Hıristiyanların Yahudi Toplumu ve Dininden Kopma Sürecinin Temel Etkenleri

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 13, 197 - 211, 26.06.2022

Nurullah Haydar Yurduseven

Öz

Hıristiyanlık, miladi birinci yüzyılın başlarında Filistin bölgesinde iki bin yıllık Yahudi geleneğinin fikri, teolojik ve kültürel coğrafyası içerisinde doğmuş bir dindir. Ortaya çıktığı ilk yıllarda Yahudilik içinde sapkın bir mezhep olarak algılanan bu din zaman ilerledikçe kendini Yahudilikten koparmış ve müstakil bir din olarak varlığını sürdürmüştür. Hıristiyanlığın Yahudilikten kopması siyasi, teolojik ve kültürel alanlarda farklı zamanlarda gerçekleşmiştir. Bu ayrılığın kesin bir tarihini vermek mümkün olmasa da tarih içerisinde Hıristiyanlığın kendi teoloji ve liturjisini oluşturarak Yahudi geleneğinden farklılaşmasını sağlayan temel etkenler ve kırılma noktaları incelenerek bu kopuşun portresini bir süreç olarak ortaya koymak mümkündür. Hıristiyanlığın Yahudilikten ayrılması sürecinin en önemli faktörleri Pavlus’un teolojisi ve misyon faaliyetleri, İsa’nın beklenen Mesih olarak algılanması, Yahudi olmayan Gentile nüfusun Hıristiyan cemaati içerisinde artmasıyla Yahudi şeriatından verilen tavizler ve Yahudiliğin kendi içerisinde Hıristiyanları bulundurmak istememesi olarak sayılabilir. Bu makalede Hıristiyanlığın kendisini ayrı bir din olarak tanımlamasına zemin hazırlayan ve Yahudilik içerisinde kalan son parçalarının da kopmasına neden olan temel etkenler tarihsel süreç içerisinde ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Din Bilimleri, Hıristiyanlık, Yahudilik, Yahudi Şeriatı, Ayrılma

The Main Factors of Split Christians from Jewish Community and Religion

Öz

Christianity is a religion which has emerged in Palestine region in the early part of the first century AD within the intellectual, theological and cultural geography of Judaism which has two thousand years of tradition. Even though it has recognised as a heretic sect within Judaism in the years it first appeared, by the passing of time it separated itself from Judaism and maintained its existence as a different religion. The parting of Christianity from Judaism took place in the different times in the political, theological and cultural fields. Even though giving a certain date about this separation is not possible, picturing this process is possible by the examination of main factors and breaking points which provided Christianity to differentiate from Judaism by creating its own theology and liturgy. The most important factors of this separation process are the theology and mission activity of Paul, observance of Jesus as the expected Messiah, the concessions that has been given from the Jewish Law by the increase of Gentile population among Christians and the exclusion of Christians out of Jewish community. In this article, main factors that provided Christianity identify itself as a different religion and causes of the split of the last parts of Christianity within Judaism will be examined within the historical process.

Anahtar Kelimeler

Religious Sciences, Christianity, Judaism, Jewish Law, Separation

Kaynakça

• Alexander, Philip. “The Parting of the Ways: from the Perspective of Rabbinic Judaism”, Jews and Christians the Parting of the Ways AD 70 to 135, ed. James D. G. Dunn. 1-25. Cambridge: William B. Eerdmans Publication Company, 1999.
• Arslan, Ahmet. İlkçağ Felsefe Tarihi: Plotinos, Yeni Platonculuk ve Erken Dönem Hıristiyan Felsefesi. 5. Cilt. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2010.
• Aydın, Mahmut. Hz. İsa’ya Ne Oldu. Ankara: Otto Yayınları, 2011.
• Aydın, Mahmut. Tarihsel İsa İmanın Mesih’inden Tarihin İsa’sına. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2002.
• Binder, Stephanie E.. Tertullian on Idolatry and Mishnah Avodah Zorah Questioning the Parting of the Ways between Christians and Jews. Boston: Brill, 2012.
• Çoban, Bekir Zakir. “Bir Yahudi Olarak Hz. İsa”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi XXV, (2007), 43-58. http://hdl.handle.net/20.500.12397/4318
• Çoban, Bekir Zakir. Geçmişten Günümüze Papalık. İstanbul: İnsan Yayınları, 2009.
• Dacy, Marianne Josephine. The Separation of Early Christianity from Judaism. Sydney: University of Sydney, Department of Semitic Studies, Doktora Tezi, 2000.
• Davies, Paul E.. “Early Christian Attitudes toward Judaism and the Jews”. Journal of Bible and Religion 13/2 (Mayıs 1945), 72-82. https://www.jstor.org/stable/1456471?seq=1#metadata_info_tab_contents
• Dunn, James D. G.. The Parting of the Ways between Christianity and Judaism and their Significance for the Character of Christianity. Londra: Scm Press, İkinci Basım, 2006.
• Enslin, Morton S.. “The Parting of the Ways”. The Jewish Quarterly Review New Series 51/3 (1961), 177-197. https://www.jstor.org/stable/1453437?seq=1
• Eusebios. Kilise Tarihi. çev. Furkan Akderin. İstanbul: Chiviyazıları Yayınevi, 2010.
• Fredriksen, Paula. “What Parting of the Ways: Jews, Gentiles and the Ancient Mediterranean City”. The Ways that Never Parted Jews and Christians in Late Antiquity and the Early Middle Ages, ed. Adam H. Becker, Annette Yoshiko Reed. 35-63. Minneapolis: Fortress Press, 2007.
• Georgi, Dieter. “İlk Dönem İsa’ya İnananlar Topluluğu: Yahudi İç Göçünden mi İbaretti Yoksa Yeni Bir Dini mi Temsil Ediyordu?”. çev. Ramazan Adıbelli. Bilimname XV (2008/2), 205-240.
• Güç, Ahmet. Dinlerde Mabet ve İbadet. İstanbul: Düşünce Kitabevi, 2011.
• Gündüz, Şinasi. Pavlus Hıristiyanlığın Mimarı, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2011.
• Gündüz, Şinasi. Din ve İnanç Sözlüğü, Ankara, Vadi Yayınları, 1998.
• Katz, Steven T.. “Issues in the Separation of Judaism and Christianity after 70 CE: A Reconsideration”. Journal of Biblical Literature 103/1 (1984), 43-76. https://www.jstor.org/stable/3260313?seq=1
• Kitab-ı Mukaddes Eski ve Yeni Ahit, İstanbul: Birleşmiş Kitab-ı Mukaddes Cemiyetleri, 1993.
• Lieu, Judith. “The Parting of the Ways: Theological Construct or Historical Reality?”. Journal for the Study of the New Testament 17:101 (1995), 101-119.
• Mcray, John. “Pavlus’un Yahudi Şeriatına Bakışı”. çev. Süleyman Turan. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 4/2 (2004), 265-275.
• Mayo, Philip L.. “The Role of the Birkatk Haminim in Early Jewish Christian Relations: A Reexamination of the Evidence”. Bulletin for Biblical Research 16/2, (2006), 325-344.
• Michel, Thomas. Hıristiyan Tanrıbilimine Giriş, İstanbul: Ohan Basımevi, 1992.
• Roberts, Alexander, DONALDSON, James. Ante-Nicene Fathers, A Select Library of Nicene and Post-Nicene Fathers of the Christian Church, I. Cilt. ed. Philip Schaff, 1885.
• Sarıkçıoğlu, Ekrem. Diğer İnciller, Isparta: Fakülte Kitabevi, 2. Basım, 2009.
• Schoeps, Hans Joachim. Yahudi Hıristiyanlığı, çev. Ekrem Sarıkçıoğlu, İstanbul: İz Yayıncılık, 2012.
• Stark, Rodney. The Rise of Christianity: How the Obscure, Marginal Jesus Movement Became the Dominant Religious Force in the Western World in a Few Centuries. San Francisco: HarperCollins Publishers, 1997.
• Stanton, Graham. The Gospel And Jesus. New York: Oxford University Press, 2. Basım, 2002.
• Wand, John William Charles. A History of the Early Church to A.D. 500. Taylor & Francis e-Library, 2007.
• Williams, Megan Hale. “No More Clever Titles: Observations on Some Recent Studies of Jewish-Christian Relations in the Roman World”. The Jewish Quarterly Review 99/1 (2009), 37-55.