ettiklerinde katıldıkları yanıtları kaydedilmiş ancak gözlemler boyunca öğretmenlerin etkin şekilde oyun oynamadıkları gözlemlenmiştir. Öğretmenler yanıtlarında sık kullanılan merkezlerden bahsetmiştir. Oyun zamanında yaşanılan sorunlar öğretmenlerin sınıf ortamında uyarı ifadelerine yansımıştır. Öğretmenlerin sınıf ortamında oyun zamanında görev dışında eylemlerde bulundukları gözlemlenmiş, bu durum çocuklara karşı da tepkisiz kalmalarına neden olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi eğitim, oyun zamanı, okul öncesi öğretmeni, anaokulu

Kaynakça

• Aksoy, A. & Aksoy, M. B. (2018). Blok oyunlarına ilişkin okul öncesi öğretmenlerinin görüşleri. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (KÜSBD), 8(2), 397-414.
• Aktulun, Ö., Can Yaşar, M., Karaca, N. H., Akyol, T., Şenol, F. B., & Kaya, Ü. Ü. (2018). Çocukların öğrenme merkezlerinde oyun tercihlerinin incelenmesi. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(3), 30-45.
• Alat, Z., Akgümüş, Ö., & Cavalı, D. (2012). Okul öncesi eğitimde açık hava etkinliklerine yönelik öğretmen tutum ve uygulamaları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 47-62.
• Almon, J. & Miller, E. (2011). The crisis in early education. Alliance for childhood. http://www.allianceforchildhood.org/ Erişim tarihi: 20.12.2019.
• And, M. (1974). Oyun ve bügü (Türk kültüründe oyun kavramı). İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Aras, S. (2016). Free play in early childhood education: A phenomenological study. Early Childhood Development and Care, 186(7), 1173-1184.
• Ashiabi, G. S. (2007). Play in the preschool classroom: Its socioemotional significance and the teacher’s role in play. Early Childhood Education Journal, 35(2), 199-207.
• Aysu, B. & Aral, N. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin öğrenme merkezleri hakkındaki görüş ve uygulamalarının incelenmesi. Kastamonu Education Journal, 24(5), 25-61.
• Bluiett, T. E. (2009). Sociodramatic play and potentials of early language development of preschool children. Unpublished doctoral dissertation, Alabama University, Alabama.
• Boss, F. (2014). Child development and early stimulation and learning resources. Save The Children, UK. https://media-openideo-rwd.oiengine.com/attachments/3611160a-ef59-41c7-8b39-22e239ac8f4f.pdf pdf erişim tarihi 29.05.2020
• Brown, W. H., Odom, S. L., & Conroy, M. A. (2001). An intervention hierarchy for promoting young children's peer interactions in natural environments. Topics in Early Childhood Special Education, 21(3), 162-175.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (3. baskıdan çeviri). (çev. eds. M. Bütün & S. B. Demir). Ankara: Siyasal Yayın Dağıtım.
• Çakır, A. (2011). Okul öncesinde ilgi köşelerinin düzenlenmesinin ve kullanılmasının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale
• Çelebi, E. (2017). Okul öncesi çocuklarının sınıflarında yapılandırdıkları öğrenme merkezlerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(2), 733-746.
• Demirci, F. G. & Şıvgın, N. (2017). Okul öncesi öğretmenlerinin öğrenme merkezleri ile ilgili uygulama ve görüşleri. Electronic Turkish Studies, 12(18), 271-292.
• Demirdalıç, A. (2003). Çorum il merkezinde okulöncesi eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin oyun etkinliklerini, planlama, uygulama ve oyuncak seçimi kullanımı becerilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Diamond, A., Barnett, W. S., Thomas, J., & Munro, S. (2007). Preschool program improves cognitive control. Science, 318, 1387-1388.
• Edwards, S. & Cutter-Mackenzie, A. N. (2011). Environmentalising early childhood education curriculum through pedagogies of play. Australasian Journal of Early Childhood, 36(1), 51-59.
• Erşan, Ş. (2011). Okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin ilgi köşelerinde serbest oyun etkinlikleriyle ilgili görüş ve uygulamalarının incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ertürk, G. (2013). Öğretmen çocuk etkileşimi ile çocukların öz düzenleme becerisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Fleer, M. (2015). Pedagogical positioning in play–teachers being inside and outside of children's imaginary play. Early child development and care, 185(11-12), 1801-1814.
• Göncü, A. & Gaskins, S. (2012). Comparing and extending Piaget’s and Vygotsky’s understandings of play: Symbolic play as individual, sociocultural, and educational interpretation. The Oxford handbook of the development of play, https://www.researchgate.net/publication/286789220_Comparing_and_Extending_Piaget's_and_Vygotsky's_Understandings_of_Play_Symbolic_Play_as_Individual_Sociocultural_and_Educational_Interpretation pdf erişim tarihi 09.03.2020
• Güler, T. (2007). Erken çocukluk döneminde “oyun planlama” modeli. Eğitim ve Bilim, 32(143), 117-128.
• Gürpınar, H. A. (2006). Okulöncesi öğrenimine devam eden çocukların tercih ettikleri ilgi köşeleri ve tercih etme nedenleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Hadley, E. (2002). Playful disruptions. Early Years: An International Journal of Research and Development, 22(1), 9-17.
• Howes, C., Hamilton, C. E., & Matheson, C. C. (1994). Children's relationships with peers: Differential associations with aspects of the teacher‐child relationship. Child development, 65(1), 253-263.
• Jones, E. & Reynolds, G. (2015). The play's the thing: Teachers' roles in children's play. Teachers College Press. https://books.google.com.tr
• Jung, J. (2013). Teachers’ roles in infants’ play and its changing nature in a dynamic group care context. Early Childhood Research Quarterly, 28(1), 187-198.
• Keleş, S., Yurt, Ö., & Kandır, A. (2018). Kültürel-tarihsel kuram’a göre “mış gibi oyunlar”: Okul öncesi öğretmenlerinin eğilimlerinin incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 8(4), 265-285.
• Kontos, S. (1999). Preschool teachers’ talk, roles, and activity settings during free play. Early Childhood Research Quarterly, 14(3), 363-382.
• Manning-Morton, J. & Thorp, M. (2003). Key times for play: The first three years. McGraw-Hill Education (UK). https://books.google.com.tr
• Meacham, S., Vukelich, C., Han, M., & Buell, M. (2014). Preschool teachers’ questioning in sociodramatic play. Early Childhood Research Quarterly, 29(4), 562-573.
• MEB. (2013). Okul öncesi eğitim programı. Http://Tegm.Meb.Gov.Tr/Dosya/Okuloncesi/OoproramPdf (Erişim Tarihi: 20.10.2014).
• Meran, S. (2019). Turkish early childhood pre-service teachers’beliefs about free play and teacher roles in free play. Master Dissertation, Middle East Technical University, Ankara.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (3. baskıdan çeviri). (çev. S. Turan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• National Association for the Education of Young Children (NAEYC). (2008). Early childhood mathematics: Promoting good beginnings. Washington, DC: NAEYC.
• Neuman, S. B., Copple, C., & Bredekamp, S. (2004). Learning to read and write: Developmentally appropriate practices for young children. National Association for the Education of Young Children.
• Norris, D. J., Dunn, L., & Eckert, L. (2003). Reaching for the stars: Center validation study final report. Stillwater, OK, and Norman, OK: Early Childhood Collaborative of Oklahoma.
• Ogelman, H. G. (2014). Okul öncesi eğitim kurumlarında serbest zaman etkinliklerinin gözlemlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(26), 125-138.
• Ogelman, H. G., & Karakuzu, E. (2016). MEB 2013 okul öncesi eğitim programında belirtilen öğrenme merkezlerinin uygulamaya yansımalarının incelenmesi: Aydın ili örneği. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2).
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 323-343.
• Özdemir, S. (2014). 5-6 Yaş grubu çocukların serbest zaman etkinliklerindeki oyun ve oyuncak tercihlerinin incelenmesi. Journal of Educational Science, 2(2), 1-15.
• Özgünlü, M. (2015). Çocukların oyunları esnasında öğretmenin üstlendiği roller ile öğretmenin oyun tanımı arasındaki ilişki üzerine nitel bir çalışma. I. Uluslararası Türk Dünyası Çocuk Oyun ve Oyuncakları Kurultayı Tam Metin Bildiri Kitabı,(1), 611-622.
• Özsırkıntı, D., Akay, C. & Bolat, E. Y. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin okul öncesi eğitim programı hakkındaki görüşleri (Adana ili örneği). Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 313-331.
• Özyürek, A. & Aydoğan, Y. (2011). Okul öncesi öğretmenlerinin serbest zaman etkinliklerine ilişkin uygulamalarının incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 41- 58.
• Özyürek, A., & Kılınç, N. (2015). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki öğrenme merkezlerinin çocukların serbest oyun davranışları üzerine etkisi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 125-138.
• Patton, M.Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (3. baskıdan çeviri, çev. ed. M. Bütün & S. B. Demir). Ankara: Pegem Akademi.
• Pellegrini, A. D. & Galda, L. (1993). Ten years after: A reexamination of symbolic play and literacy research. Reading Research Quarterly, 28(2), 163-175.
• Ramazan, O., Çiftçi, H. A., & Tezel, M. (2018). Okul öncesi sınıflarındaki öğrenme merkezlerinin durumunun belirlenmesi ve öğretmenlerin öğrenme merkezleri hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 2(2), 213-233.
• Resnick, M. (2016). Pre-service student-teachers' perceptions of play in the early childhood classroom after research analysis with discussion-case application: A sequential explanatory mixed methods approach. Rowan University. https://scholar.google.com.tr
• Saracho, O. N. (2002). Teachers' roles in promoting literacy in the context of play. Early Child Development and Care, 172(1), 23-34.
• Sarama, J. & Clements, D. (2009). Building blocks and cognitive building blocks: Playing to know the world mathematically. American Journal of Play, 1(3), 313–37.
• Sevinç, M. (2004). Erken çocukluk gelişimi ve eğitiminde oyun. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Singer, E., Nederend, M., Penninx, L., Tajik, M., & Boom, J. (2013). Teacher’s role in supporting young children’s level of play engagement. Early Child Development and Care, 184(8), 1233-1249.
• Tarman, B. & Tarman, İ. (2011). Teachers' involvement in children's play and social interaction. Elementary Education Online, 1(10), 325-337.
• Trawick-Smith, J. & Dziurgot, T. (2011). Good-fit’ teacher–child play interactions and the subsequent autonomous play of preschool children. Early Childhood Research Quarterly, 26(1), 110-123.
• Tsai, C. Y. (2015). Am I interfering? Preschool teacher participation in children play. Universal Journal of Educational Research, 3(12), 1028-1033.
• Tuğrul, B. (2017). Dünya oyunun gücünde uzlaştı şimdi bu gücü çocukların yararına kullanma zamanı: Hadi Türkiye... Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 1(2), 259-266.
• Tuğrul, B., Boz, M., Uludağ, G., Aslan, Ö. M., Çelik, S. S., & Çapan, A. S. (2019). Okul öncesi dönemdeki çocukların okuldaki oyun olanaklarının incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 9(2), 185-198.
• Tuğrul, B., Metin-Aslan, Ö., Ertürk, H. G., & Altınkaynak, Ş. (2014). Anaokuluna devam eden 6 yaşındaki çocuklar ile okul öncesi öğretmenlerinin oyun hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 97-116.
• Vu, J. A., Han, M., & Buell, M. J. (2015). The effects of in-service training on teachers’ beliefs and practices in children's play. European Early Childhood Education Research Journal, 23(4), 444-460.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8.baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.