Hz. Peygamber’in -Sallahü Aleyhi ve Sellem- Sünnetinde Çevreye Şefkat

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 12, 47 - 66, 31.07.2019

Recep Ertuğay

https://doi.org/10.17050/kafkasilahiyat.534386

Öz

Yaşadığımız çağda sınırsız tüketim alışkanlığı sınırlı
olan kaynakları hızla eritmektedir. Tüketimin artmasıyla yükselen atık maddeler
de çevreyi tehdit etmektedir. Çevre çağımızın en ciddi sorunlarından biri
haline gelmiştir. Dünya yaşanır olmaktan hızla uzaklaşmaktadır. Bu durum bütün
insanları yakından ilgilendirmektedir. Çevreye hayat haline getiren de memat
haline getiren de insandır. Çözüm insanın eğitilmesindedir. Bu eğitimin dînî
normlarla sürdürülmesi önem arz etmektedir. Çevreyi koruma maksatlı olarak çok
sayıda ulusal uluslararası kurumlar oluşturulmuş çeşitli yönergeler kaleme
alınmışsa da bu tür girişimler, insanî yaklaşım esasına
dayanmadığı, dinî ahlâkî zeminden uzak olduğu için
yetersiz kalmaktadır. Konunun gündemde tutulması ve dînî zeminde ele alınması
zorunluluk teşkil etmektedir. Bu çalışmada konu, Hz. Peygamber’in –sallahü
aleyhi ve sellem- hadisleri ışığında ele alınacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Hz. Peygamber, Çevre, Sünnet, Hadis

Compassion for The Environment in The Sunnah of Prophet Muhammad (Pbuh)

Öz

In our age, unlimited consumption habit rapidly dissolves
the limited resources. Waste material with increasing consumption also
threatens the environment. The environment has become
one of the most serious problems of our age. The
world is moving away from being alive. This situation concerns all people
closely. It is also the person who makes life into the environment. The
solution is to educate people. It is important to maintain this education with
religious norms. Although several national and international institutions have
been constituted and various instructions have been written in order to protect
the environment, such initiatives have been remained incapable since they are
not based on humanitarian approach and are far from religious moral ground.
Keeping the issue on the agenda and taking of it on the religious ground is a
necessity. In this study, the subject will be discussed in the light of the hadiths
of the Prophet Muhammad –pbuh-

Anahtar Kelimeler

Environment, Compassion, Hadith, Holy. Prophet, Nature

Kaynakça

• Abdürrezzak, Ebû Bekr Abdürrezzak b. el-Hemmâm Abdürrezzâk es-San'aâni, el-Musannef, (thk.) Habîbü’r-Rahman el-Azâmi, el-Mektebetü’l-İslâmî, Beyrut 1403.
• Aclûnî, İsmâil b. Muhammed b. Abdu’l-Hâdî el-Cerrâhî, Keşfu’l-Hafâ ve Müzilül’l-İlbas, (thk.) Muhammed Abdu’l-Azîz el-Hâlidî, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 197.
• Ahmed Muhammed b. Hanbel, Müsnedü Ahmed b. Hanbel, (thk.) Şuayb el-Arnaûdî, Âdil Mürşîd, Müessetü’r-Risâle, Beyrut 195-1416.
• Akyüz, Hüseyin, “Çevre Dostu Bir Peygamber”, International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, sy. 9/2, Ankara 2014, ss. 107-126.
• Altuntaş, Halil, Başkaları için ağlayabilmek, DİB Yayınları, Ankara 2013.
• Ardoğan, Recep “Ekolojik Düzeni Okumada İki Yanlış Sosyal Darwinizim ve Ojenik”, Kahramanmaraş Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy. 18, Kahramanmaraş 2011, ss. 1-35.
• Beyhâkî, Ebûbekir Ahmed b. el-Hüseyin, es-Sünenü’l-Kübrâ, ve fî Zeylihî el-Cevherü’n-Nakî, Dâiretü’l-Meârîfi’l-Osmâniyye, Haydarâbâd, h. 1344.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâil, el-Edebü'l-Müfred, (thk.) Ferîd Abdulazîz el-Cüneydî, Dâru’l-Hadîs, Mısır 2005.
• Buhârî, el-Câmiu’l-Müsnedü’s-Sahîhu’l-Buhârî, Çağrı Yayınları, İstanbul 1981.
• Dârîmî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdurrahman b. Fadl, Sünenü’d- Dârîmî, (thk.) Hüseyin Selim Esed, Dâru'l-Muğnî, Riyâd 2000.
• Doğan, Mehmet, Büyük Türkçe Sözlük, Vadi Yayınları, Ankara 2001.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş’as es-Sicistânî, Sünenü Ebî Dâvûd, (thk.) Muhammed Nasiruddin Elbânî, Dâr’u İbnü’l-Hazm, Beyrut 2005.
• Fazlu’r-Rahman, Ana Konularıyla Kur’ân, Çev., Alparslan Açıkgenç, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2005.
• From, Erich, Sahip Olmak Ya da Olmak, Çev., Aydın Arıtan, Arıtan Yayınları, İstanbul 2003.
• Güler, İlhami, Direniş Teolojisi, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2010.
• Hamidullah, Muhammed, İslâm Peygamber’i, terc. Salih, Tuğ, İrfan Yayınları, İstanbul tsz.
• İbnu’l-Esîr, İzzü’d-Dîn Ebi’l-Hasan Ali b. Muhammed el-Cezerî, Üsdü’l-Gâbe fî-Ma’rifeti’s-Sahâbe, Muhammed Muavvız, Ahmed Abdulmevcûd Tahir Neccâr, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrût tsz.
• İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezîd, el-Kazvînî, Sünenü İbn Mâce, (thk.) Muhammed b. Sâlih Râcî, Beytü’l-Efkâri’d-Düveliyye, Riyâd tsz.
• İslamoğlu, Mustafa, Yaratılış ve Evrim, Düşün Yayınları, İstanbul 2016.
• Karakaş, Vehbi, Mendeş, Nurdan, “Çevre Kavramına Kur’ân ve Sünnet Merkezli Bir Yaklaşım”, EKEV, Akademi Dergisi, sy. 63, Erzurum 2015, ss. 357-369.
• Karakoç, Abdürrahim Yasaklı Rüyalar, Alperen Yayınları, Ankara 2000.
• Karaoğlan, Doğan, “Çevre Hukukla Değil Ahlâkla Korunur”, Çevre ve Ahlâk Sempozyumu, Gaziantep 2014.
• Kayhan, Mustafa, Kur’ân’da Çevre Kavramı ve Çevre İnsan İlişkisi, (Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum 2002.
• Keleş, Ruşen-Can Hamamcı, Çevrebilim, İmge Yayınları, Ankara 1993.
• Macit, Yunus, Hz. Peygamber’in Sünnetinde Çevre, (Doktora Tezi) On dokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun 1997.
• Malik b. Enes, Ebû Abdullah el-Asbahî el-Himyerî, el-Muvattâ , (thk.) Muhammed Fuad Abdulbâk, Dâru’l-Hadîs, Mısır 199.
• Mert, Muhit, “Çevre Bilinci Oluşturmada İslâm'ın Katkısı Üzerine” Uluslararası Çevre Ve Din Sempozyumu, Yalın Yayıncılık Yayınları, İstanbul 2008.
• Müslim, Ebu'l-Hüseyin b. el- el-Haccâc el-Kuşeyrî en-Nisâbûrî, Sahîhu Müslim, (thk.) Halîl, Memûn Şeyhâ, Dâru’l-Marife, Lübnan 2005.
• Nesâî, Ebû Abdirrahman b. Şuayb, Sünenü’n-Nesâî, (thk.) Çağrı Yayınları, İstanbul 1981.
• Özel, Ahmet, “Âlem”, Türkiye Diyanet Vakfı İsllam Ansiklopedisi, C. 2, İstanbul 1989, ss. 356-357.
• Şener, Habib, John Locke ve David Hume Din Felsefesi Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2014.
• Tirmîzî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ, Sünenü’t-Tirmizî, (thk.) Beşşâr b. Avvâd, Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî, Beyrut 1996.
• Uludağ, Süleyman, “Hayat”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, c. 17, İstanbul Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1998, ss. 12.
• Ünal, Vehbi, Çevre Sorunları ve Dindarlık İlişkisi Kayseri Örneği, (Doktora Tezi), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya 2017.
• Vâkıdî, Muhammed b. Ömer, Kitâbu’l Meğâzî, (thk.) Mardîn Cûnüs, Âlemu’l-Kütüb, Beyrut 1974.
• Yeğin, Abdullah, vd., Osmanlıca Türkçe Büyük Lügât, Türkiye Kalkınma ve Dayanışma Vakfı Yayınları, İstanbul 1993.
• Yıldırım, Münir “Çevre Dinamiklerinden Toprak Ve Dinlerde Toprak Algısı” Çevre ve Ahlâk Sempozyumu, Gaziantep 2014.
• Âşık Veysel, Kara Toprak Şiiri, Erişim Tarihi: 29.03.2017, www.antoloji.com.
• Recep Tayyip Erdoğan, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesinin Açılış Töreninde Konuştu. Erişim Tarihi: 09.01.2017, www.gazetevatan.com.
• Yazgan, Bestami, Gülü İncitme Gönül, Erişim Tarihi: 10.10. 2016, www.edebiyatdefteri.com.
• Yaradılanı severiz, Yaradan’dan ötürü Erişim Tarihi: Erişim Tarihi: 29.03.2016, www.antoloji.com.