Öz
Ibn Mu‘tî is a valued scholar who has a in-depth information on Arabic Language and Literature. It is known in the literature that there are many works of him on Arabic Language and Eloquence. However; many of his works have not remained extant and they have been only known nominally.Some of the works which have been extant are: ed-Durretu’l-elfiyye fî ‘ilmi’l‘Arabiyye; el-Fusûlu’l-hamsûn and el-Bedî‘ fî sınâ‘ati’ş-şi‘r.In this paper, both his opinion Ibn Mu‘tî’s ed-Durretu’l-elfiyye and el-Fusûlu’lhamsûn and other linguists’ views are discussed in fifteen items
Anahtar Kelimeler
ed-Durretu’l-elfiyye el-Fusûlu’l-hamsûn opinion solitude poem
Kaynakça
- Abbas Hasan, en-Nahvu’l-Vâfî, I-IV, İran, 1428/2007.
- el-Ehfeş, Ebu’l-Hasen Sa‘îd b. Mes‘ade, Me‘âni’l-Kur’ân, I-II, nşr. Fâ’iz Fâris, Kuveyt, 1401/1981.
- Hanbelizâde Muhammed Şakir, Temrînli ve İ‘râblı Arapça, nşr. Hüseyin Elmalı, İzmir, 2010.
- Hâşiyetu’s-SabbânŞerhu’l-Eşmûnî ‘alâ Elfiyyeti İbn-i Mâlik ve ma‘ahu Şerh-u Şevâhid-i li’l- ‘Aynî,I-IV(tek mücellet),nşr. Tâha ‘Abdurrauf Sa‘d, el-Mektebetü’t-Tevfîkiyye, tsz.
- Hâtim et-Tâ’î, Dîvân, ‘Âdil Suleymân Cemâl, 2. Baskı, Kahire, 141/1990.
- İbn ‘Akîl, Bahâ’uddîn ‘Abdullâh, Şerh İbn ‘Akîl, nşr. Kâsim eş-Şamâ‘î er-Rufâ‘î, Beyrut, 1408/198.
- İbn Hişâm el-Ensârî, ‘Abdullah Cemâluddîn, Muğn’l-Lebîb ‘an Kütübi’l-E‘ârîb, I-VII, nşr. ‘Abdullatîf Muhammed el-Hatîb, Kuveyt, 1421/2000.
- İbn Mâlik, Cemâluddîn Muhammed b. ‘Abdillâh, Şerhu’t-Teshîl teshîlu’l-fevâid ve tekmîlü’l- mekâsid, I-III, nşr. Muhammed ‘Abdulkâdir ‘Attâ-Târık Ferhî es-Seyyid, Beyrut, 1422/2001.
- İbnu Manzûr, Muhammed b. Mukerrem, Lisânu’l-‘Arab, I-XV, Dâr Sâdır, tsz.
- İbn Mu’tî, Yahyâ b. ‘Abdilmu‘tî b. ‘Abdinnûr, ed-Dürretü’l-elfiyye Elfiyyetü İbn-i Mu‘tî fî’n- nahv ve’s-sarf ve’l-hatt ve’l-kitâbe, nşr. Süleymân İbrâhîm el-Belkîmî, Kahire, 2010.
- İbn Mu’tî, el-Fusûlu’l-hamsûn, nşr. Mahmûd Muhammed et-Tanâhî, Kahire, 1392/1972.
- İbnu’s-Serrâc, Ebû Bekr Muhammed b. Sehl, el-Usûl fî’n-Nahv, I-III, nşr. ‘Abdu’l-Huseyn el- Fetlî, Müessesetü’r-Risâle, tsz.
- el-İsfahânî, Ebu’l-Ferec ‘Alî b. el-Huseyn, el-Eğânî, I-XXVII, nşr. ‘Abdu’l-Emîr ‘Alî Muhennâ v. dğr., Beyrut, 1412/1992.
- İsmail Demir İbn Mu‘tî ve Kitâbu’l-Fusul Fi’n-Nahv Adlı Eseri, basılmamış y. lisans tezi Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum 1996.
- İsmail Demir Hâtim et-Tâ’î Hayatı, Eseri ve Edebî Kişiliği, basılmamış doktora tezi Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum 2002.
- el-Muberrid,Ebu’l-‘Abbâs Muhammed b. Yezîd, el-Muktadab, I-V, nşr. Muhammed ‘Abdulhâlık ‘Usayme, Kahire, 1425/1994.
- Nevzat H. Yanık, “İbn Mu‘tî”, DİA, (Türkiye Diyânet Vakfı İslâm Ansiklopedisi) İstanbul, 1999, XXI.
- ‘Omer Farrûh,Târîhu’l-edebi’l-‘Arabî, I-III, Beyrut, 1388-89/1969-72.
- Şerhu’l-Eşmûnî ‘alâ Elfiyyeti İbn-i Mâlik (el-müsemmâ) Menhecü’s-Sâlik ilâ Elfiyyeti İbn-i Mâlik, I-IV, nşr. Muhammed Muhyiddîn ‘Abdulhamîd, Mısır, 1358-1365/1939-1965.
- Şerhu’-Tasrîh ‘alâ’t-Tavdîh ve bihamişihi Haşiyet’u Yâsin, I-II (tek mücellet), Mısır, 1325 h,
- Şevkî Dayf, el-Medârisü’n-Nahviyye, Kahire, 1967.
- Takiyyüddîn İbrâhîm b. el-Huseyn, es-Saffetü’s-Safiyye fî Şerhi ed-Dürretü’l-elfiyye, I-III, nşr. Muhsin b.sâlim el-‘Umeyrî, Câmi‘atu Ummi’l-Kurâ, 1419-20/1998-2000.
- ez-Zubeyr b. Bekkâr, Ebû ‘Abdillah, el-Ahbâru’l-Muvaffakiyyât, nşr. Sâmî Mekkî el-‘Ânî, Bağdat, 1392/1972.
- ez-Ziriklî, Hayruddîn, el-A‘lâm, I-XII, Beyrut, 1969.
Öz
İbn Mu‘tî, Arap Dili ve Edebiyatına vukûfiyeti olan değerli bir dil bilginidir. Kaynaklar, onun Arap Dili ve Belâgatı alanında birçok eserinin olduğunu bildirmektedirler. Ancak eserlerinden birçoğu günümüze ulaşmamış olup ismen bilinmektedir.
Şu ana kadar ulaşabildiğimiz eserlerinden birkaçı şunlardır: ed-Durretu’l-elfiyye fî ‘ilmi’l-‘Arabiyye; el-Fusûlu’l-hamsûn ve el-Bedî‘ fî sınâ‘ati’ş-şi‘r isimli eserleridir.
Biz bu makalede, İbn Mu‘tî’nin ed-Durretu’l-elfiyye ve el-Fusûlu’l-hamsûn isimli iki eserinde yer alan ve infirat ettiği, kendine ait veya kendinden sonraki nahivcilerin katıldığı görüşlerini on beş maddede ele alıp incelemeğe çalıştık.
Anahtar Kelimeler
ed-Durretu’l-elfiyye el-Fusûlu’l-hamsûn görüş infirat şiir İbn Mu‘tî
Kaynakça
- Abbas Hasan, en-Nahvu’l-Vâfî, I-IV, İran, 1428/2007.
- el-Ehfeş, Ebu’l-Hasen Sa‘îd b. Mes‘ade, Me‘âni’l-Kur’ân, I-II, nşr. Fâ’iz Fâris, Kuveyt, 1401/1981.
- Hanbelizâde Muhammed Şakir, Temrînli ve İ‘râblı Arapça, nşr. Hüseyin Elmalı, İzmir, 2010.
- Hâşiyetu’s-SabbânŞerhu’l-Eşmûnî ‘alâ Elfiyyeti İbn-i Mâlik ve ma‘ahu Şerh-u Şevâhid-i li’l- ‘Aynî,I-IV(tek mücellet),nşr. Tâha ‘Abdurrauf Sa‘d, el-Mektebetü’t-Tevfîkiyye, tsz.
- Hâtim et-Tâ’î, Dîvân, ‘Âdil Suleymân Cemâl, 2. Baskı, Kahire, 141/1990.
- İbn ‘Akîl, Bahâ’uddîn ‘Abdullâh, Şerh İbn ‘Akîl, nşr. Kâsim eş-Şamâ‘î er-Rufâ‘î, Beyrut, 1408/198.
- İbn Hişâm el-Ensârî, ‘Abdullah Cemâluddîn, Muğn’l-Lebîb ‘an Kütübi’l-E‘ârîb, I-VII, nşr. ‘Abdullatîf Muhammed el-Hatîb, Kuveyt, 1421/2000.
- İbn Mâlik, Cemâluddîn Muhammed b. ‘Abdillâh, Şerhu’t-Teshîl teshîlu’l-fevâid ve tekmîlü’l- mekâsid, I-III, nşr. Muhammed ‘Abdulkâdir ‘Attâ-Târık Ferhî es-Seyyid, Beyrut, 1422/2001.
- İbnu Manzûr, Muhammed b. Mukerrem, Lisânu’l-‘Arab, I-XV, Dâr Sâdır, tsz.
- İbn Mu’tî, Yahyâ b. ‘Abdilmu‘tî b. ‘Abdinnûr, ed-Dürretü’l-elfiyye Elfiyyetü İbn-i Mu‘tî fî’n- nahv ve’s-sarf ve’l-hatt ve’l-kitâbe, nşr. Süleymân İbrâhîm el-Belkîmî, Kahire, 2010.
- İbn Mu’tî, el-Fusûlu’l-hamsûn, nşr. Mahmûd Muhammed et-Tanâhî, Kahire, 1392/1972.
- İbnu’s-Serrâc, Ebû Bekr Muhammed b. Sehl, el-Usûl fî’n-Nahv, I-III, nşr. ‘Abdu’l-Huseyn el- Fetlî, Müessesetü’r-Risâle, tsz.
- el-İsfahânî, Ebu’l-Ferec ‘Alî b. el-Huseyn, el-Eğânî, I-XXVII, nşr. ‘Abdu’l-Emîr ‘Alî Muhennâ v. dğr., Beyrut, 1412/1992.
- İsmail Demir İbn Mu‘tî ve Kitâbu’l-Fusul Fi’n-Nahv Adlı Eseri, basılmamış y. lisans tezi Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum 1996.
- İsmail Demir Hâtim et-Tâ’î Hayatı, Eseri ve Edebî Kişiliği, basılmamış doktora tezi Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum 2002.
- el-Muberrid,Ebu’l-‘Abbâs Muhammed b. Yezîd, el-Muktadab, I-V, nşr. Muhammed ‘Abdulhâlık ‘Usayme, Kahire, 1425/1994.
- Nevzat H. Yanık, “İbn Mu‘tî”, DİA, (Türkiye Diyânet Vakfı İslâm Ansiklopedisi) İstanbul, 1999, XXI.
- ‘Omer Farrûh,Târîhu’l-edebi’l-‘Arabî, I-III, Beyrut, 1388-89/1969-72.
- Şerhu’l-Eşmûnî ‘alâ Elfiyyeti İbn-i Mâlik (el-müsemmâ) Menhecü’s-Sâlik ilâ Elfiyyeti İbn-i Mâlik, I-IV, nşr. Muhammed Muhyiddîn ‘Abdulhamîd, Mısır, 1358-1365/1939-1965.
- Şerhu’-Tasrîh ‘alâ’t-Tavdîh ve bihamişihi Haşiyet’u Yâsin, I-II (tek mücellet), Mısır, 1325 h,
- Şevkî Dayf, el-Medârisü’n-Nahviyye, Kahire, 1967.
- Takiyyüddîn İbrâhîm b. el-Huseyn, es-Saffetü’s-Safiyye fî Şerhi ed-Dürretü’l-elfiyye, I-III, nşr. Muhsin b.sâlim el-‘Umeyrî, Câmi‘atu Ummi’l-Kurâ, 1419-20/1998-2000.
- ez-Zubeyr b. Bekkâr, Ebû ‘Abdillah, el-Ahbâru’l-Muvaffakiyyât, nşr. Sâmî Mekkî el-‘Ânî, Bağdat, 1392/1972.
- ez-Ziriklî, Hayruddîn, el-A‘lâm, I-XII, Beyrut, 1969.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | MAKALELER |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Eylül 2015 |
| Gönderilme Tarihi | 30 Eylül 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 |