Ingenuity Fruit in Mysticism: Mercy Moral and Service

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: Ek 1, 85 - 155, 01.12.2017

Dilaver Selvi

https://doi.org/10.17050/kafkasilahiyat.372843

Cited By: 2

Öz

Ingenuity is to recognize Allah without any doubt. Anyone who reaches this ingenuity and observance is called "Arif".  “Arif” is the perfect human who has been painted with the color of Allah,  moraled with his moral and has reached the beneficence rank and has inherited t oto moral of Moral Prophet. Cüneyd-i Baghdadi says that a person could not be “Arif”, İf he was not like a place on where goods and bads go (tolerated for everybody), like a cloud which shadows everybody (his goodness for public) , like a rain which pours its water to people whom he likes or not (helpful for everybody). “Arif”s are in the opinion that a person can not be sufi as long as they see all the people from their family. In this article we will try to identify with the examples of how “Arif” sufis look at the whole people with compassion with ingenuity and inheritance that they saw each of them a divine art and trust, they know believer-disbeliever each person carrying a life without discrimination of blessing, what they have done to earn a heart, to rejoice and to enjoy it and the most importantly to share the divine love and spiritual values ​​they possess and how they live a lifetime to deliver them to eternal happiness. Thus, we will see how to find solutions to the spiritual problems of the present man in the form of the witnesses of the living witness, pious man, of the Qur’an and Sunna. In the meantime, we will give special mention to the words, recommendations and examples concerning the subject of Abu'l-Hasan-i Harakanî.

Anahtar Kelimeler

“Arif”, sufis, service, wisdom, Kharakânî

Tasavvufta Marifetin Meyvesi Rahmet Ahlâkı ve Hizmet

Öz

Marifet, Allah Teâlâ’yı
yakinen tanımaktır. Bu marifete ve müşahedeye ulaşan kimseye tasavvufta “arif”
denir. Arif, Cenab-ı Hakk’ın boyasıyla boyanmış, ahlâkı ile ahlâklanmış, ihsan
mertebesine ulaşmış, Rahmet Peygamberinin (s.a.v) rahmet ahlâkına varis olmuş
kâmil insandır. Cüneyd-i Bağdâdî, “Bir kimse, iyilerin ve kötülerin üzerine
basıp gittiği yer gibi (herkese tahammüllü), herkesi gölgelendiren bulut gibi
(iyiliği umumi), sevdiğine ve sevmediğine suyunu akıtan yağmur gibi (herkese
faydalı) olmadıkça arif olamaz” der. Arifler, bütün halkı, kendi ailesi gibi
görmeyen kimsenin sufi olamayacağı görüşündedir. Bu tebliğimizde arif
sufilerin, marifet ve veraset nuru ile bütün halka nasıl şefkatle baktıklarını,
onların herbirini ilahî bir sanat ve emanet gördüklerini, mümin-kafir ayırımı
yapmadan can taşıyan herkese hizmeti nimet bildiklerini, bir gönül kazanmak,
onu ihya etmek ve sevindirmek için nelere katlandıklarını ve en önemlisi sahip
oldukları ilahî aşkı ve manevî değerleri insanlarla paylaşmak ve onları ebedî
saadete ulaştırmak için nasıl bir ömür uğraştıklarını örnekleriyle tespit
etmeye çalışacağız. Böylece, Kur’an ve sünnetin canlı şahitleri olan velilerin
şahsında günümüz insanının manevî sorunlarına nasıl çözümler bulunabileceğini
göreceğiz. Bu arada konuyla ilgili Ebü’l-Hasan- ı Harakânî’nin söz, tavsiye ve
örnek hallerine özel yer vereceğiz.

Anahtar Kelimeler

Arif, sufi, marifet, hizmet, Harakânî

Kaynakça

• Ankaravî, İsmail Rusûhî, Nakşü’l-Fusûs Şerhi, haz. İlhan Kutluer, İstanbul, 1995.
• a.mlf. Minhâcü’l-Fukara, haz. Safi Arpaguş, Vefa yayanları, İstanbul, 2008. Arvâsî, Seyyid Sıbgatullah Minah, derleyen: Mevlânâ Halid-i Şirvânî Ölekî, çev. Siraceddin Önlüer-Hüseyin Okur, Semerkand Yayınları, İstanbul, 2009.
• Attar, Feridüddin, Tezkiretü’l-Evliya, tahk. Âsım İbrahim Keyyâlî, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 2010.
• a.mlf. Tezkiretü’l-Evliya, çev. Süleyman Uludağ, Semerkand Yayınları, İstanbul, 2013.
• el-Bağdâdî, Mevlana Halid, Risâle-i Halidiyye/Mecd-i Tâlid/Şemsü’Şumûs, haz. Yakup Çiçek, Seytac yayınları, İstanbul, 2004.
• Buhârî, Salahüddin b. Mübarek, Şah-ı Nakşibend/Gönüller Nakkâşı, çev. Süleyman İzzî Teşrîfatî. Sad: Mustafa Özsaray, İz yayıncılık, İstanbul, 2003.
• Câmî, Abdurrahman, Nefahatü’l-Üns/Evliya Menkıbeleri, Tercüme ve Şerh. Lâmî Çelebi, haz. Süleyman Uludağ-Mustafa. Kara, Marifet Yayınları, İstanbul, 1995.
• Can, Şefik, Konularına Göre Açıklamalı Mesnevî Tercümesi, Ötken Neşriyat, İstanbul 2002.
• Çiftçi, Hasan, Şeyh Ebü’l-Hasan Harakânî/Hayatı-Eserleri, Şehit Ebü’l-Hasan Harakânî Derneği Yayınları, Kars, 2004.
• Çiftçi, Fazıl, Şeyh Şaban-ı Veli, Hz. Pir Şeyh Şâban-ı Veli Kültür Vakfı Yayınları, Kastamonu 2011.
• Ebû Nuaym, Ahmed b. Abdullah el-İsefehânî, Hilyetü’l-Evliya ve Tabakâtü’l-Esfiya, takh. Mustafa Abdülkadir Ata, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 2007.
• Eflakî, Ahmed, Ariflerin Menkıbeleri, çev. Tahsin Yazıcı, Kabalcı Yayıncılık İstanbul, 2012.
• Endülûsî, Ebû Muhammed Abdullah İbn Ebî Cemre, Behçetü’n-Nüfûs, Beyrut, trs.
• Rûmî, Eşrefoğlu, Müzekki’n-Nüfûs, Semerkand Yayınları, İstanbul, 2010. Gazâlî, Muhammed b. Muhammed, el-Maksadü’l-Esnâ fi Şerhi Esmâillahi’l-Hüsnâ, Dâru’l-Hüseyin el-İslâmî, Kahire, 2008. a.mlf. İhyau Ulumi’d-Din, Dâru Sâdır, Beyrut 2004.
• Geylânî, Abdülkadir, Fethü’r-Rabbânî ve’l-Feyzü’r-Rahmânî, tahk. Yusuf el-Hc Ahmed, Mektebetü’l-İlmi’l-Hadis, Dımeşk, 2000.
• a.mlf., Sırrü’l-Esrar ve Mazharu’l-Envâr, tahk. Ahmed Ferid el-Mezîdî, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 2005.
• Gürer, Dilaver, Abdülkadir Geylanî, Hayatı, Eserleri, Görüşleri, İnsan yayınları, 2011.
• Hakim Tirmizî, Nevâdiru’l-Usûl fi Marifeti Ehâdisi’r-Resûl, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1992.
• Hânî, Abdülmecid, el-Kevâkibü’d-Dürriyye alâ Hadâki’l-Verdiyye fi Ecillâi’s-Sâdâtin’-Nakşibendiyye, tahk. Muhammed Hâlid Hurse, Dûru’l-Beyrûtî, Dımeşk 1997.
• Heyet, Evliyalar Ansiklopedisi, Türkiye Gazetesi, İstanbul, 1992, 9/347-348.
• Heytemî, Ahmed b. Muhammed İbn Hacer, Fıkhın Sultanı İmam A’zam Ebu Hanife, çev. Manastırlı İsmail Hakkı, haz. Sıdkı Çoban-Fatih Başpınar, Semerkand Yayınları, İstanbul, 2009.
• İbn Acibe, Ahmed b. Muhammed, Bahrü’l-Medid/İbn Acibe Tefsiri, çev. Dilaver Selvi, Semerkand Yayınları, İstanbul, 2012, 5/315.
• a.mlf. Tefsiru’l-Fatihati’l-Kebir, tahk. Âsım İbrahim el-Keyyâlî, Dûrü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 2006, s. 110.
• İbn Allan, Ahmed b. İbrahim es-Sıddîkî, Şah-ı Nakşibend, çev. Yasin Demirkıran, Semerkand Yayınları, İstanbul, 2001.
• İbn Münevver, Muhammed, Tevhidin Sırları, çev. Süleyman Uludağ, Semerkand Yayınları, İstanbul.
• Kâdî İyaz, eş-Şifâ bi Ta’rifi Hukûki’l-Mustafa, tahk. Hüseyin Abdülhamid Nîl, Dâru Şeriketi’l-Erkam, Beyrut 1995.
• Kârî, Ali b. Sultan, Mirkâtü’l-Mefâtîh Şerhu Mişkâti’l-Mesâbîh, tahk. Cemal Aytânî, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 2001.
• Köstendilli Ali Halveti/Bir Osmanlı Şeyhinin Dilinden Tasavvuf, haz. Semih Ceyhan, Dergah Yayınları, İstanbul, 2016.
• Kastallânî, Ahmed b. Muhammed, İrşâdü's-Sârî, Beyrut, 1996.
• Kuşeyrî, Abdülkerim, Kuşeyrî Risalesi, çev. Dilaver Selvi, Semerkand Yayınları, İstanbul, 2007.
• a.mlf. et-Tahbir fi’t-Tezkîr Şerhu Esmâillahi’l-Hüsnâ, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1999.
• Mekkî, Ebû Talib, Kûtu’l-Kulûb/Kalplerin Azığı, çev. Yakup Çiçek-Dilaver Selvi, Semerkand Yayınları, İstanbul, 2004.
• Nakşibendî, Necmeddin b. Muhammed, Hülâsatü’l-Mevâhib/Altın Silsile, haz. İbrahim Tozlu, Semerkand Yayınları, İstanbul, 2005.
• Nedvî, Ebü’l-Hasan Ali, Gerçek Tasavvuf, çev. İsmet Ersöz, İslâmî Neşriyat, Konya 1992.
• Nesefî, Azidüddin, Tasavvufta İnsan Meselesi-İnsan-ı Kamil, Dergah Yayınları, İstanbul, 1990.
• Ömer Fuadi, Şaban-ı Veli Menkıbeleri, Nefes Yayınları, İstanbul 2011.
• Özköse, Kadir, “Ahmed Yesevî’nin Hikmetlerinde Dört Kapı ve Kırk Makam Anlayışı”, Akademiar/Akademik İslam Araştırmaları Dergisi, sayı:2, Ankara, 2017, ss. 97-133.
• Öztürk, Şeydâ, Şem’î Efendi ve Mesnevî Şerhi, İSAM, İstanbul, 2011.
• Sâd-i Şirâzî, Gülistan, haz. Sadık Yalsızuçanlar, Timaş yayınları, İstanbul, 2000.
• Safi, Ali b. Hüseyin, Raşehât/Hayat Pınarından Can Damlaları, Sad. Mustafa Özsaray, Semerkand Yayınları, İstanbul, 2013.
• Selvi, Dilaver, Kur'an ve Tasavvuf, Gece Kitaplığı, Ankara, 2017, s. 132-184.
• a.mlf. Edeb Bir Tac İmiş, Semerkand Yayınları, İstanbul, 2013. Sühreverdî, Ömer b. Muhammed Şihababüddin, Avarifü’l-Meârif/Gerçek Tasavvuf, çev. Dilaver Selvi, Semerkand Yayınları, İstanbul, 2011.
• Sülemî, Ebû Abdurrahman, el-Mukaddime fi’t-Tasavvuf, Dâru’l-Cîl, Beyrut, 1999.
• a.mlf. Tabakâtü’s-Sufiyye, tahk. Nuruddin Şeribe, Dâru’Kitâbi’n-Nefis, Halep 1986.
• a.mlf. Mecmuatu Âsâri Ebî Abdurrahman es-Sülemî (Kitabu Fusûlin fi’t-Tasavvuf), Kum, 1388.
• a.mlf., Hakâikü’t-Tefsir, tahk. Seyyid İmran, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 2001.
• Şa’rânî, Abdülvehhab, el-Envârü’l-Kudsiyyye fi Beyâni Kavâidi’s-Sufiyye, tahk. Heyet, Dâru Sâdır, Beyrut 1999.
• a.mlf. et-Tabakâtü’l-Kübrâ/Levâkıhu’l-Envâr fi Tabakati’l-Ahyâr, tahk. Süleyman es-Sâlih, Dâru’l-Marife, Beyrut 2005.
• a.mlf. Tembihü’l-Muğterrin, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut, 2003.
• Topbaş, Osman Nuri, Mesnevî Bahçesinden Bir Testi Su, Erkam Yayınları, İstanbul 1998.
• Zebidî, Muhammed b. Muhammed İthâfü’s-Sâdeti’l-Muttakîn, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye Beyrut, 1989.
• Zerruk, Ahmed, el-Meksıdü’l-Esnâ fi Şerhi Esmâillahi’l-Hüsnâ, Dâru’l-Beyrûtî, Dımeşk, 2004.