JASSER AUDA, MAQASID al-SHARIAH as PHILOSOPHY of ISLAMIC LAW A SYSTEMS APPROACH

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 18, 341 - 358, 28.12.2024

Murat Aktepe

Öz

This work, which was written in a critical approach to Islamic law theory in order to stay away from reductionist approaches and a dichotomous understanding, seems to have been prepared in a multi-faceted manner within the framework of the views prepared in the school system, the existing sources of legal theories. Since understanding the existing parts of the theory means understanding the whole, we can evaluate that the author's critical, multidimensional, systems-based and purpose-oriented approach draws a broad framework for the understanding and interpretation of Islamic legal theory. Within the framework of the fact that Islamic law is an "open" system and that the ijtihad method is still active although some jurists reject it, the Islamic legal system has the function of presenting up-to-date mechanisms by dealing with new events and phenomena without retreating into it’s shell in line with the ijtihad method. Concepts such as maqasid, maslahat, qiyas, and custom are essential methods for the continuation of this system, and it is possible to develop other methods that will contribute to the system. Jasser Auda's work titled Maqasid al-Shariah as Philosophy of Islamic Law A Systems Approach, which we are trying to analyze and evaluate, presents the understanding of Islamic legal philosophy with its methods and offers important evaluations with a critical and contemporary perspective.

Anahtar Kelimeler

Islamic Law, Islamic Legal Philosophy, Maqasid, Maqasid al-Shariah, Legal Theory

CASİR AVDE, İSLAM HUKUK FELSEFESİ-MAKÂSIDÜ’Ş-ŞERİÂ

Öz

İndirgemeci yaklaşımlardan ve dikotomik bir anlayıştan uzak durmak suretiyle İslam hukuku kuramına eleştirel bir yaklaşım tarzında telif edilen bu eserin, muhakeme usulü çerçevesinde ekol sistematiğinde hazırlanmış görüşler ve hukuk kuramlarına ait mevcut kaynakların ışığında, yeni yaklaşımlara dair çok yönlü ve kapsamlı hazırlanmış olduğu görülmektedir. Kurama ait mevcut parçaların anlaşılması bütünün anlaşılması anlamına geldiğinden, yazara ait eleştirel, çok boyutlu, sisteme dayalı ve makâsıd yönelimli yaklaşımın İslam hukuk kuramının anlaşılması ve yorumlanması yolunda geniş bir çerçeve çizdiği görülmektedir. İslam hukukunun, içtihat metodunun halen faal olması gerçeği çerçevesinde ve içtihat metodu doğrultusunda kabuğuna çekilmeden, yeni olay ve olguları ele almak suretiyle güncel mekanizmalar ortaya koymak gibi bir işlevi mevcuttur. Makâsıd, maslahat, kıyas, örf gibi kavramlar bu sistemin devamı için elzem metotlar olup sisteme katkı sağlayacak başkaca metotların geliştirilmesi de mümkündür. İncelemeye ve değerlendirmeye çalıştığımız Casir Avde’nin İslam Hukuk Felsefesi-Makâsıdü’ş-Şeriâ (Maqasid al-Shariah as Philosophy of Islamic Law A Systems Approach) adlı eseri eleştirel ve çağdaş bir bakış açısıyla İslam hukuk felsefesi anlayışını yöntemleriyle ortaya koymakta ve önemli değerlendirmeler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İslam Hukuku, İslam Hukuk Felsefesi, Makâsıd, Makâsıdü’ş-Şeriâ, Hukuk Teorisi

Etik Beyan

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel araştırma etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı, çalışmanın Committee on Publication Ethics (COPE)'nin tüm şartlarını ve koşullarını kabul ederek etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimi beyan ederim. Herhangi bir zamanda, çalışma ile ilgili yaptığım bu beyana aykırı bir durumun saptanması durumunda, ortaya çıkacak tüm ahlaki ve hukuki sonuçlara razı olduğumu bildiririm.

Destekleyen Kurum

ANKARA SOSYAL BİLİMLER ÜNİVERSİTESİ

Kaynakça

• Âmidî, Seyfeddin Ali b. Muhammed. el-İhkâm fî usûli’l-ahkâm. Beyrut: el-Mektebetü’l-İslamî, 1402.
• Avde, Casir. İslam Hukuk Felsefesi-Makâsıdü’ş-Şeriâ. çev. Murat Çiftkaya. İstanbul: Mahya Yayınları, 2016.
• Cüveynî, İmâmü’l-Harameyn Diyâü’d-dîn Ebü’l-Me’âlî Abdülmelik b. Ebî Muḥammed en-Nîsâbûrî et-Tâî es-Sinbisî. el-Burhân fî uṣûli’l-fıḳh. thk. Ṣalâḥ b. Muḥammed b. Uveyḍe. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1997.
• Cüveynî, İmâmü’l-Harameyn Diyâü’d-dîn Ebü’l-Me’âlî Abdülmelik b. Ebî Muḥammed en-Nîsâbûrî et-Tâî es-Sinbisî. el-Gıyâsî - Gıyâsü’l-ümem fî iltiyâsi’z-zulem. thk. Abdülaẓîm Mahmûd ed-Dîb. Beyrut: Dâru’l-Minhâc, 2011.
• Gazzâlî, Ebû Ḥâmid Muḥammed b. Muḥammed b. Muḥammed et-Tûsî. el-Müstaṣfâ min ilmi’l-usûl. thk. Muḥammed Süleymân el-Eşkâr. 2 Cilt. Dımaşk: Müeessesetü’r-Risâle, 2012.
• İbn Abdisselam, İzzeddin Ebû Muhammed Abdülaziz eş-Şâfiî, Kavâidü’l-Ahkâm fî Mesâlihi’l-Enâm. 2 Cilt. Kahire: Mektebetü’l-Külliyyâti’l-Ezheriyye, 1991.
• İbn Âşûr, Muhammed Tâhir. Makâsıdu’ş-şerîati’l-İslamiye. Beyrut: Dâr’u Lübnan li ittibaâ ve’n-neşr, 2011.
• İbn Kayyim el-Cevziyye, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ebî Bekr b. Eyyûb. İ’lâmü’l-muvakkı’în ’an rabbi’l-’âlemîn. thk. Ebû Ubeyde Meşhûr b. Hasen Âli Selmân. 7 Cilt. Riyad: Dâru İbni’l-Cevzî, 1423/2002.
• Karâfî, Ebu’l Abbas Şihâbüddîn Ahmed b. İdris b. Abdirramân es-Sanhâcî. Envârü’l-Burûk fî Envâi’l-Furûk. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2009.
• Samar, Mahmut. “Fıkıh İlminin Doğuşu ve Gelişimi”. İslami İlimlerin Doğuşu ve İlk Tartışmalar. ed. Metin Özdemir ve Mahmut Samar. Ankara: Fecr Yayınları, 2020.
• Şâtıbî, Ebû İshak İbrâhim b. Musa. el-Muvâfakat. thk. Muhammed Mirabî, 2 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2017.
• Şimşek, Murat. “Fıkıh Tarihinde Osmanlı Nereye Düşer? Retorik ile Gerçeklik Arasında Modern/Çağdaş İslam Hukuk Tarihi”. Osmanlı’da İlm-i Fıkıh: Alimler, Eserler, Medreseler. ed. Mürteza Bedir, Necmettin Kızılkaya, Hüseyin Sağlam. İstanbul: İSAR Yayınları, 2017.
• Tûfî, Ebû’r-Rebî Necmüddîn Süleymân b. Abdilkavî b. Abdilkerîm b. Saîd el-Hanbelî. Şerhu muhtasari’r-ravza. thk. Abdullah b. Abdilmuhsin et-Türkî. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1407.
• Yıldırımer, Şahban. “İslam Hukuk Metodolojisine Postmodern Bir Yaklaşım-Casir Avde Örneği”. Turkish Studies. Volume 12/10, (Eylül 2017), 311-328. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11845