Öz
العلة
والوهم والاختلاط مشاكل في سند الحديث ومتنه ورواته، وتارة تتسبب في ضعف الحديث
وتتفق في المعنى والنتيجة، وتارة تختلف. وهذا البحث يدرس تعريف هذه المصطلحات
الثلاث ؛ أما العلة فالبحث يدرس حقيقة العلة من خلال تعريف المحدثين المتقدمين
والمتأخرين ومن خلال استعمالها في كتب المتقدمين وفي أقوالهم وفي أنواع الأحاديث
التي عللوها، وأما الوهم فالمحدثون المتقدمون والمتأخرون لم يعرفوا الوهم لأسبابٍ
سيذكرها الباحث في موطنها، لذلك يسعى الباحث للوصول إلى تعريف للوهم لغة
واصطلاحاً، والوقوف على الفرق بين الوهم والخطأ، وما هي العلاقة ما بين التعريف
اللغوي والمعنى الاصطلاحي للوهم، وكذلك الاختلاط سيبين الباحث تعريف المحدثين له
ثم سيذكر النتائج التي تتفق فيها المصطلحات الثلاث والتي تختلف فيها.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- el-Askalânî، İbn Hacer Ahmed b. Alî. Takribû’t-Tehzib. Suriye: Dârul raşid، 1986.el-Bezzâr، Ebû Bekr Ahmed b. Amr b. Abdilhâlik. el-bahrü’z-zehhâr. Medîne-i Münevvere: mektebetü'l ulum vel hikem، 2009. el-Buhârî، Muhammed b. İsmail. Sahihu’l- Buhârî. Beyrut: Dâru’l- Tavk en- Necât، 1422. el-Büstî، Ebû Hatim Muhammed b. Hibbân. es Sikat. Hindistan: Dairat al- Ma'arif، 1393.el-Mehdi er-Rifai Muhammed, ''İslamî ilimlerde Maslahat'', ANKARA: 2017.Feyyûmî، Ahmed b. Muhammed. el-Miśbâĥu’l-münîr fî ġarîbi’ş-şerĥi’l-kebîr. Beyrut: el mektebetü'l ilmiyye، 1987. Hamevî، Muhammed b. İbrâhim. el- Menhelü`l-Ravi. Suriye: Darü'l-Fikr، 1406. İbn Ebî Hâtim er-Râzî, Abdurrahman b. Muhammed el-Cerh ve’t-Ta’dîl, Dâiretü'l-meârifi'l-Usmânî- Haydarâbâd, Dâru İhyâi’t-türâsi’l-arabî, Beyrut 1271/1952, 1. Baskıal-Jaad, Anas , “الوهم عند رواة الحدیث حقیــقته وأنـــواعـه وأحـكامـه”. Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2 / 1 (Haziran 2014): 209-234.al-Jaad, Anas, “الثقات الذين قل خطؤهم في التقريب”. Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2 / 1 (Haziran 2014): 337-374. al-Jaad, Anas, “Tirmîzî’in Sünen’inde Buharî ve Ebû Zur’a’nın İhtilafları” Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 20 / 1 (Haziran 2016): 245-266. http://dx.doi.org/10.18505/cuifd.16399: 1,S:262.al-Jaad, Anas, “Kadı ‘İyâz’ın Şifâ Adlı Eserinde Mevzu Hadisler”, Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4 / 1 (2016): s: 133.al-Jaad, Anas , “İmam Tirmizî’nin Sünen’inde Hocası İmam Buhârî’ye Muhalefet Ettiği Hususlar”, Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2 / 2 2015, s: 166.el-Kazvînî، İbn Mâce Muhammed b. Yezid. Sünenü İbn Mâce. Kahire: Dâru İhyâi el- Kutubi’l- Arabiyye، 1372. el-Kazvin، Ebu Ya'la Haili b. Abdüllah b. Ahmed. El-İrşfid. Suudi Arabistan: Mektebetu'r-Ruşd، 1409. Mâlik b. Enes. el-Muvatta. Beyrut: dârü ihyai-türasi'l-arabi، 1985. Mervezî، Muhammed b. Nasr. Ta'žîmü ķadri’ś-śalât. Medine-i Münevvere: mektebetü' Dâr، 1406. el-Münâvî, Muhammed Abdurraûf, el-Yevâkît ve'd-dürer fî şerhi Nuhbeti'l- fiker, I-II, thk. el-Murtaza ez-Zeyn Ahmed, Mektebetu'r-rüşd, Riyad 1999er-Râzî، Abdurrahmân b. Muhammed b. İdrîs. el-Ilel. Riyad: Matabi’l-Humeydi، 2006. er-Râzî، Muhammed b. Ebû Bekir. Muhtârü’s-Sihâh. Beyrut: Mektebetü'l-Asriyye، 1999. er-Rüveyfiî، Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed. Lisânü’l-Arab. Beyrut: Daru Sadır، 1414. es-San’ânî، Abdurrezzak b. Hemmâm. Musannef. Beyrut: el-Mektebu’l-İslami، 1403. es-Sehâvî، Muhammed b. Abdirrahmân. Fetĥu’l-muġīŝ. Mısır: Mektebetü's-sünne، 2003. es-Sicistânî، Ebû Dâvûd Süleyman İbnü’l-Eş’as. Sünenü Ebî Dâvûd. Beyrut: Darul kütübil ilmiyye، 2009. es-Suyûtî, Celâleddin, Tedrîbu’r-Râvî fî Şerhi Takrîbi’n-Nevevî, tahk.: Abdulvehhâb Abdullatîf, Mektebetü’r-Riyâdi’l-hadîse, Riyâdeş-Şehrezûrî، Osmân b. Salâhiddîn Abdirrahmân b. Mûsâ. Mukaddimetü ibni’s-salâh. Suriye: Darü'l-Fikr، 1986. eş-Şeybânî، Ahmed b. Hanbel Ebû Abdillah. el-Musned. Beyrut: Müessesetül Risale، 2001. eş-Şeybânî، Muhammed b. Hasan. el-âsâr. Beyrut: Darul kütübil ilmiyye، 1993. et- Taberî، Ebu Câfer Muhammed b. Cerir. Câmiu’l- Beyan fî Te’vîli’l- Kur’an. Beyrut: Müessesetü er- Risale، 2000. et-Tirmizî، Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ. İlelü’t-Tirmizi’l-Kebir. Beyrut: Mektebetü Nehdatü’l-İslâmiyye، 1409. —. Sunenu’t-Tirmizî. Mısır: Mektebetü ve Matbaatü Mustafa el-Bâbî el-Halebî، 1975. ez-Zerkeşî Muhammed b. Bahâdır. en-Nüket alâ Muķaddimeti İbni’ś-Śalâĥ. Riyad: Dâru Advâu-s selef'، 1998.
Öz
Alas
and illusion and mixing are problems in the support of the talk and board and
Rwatat sometimes attributed to the weakness of modern and consistent with the
meaning and result and sometimes different. This research examines the
definition of advanced and late innovators through their use in the books of
the applicants in their sayings and the types of hadiths they knew. The
illusion of advanced and late modernists did not know the illusion for reasons
to be mentioned by the researcher. Therefore, the researcher seeks to reach the
definition of the illusion of language and terminology and to find out the
difference between illusion and error and what is the relationship between the
linguistic definition and the conventional meaning of the illusion and the
mixing will identify the researcher and the definition of the modernists and
then will remember the results of the three terms and which vary.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- el-Askalânî، İbn Hacer Ahmed b. Alî. Takribû’t-Tehzib. Suriye: Dârul raşid، 1986.el-Bezzâr، Ebû Bekr Ahmed b. Amr b. Abdilhâlik. el-bahrü’z-zehhâr. Medîne-i Münevvere: mektebetü'l ulum vel hikem، 2009. el-Buhârî، Muhammed b. İsmail. Sahihu’l- Buhârî. Beyrut: Dâru’l- Tavk en- Necât، 1422. el-Büstî، Ebû Hatim Muhammed b. Hibbân. es Sikat. Hindistan: Dairat al- Ma'arif، 1393.el-Mehdi er-Rifai Muhammed, ''İslamî ilimlerde Maslahat'', ANKARA: 2017.Feyyûmî، Ahmed b. Muhammed. el-Miśbâĥu’l-münîr fî ġarîbi’ş-şerĥi’l-kebîr. Beyrut: el mektebetü'l ilmiyye، 1987. Hamevî، Muhammed b. İbrâhim. el- Menhelü`l-Ravi. Suriye: Darü'l-Fikr، 1406. İbn Ebî Hâtim er-Râzî, Abdurrahman b. Muhammed el-Cerh ve’t-Ta’dîl, Dâiretü'l-meârifi'l-Usmânî- Haydarâbâd, Dâru İhyâi’t-türâsi’l-arabî, Beyrut 1271/1952, 1. Baskıal-Jaad, Anas , “الوهم عند رواة الحدیث حقیــقته وأنـــواعـه وأحـكامـه”. Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2 / 1 (Haziran 2014): 209-234.al-Jaad, Anas, “الثقات الذين قل خطؤهم في التقريب”. Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2 / 1 (Haziran 2014): 337-374. al-Jaad, Anas, “Tirmîzî’in Sünen’inde Buharî ve Ebû Zur’a’nın İhtilafları” Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 20 / 1 (Haziran 2016): 245-266. http://dx.doi.org/10.18505/cuifd.16399: 1,S:262.al-Jaad, Anas, “Kadı ‘İyâz’ın Şifâ Adlı Eserinde Mevzu Hadisler”, Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4 / 1 (2016): s: 133.al-Jaad, Anas , “İmam Tirmizî’nin Sünen’inde Hocası İmam Buhârî’ye Muhalefet Ettiği Hususlar”, Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2 / 2 2015, s: 166.el-Kazvînî، İbn Mâce Muhammed b. Yezid. Sünenü İbn Mâce. Kahire: Dâru İhyâi el- Kutubi’l- Arabiyye، 1372. el-Kazvin، Ebu Ya'la Haili b. Abdüllah b. Ahmed. El-İrşfid. Suudi Arabistan: Mektebetu'r-Ruşd، 1409. Mâlik b. Enes. el-Muvatta. Beyrut: dârü ihyai-türasi'l-arabi، 1985. Mervezî، Muhammed b. Nasr. Ta'žîmü ķadri’ś-śalât. Medine-i Münevvere: mektebetü' Dâr، 1406. el-Münâvî, Muhammed Abdurraûf, el-Yevâkît ve'd-dürer fî şerhi Nuhbeti'l- fiker, I-II, thk. el-Murtaza ez-Zeyn Ahmed, Mektebetu'r-rüşd, Riyad 1999er-Râzî، Abdurrahmân b. Muhammed b. İdrîs. el-Ilel. Riyad: Matabi’l-Humeydi، 2006. er-Râzî، Muhammed b. Ebû Bekir. Muhtârü’s-Sihâh. Beyrut: Mektebetü'l-Asriyye، 1999. er-Rüveyfiî، Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed. Lisânü’l-Arab. Beyrut: Daru Sadır، 1414. es-San’ânî، Abdurrezzak b. Hemmâm. Musannef. Beyrut: el-Mektebu’l-İslami، 1403. es-Sehâvî، Muhammed b. Abdirrahmân. Fetĥu’l-muġīŝ. Mısır: Mektebetü's-sünne، 2003. es-Sicistânî، Ebû Dâvûd Süleyman İbnü’l-Eş’as. Sünenü Ebî Dâvûd. Beyrut: Darul kütübil ilmiyye، 2009. es-Suyûtî, Celâleddin, Tedrîbu’r-Râvî fî Şerhi Takrîbi’n-Nevevî, tahk.: Abdulvehhâb Abdullatîf, Mektebetü’r-Riyâdi’l-hadîse, Riyâdeş-Şehrezûrî، Osmân b. Salâhiddîn Abdirrahmân b. Mûsâ. Mukaddimetü ibni’s-salâh. Suriye: Darü'l-Fikr، 1986. eş-Şeybânî، Ahmed b. Hanbel Ebû Abdillah. el-Musned. Beyrut: Müessesetül Risale، 2001. eş-Şeybânî، Muhammed b. Hasan. el-âsâr. Beyrut: Darul kütübil ilmiyye، 1993. et- Taberî، Ebu Câfer Muhammed b. Cerir. Câmiu’l- Beyan fî Te’vîli’l- Kur’an. Beyrut: Müessesetü er- Risale، 2000. et-Tirmizî، Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ. İlelü’t-Tirmizi’l-Kebir. Beyrut: Mektebetü Nehdatü’l-İslâmiyye، 1409. —. Sunenu’t-Tirmizî. Mısır: Mektebetü ve Matbaatü Mustafa el-Bâbî el-Halebî، 1975. ez-Zerkeşî Muhammed b. Bahâdır. en-Nüket alâ Muķaddimeti İbni’ś-Śalâĥ. Riyad: Dâru Advâu-s selef'، 1998.
"Vehm", "İllet" ve “İhtilat” Kavramlarının Birleştiği ve Ayrıldığı Noktalar / التوافق والاختلاف بين الوهم والعلة والاختلاط
Öz
Vehim, illet, ihtilat, hadisin senedi, metni ve ravileriyle ilgili problemlerdir. Bunlar bazen hadiste zayıflığa sebep
olmanın yanında anlam ve sonuç
bakımından bazen benzeşmekte bazen de farklılaşmaktadır. Bu araştırma bu üç
ıstılahı ele alıyor. İllet konusunda Mütekaddimûn ve müteahhirûn dönemi hadisçilerin tarifinden hareketle
illetin hakikatini, mütekaddimun hadisçilerin kitaplarında, sözlerinde ve
illetli gördükleri hadis çeşitlerindeki kullanılışını araştırır. Vehm konusuna
gelince bu terimi mütekaddim ve muteahhir hadisçiler araştırmacının
ilgili yerde açıklayacağı bazı sebeplerden dolayı açıklamamışlardır. Bu sebeple
araştırmacı vehmin sözlük ve ıstılah anlamlarına ulaşmaya, vehm ile hata
kavramları arasındaki farkı anlamaya, vehm için verilen sözlük ve ıstılah
anlamlar arasındaki alakanın ne olduğunu göstermeye çalışır. İhtilat konusunda da
araştırmacı bu şekilde açıklama yapacaktır. Muhaddislerin ihtilat tarifini
açıklayacak, sonra üç kavramın birleştiği ve ayrıldığı noktaları ve bunun
neticelerini açıklayacaktır
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- el-Askalânî، İbn Hacer Ahmed b. Alî. Takribû’t-Tehzib. Suriye: Dârul raşid، 1986.el-Bezzâr، Ebû Bekr Ahmed b. Amr b. Abdilhâlik. el-bahrü’z-zehhâr. Medîne-i Münevvere: mektebetü'l ulum vel hikem، 2009. el-Buhârî، Muhammed b. İsmail. Sahihu’l- Buhârî. Beyrut: Dâru’l- Tavk en- Necât، 1422. el-Büstî، Ebû Hatim Muhammed b. Hibbân. es Sikat. Hindistan: Dairat al- Ma'arif، 1393.el-Mehdi er-Rifai Muhammed, ''İslamî ilimlerde Maslahat'', ANKARA: 2017.Feyyûmî، Ahmed b. Muhammed. el-Miśbâĥu’l-münîr fî ġarîbi’ş-şerĥi’l-kebîr. Beyrut: el mektebetü'l ilmiyye، 1987. Hamevî، Muhammed b. İbrâhim. el- Menhelü`l-Ravi. Suriye: Darü'l-Fikr، 1406. İbn Ebî Hâtim er-Râzî, Abdurrahman b. Muhammed el-Cerh ve’t-Ta’dîl, Dâiretü'l-meârifi'l-Usmânî- Haydarâbâd, Dâru İhyâi’t-türâsi’l-arabî, Beyrut 1271/1952, 1. Baskıal-Jaad, Anas , “الوهم عند رواة الحدیث حقیــقته وأنـــواعـه وأحـكامـه”. Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2 / 1 (Haziran 2014): 209-234.al-Jaad, Anas, “الثقات الذين قل خطؤهم في التقريب”. Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2 / 1 (Haziran 2014): 337-374. al-Jaad, Anas, “Tirmîzî’in Sünen’inde Buharî ve Ebû Zur’a’nın İhtilafları” Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 20 / 1 (Haziran 2016): 245-266. http://dx.doi.org/10.18505/cuifd.16399: 1,S:262.al-Jaad, Anas, “Kadı ‘İyâz’ın Şifâ Adlı Eserinde Mevzu Hadisler”, Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4 / 1 (2016): s: 133.al-Jaad, Anas , “İmam Tirmizî’nin Sünen’inde Hocası İmam Buhârî’ye Muhalefet Ettiği Hususlar”, Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2 / 2 2015, s: 166.el-Kazvînî، İbn Mâce Muhammed b. Yezid. Sünenü İbn Mâce. Kahire: Dâru İhyâi el- Kutubi’l- Arabiyye، 1372. el-Kazvin، Ebu Ya'la Haili b. Abdüllah b. Ahmed. El-İrşfid. Suudi Arabistan: Mektebetu'r-Ruşd، 1409. Mâlik b. Enes. el-Muvatta. Beyrut: dârü ihyai-türasi'l-arabi، 1985. Mervezî، Muhammed b. Nasr. Ta'žîmü ķadri’ś-śalât. Medine-i Münevvere: mektebetü' Dâr، 1406. el-Münâvî, Muhammed Abdurraûf, el-Yevâkît ve'd-dürer fî şerhi Nuhbeti'l- fiker, I-II, thk. el-Murtaza ez-Zeyn Ahmed, Mektebetu'r-rüşd, Riyad 1999er-Râzî، Abdurrahmân b. Muhammed b. İdrîs. el-Ilel. Riyad: Matabi’l-Humeydi، 2006. er-Râzî، Muhammed b. Ebû Bekir. Muhtârü’s-Sihâh. Beyrut: Mektebetü'l-Asriyye، 1999. er-Rüveyfiî، Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed. Lisânü’l-Arab. Beyrut: Daru Sadır، 1414. es-San’ânî، Abdurrezzak b. Hemmâm. Musannef. Beyrut: el-Mektebu’l-İslami، 1403. es-Sehâvî، Muhammed b. Abdirrahmân. Fetĥu’l-muġīŝ. Mısır: Mektebetü's-sünne، 2003. es-Sicistânî، Ebû Dâvûd Süleyman İbnü’l-Eş’as. Sünenü Ebî Dâvûd. Beyrut: Darul kütübil ilmiyye، 2009. es-Suyûtî, Celâleddin, Tedrîbu’r-Râvî fî Şerhi Takrîbi’n-Nevevî, tahk.: Abdulvehhâb Abdullatîf, Mektebetü’r-Riyâdi’l-hadîse, Riyâdeş-Şehrezûrî، Osmân b. Salâhiddîn Abdirrahmân b. Mûsâ. Mukaddimetü ibni’s-salâh. Suriye: Darü'l-Fikr، 1986. eş-Şeybânî، Ahmed b. Hanbel Ebû Abdillah. el-Musned. Beyrut: Müessesetül Risale، 2001. eş-Şeybânî، Muhammed b. Hasan. el-âsâr. Beyrut: Darul kütübil ilmiyye، 1993. et- Taberî، Ebu Câfer Muhammed b. Cerir. Câmiu’l- Beyan fî Te’vîli’l- Kur’an. Beyrut: Müessesetü er- Risale، 2000. et-Tirmizî، Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ. İlelü’t-Tirmizi’l-Kebir. Beyrut: Mektebetü Nehdatü’l-İslâmiyye، 1409. —. Sunenu’t-Tirmizî. Mısır: Mektebetü ve Matbaatü Mustafa el-Bâbî el-Halebî، 1975. ez-Zerkeşî Muhammed b. Bahâdır. en-Nüket alâ Muķaddimeti İbni’ś-Śalâĥ. Riyad: Dâru Advâu-s selef'، 1998.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Arapça |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi / Research Article |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 26 Aralık 2018 |
| Gönderilme Tarihi | 28 Kasım 2018 |
| Kabul Tarihi | 21 Aralık 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 3 Sayı: 6 |
Ulusal ve Uluslararası Alan İndeksleri
EBSCO HOST
Kırıkkale Üniversitesi İslami ilimler Fakültesi Kampüs, 71450 Yahşihan/Kırıkkale
E-posta: kalemnamedergi@gmail.com | e-ISSN: 2651-3595
Sosyal Medya Hesapları:
Twitter: @kalemnamedergi • Instagram: @kalemnamedergi