Place of Abu'l-Hasan Harakani in the Nakshibendiyye Chain

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: Ek 1, 8 - 30, 01.12.2017

Kadir Özköse

https://doi.org/10.17050/kafkasilahiyat.372831

Öz

Undoubtedly Ebu’l-Hasan el-Haraqani is one of the most important rings in
the chain of Naqshbandiyya order. In the early period of the tariqa he was a
strong personality who directly or indirectly affected the formation and the
rise of Naqshbandiyya by intellectual and heuristic dimensions of his sufist
character. In my paper I will primarily point out Harakânî’s prominent
personality due to his  uwaisi identity.
Then I will discuss Harekani’s temperament, which fed by the Bayazid al
Bistami’s spiritiuality by means of uwaisi path,  as his second most significant feature. So
that the attention will be drawn on his being a strong naqshbandi sheikh who
adopted the Tayfuriyya school and followed the sufist experience of Bayazid al
Bistami’s  path as to the manners of  faqr, fena, talwin, saqr and ecstasy. On the
other hand, his mental diffusion, tafsir ring, his sufist understanding, his
sentimentality on heartfelt dhikr and his understanding of futuwat. Emphasis will
be put on the place of this leading name of Khorasan sufism, Harekani, in the
sufism of Central Asia. 

Anahtar Kelimeler

Haraqani, uwaysi, Naqshbandiya, Bayazid al Bistâmi, sufizm

Ebü’l-Hasan Harakânî’nin Nakşbendiyye Silsilesindeki Yeri

Öz

Nakşbendiyye tarikatı
silsilesindeki önemli halkalardan birisi hiç şüphesiz Ebu’l-Hasan
el-Harakânî’dir. Tarikatın erken dönem tarihinde fikri ve tecrübi boyutta sûfî
kişiliğiyle Nakşbendiyyenin oluşum ve tekamül sürecine doğrudan ve dolaylı
olarak etki etmiş güçlü bir şahsiyettir. Tebliğimde Harakânî’nin üveysi kimliği
ile ön plana çıkan şahsiyet oluşuna öncelikli olarak dikkat çekeceğim. Üveysi
yolla Bayezid-i Bistâmî’nin ruhaniyetinden beslenen Harakânî’nin ikinci önemli
özelliği olarak meşrebinden bahsedip Tayfuriyye usulünü benimseyen bir isim
olarak tarikattaki fakr, fena, sekr, telvin, fena, istiğrak halleriyle sûfî
tecrübenin Bayezid-i Bistami yolunu takip eden güçlü Nakşi şeyhi oluşuna dikkat
çekilecektir. Diğer yandan onun manevi nüfuzu, tesir halkası, tasavvuf
anlayışı, kalb zikri konusundaki hassasiyeti ve fütüvvet anlayışı üzerinde
durulacaktır. Horasan tasavvufunun başat ismi konumundaki Harakânî’nin Orta
Asya tasavvufundaki yeri üzerinde durulacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Harakani, üveysi, Nakşbendiyye, Bayezid-i Bistâmî, tasavvuf

Kaynakça

• Alanka, İbrahim, “Ebü’l-Hasan Harakânî”, Seyr u Sülûk Risalesi, haz. Sadık Yalsızuçanlar, Sûfî Kitap, İstanbul 2006, s. 65-144.
• Attâr, Ferideddin, Tezkiretü’l-Evliyâ, haz. Süleyman Uludağ, Erdem Yayınları, İstanbul 1991.
• Câmî, Molla Abdurrahman, Nefahâtü’l-üns -Evliya Menkıbeleri-, çev. ve şerh. Lâmiî Çelebi, haz. Süleyman Uludağ ve Mustafa Kara, Marifet Yayınları, 2. Baskı, İstanbul 1998.
• el-Harakânî, Ebu’l-Hasan, Nûru’l-Ulûm, haz. Şenol Kantarcı, Ebü’l-Hasan Harakanî Derneği Yayınları, Ankara 1997.
• _______, “Nûru’l-Ulûm Kitabından Seçme”, Şeyh Ebü’l-Hasan-i Harakânî I (Hayatı, Çevresi, Eserleri ve Tasavvufî Görüşleri), haz. Hasan Çiftçi, Şehit Ebü’l-Hasan Harakânî Derneği Yayınları, Kars 2004, s. 211-320.
• _______, Seyr ü Sülûk Risalesi, haz.Sadık Yalsızuçanlar, Sufi Kitap, İstanbul 2006.
• _______, “Risâle der Tarîk-ı Edhemiyye ve Külâh-ı Çâr-Terk”, Seyr u Sülûk Risalesi, çev.: Mustafa Çiçekler, haz.: Sâdık Yalsızuçanlar, Sûfî Kitap, İstanbul 2006, s. 19-65.
• Hucvirî, Ali b. Osman, Keşfü’l-Mahcûb, Arp. çev.: Mahmud Ahmed Mâdî Ebu’l-Azâim, thk. İbrahim Dessûkî Dârü’t-Türâsi’l-Arabî, Kahire 1974.
• Özköse, Kadir, Sûfî ve İktidar (Fülânî Islahat Hareketi), Ensar Yayıncılık, 2. Baskı, Konya 2008.
• Uludağ, Süleyman, “Harakânî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 1997, c. XVI, s. 93-94.
• Yılmaz, Hasan Kamil, Altın Silsile, Erkam Yayınları, İstanbul 1994.