VAN ANA KENT ALANININ TOPLU TAŞIMAYA ERİŞİLEBİLİRLİK SEVİYESİNİN COVID-19 PANDEMİSİ BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 33 - 44, 31.12.2021

Emel Aydın Serkan Kemeç

Öz

Toplu taşıma sistemleri ve bu sistemlerin erişilebilirliği kentsel sistemlerde, sağlık başta olmak üzere sosyo-ekonomik
konular üzerinde önemli bir role sahiptir. Sürdürülebilir ve daha temiz bir çevre için toplu taşıma kullanımı ve
yaygınlaştırılması akademik yazında sıcak bir gündem maddesidir. Bu durum Aralık 2019 tarihinden bu yana tüm
dünyada sarsıcı etkiler bırakan ve devam etmekte olan Covid-19 Pandemisi sürecinde farklı bir boyutuyla ele
alınmaktadır. Toplu taşıma kullanımı ve bu kullanımın halk sağlığı üzerindeki etkileri önemli bir çalışma konusunu
işaret etmektedir. Bu çalışmada mekânsal erişilebilirlik analizi kullanılarak Van Ana Kent Bölgesinde “özel halk
otobüsü”, “özel halk minibüsü” ve “belediye otobüsü” dâhil olmak üzere toplu ulaşım altyapısına mekânsal erişilebilirlik
seviyesi araştırılmıştır ve araştırma sonuçları pandemi sürecinde öğrenilenler göz önünde bulundurularak
yorumlanmıştır. Araştırmada kullanılan veri seti; hat detay vektör katmanında yol ağı, güncel uydu görüntülerinden
üretilmiş çokgen detay vektör katmanlarında kent lekesi, Van Büyükşehir Belediyesi'nden temin edilen hat detay vektör
katmanında toplu taşıma güzergâhları, çokgen detayında mahalle sınırları ve Türkiye İstatistik Kurumu Van Bölge
Müdürlüğü'nden temin edilen mahalle nüfus verileri şeklindedir. Çalışmada kullanılan yöntem, toplu taşıma hizmet
arzını tanımlamak için toplu taşıma hizmetine yönelik gerçekleştirilen erişilebilirlik analizi sonuçlarının incelenerek
uluslararası standartlarla karşılaştırılması ve pandemi sürecinde öğrenilenler doğrultusunda yorumlanmasıdır.
Araştırma sonuçlarına göre, kentsel toplu taşıma hizmetinin çok dar bir mekânsal alanda yoğun olarak sunulduğu ve
23 Ekim ve 9 Kasım 2011 depremlerinin etkisiyle oluşan kent lekesi üzerinde toplu ulaşım hizmet düzeyinin nüfus ve
mekânsal dağılım açısından çok düşük olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Toplu Taşıma, Erişilebilirlik, Ağ Analizi, Pandemi

EVALUATION OF THE LEVEL OF ACCESSIBILITY TO PUBLIC TRANSPORT IN VAN METROPOLITAN AREA IN THE CONTEXT OF THE COVID-19 PANDEMIC

Öz

Public transportation systems and the accessibility of these systems have an important role in urban systems on socioeconomic
issues, especially health. The use and dissemination of public transport for a sustainable and cleaner
environment is a hot topic in literature. This situation is handled with a different dimension in the ongoing Covid-19
Pandemic process, which has left shocking effects all over the world since December 2019. The use of public transport
and its effects on public health point to an important study topic. In this study, the level of spatial accessibility to public
transportation infrastructure, including "private public bus", "private public minibus" and "municipal bus" in Van
Metropolitan Area, was investigated using spatial accessibility analysis, and the results of the research were interpreted
considering what was learned during the pandemic process. The data set used in the research; road network in line
detail vector layer, urban footprint in polygon detail vector layers produced from current satellite images, public
transportation routes in line detail vector layer provided from Van Metropolitan Municipality, neighborhood borders
in polygonal detail and neighborhood population data obtained from Turkish Statistical Institute Van Regional
Directorate. The method used in the study is to examine the results of the accessibility analysis carried out for the public
transport service to define the public transport service supply and to compare them with international standards and
interpret them in line with what was learned during the pandemic process. According to the results of the research, it
has been determined that the urban public transportation service is intensely offered in a very narrow spatial area and
the public transportation service level on the urban footprint formed by the effect of 23rd Oct. and 9th Nov. 2011
earthquakes is very low in terms of population and spatial distribution.

Kaynakça

• Anonim, (2021). Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri. https://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home/sustainable-development-goals/goal-11- sustainable-cities-and-communities.html.
• Burns, L. D., & Golob, T. F. (1976). The Rol of Accessibility In Basic Transportation Choice Behavior. Transportation. 5: 175-198.
• Chechulin, D., Melnikov, L., Pokotilo, V. (2020). Reopening Cities After COVID-19. McKinsey & Company. Darsena, D., Gelli, G., Iudice, I., Verde, F. (2020). Safe and Reliable Public Transportation Systems (SALUTARY) in the COVID-19 pandemic. IEEE TRANSACTIONS ON INTELLIGENT TRANSPORTATION SYSTEMS.
• Erkek, E., & Çabuk, S.N. (2021). Evaluation of Public Transportation Systems in Covid-19 Pandemic. GSI Journals Serie B: Advancements in Business and Economics, 3 (2): 17-31.
• Gutiérrez, A., Miravet D., Domènech A. (2020). COVID-19 and urban public transport services: emerging challenges and research agenda, Cities & Health, DOI: 10.1080/23748834.2020.1804291.
• Harris, J. E., Boarnet, M., Boynton, K., Brodsky, G., Cardone, P., Cohen-gould, L., Cooley, P., Cragg, M., Diamond, P., Everett, D., Florida, R., Fulgitini, M., Gerstenblüth, M., Geselowitz, D., Girouard, R., López-valcarcel, B. G., Grovak, M., Hanlon, R., Harris, A., … Welch, W. (2020). The Subways Seeded the Massive Coronavirus Epidemic in New York City.
• Kemeç, S., Ok, A.O., Kamacı, E. (2015). The effects of October 23 and November 9, 2011 earthquakes on spatial transformation of the Van city. Geodinamica Acta, 27, 2-3, 214-223, doi: 10.1080/09853111.2014.957502.
• Kemeç, S., Kamacı Karahan, E., Mert, Y., (2019). Acil Sağlık Birimleri Mekânsal Erişilebilirlik Analizi: Van Kenti Örneği, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 24 (1), 30-40.
• Lee, J., & Miller, H. J. (2018). Measuring the impacts of new public transit services on space-time accessibility: An analysis of transit system redesign and new bus rapid transit in Columbus, Ohio, USA. Applied Geography, 93, 47-63.
• Litman, T. (2017). Evaluating Accessibility for Transportation Planning, Victoria Transport Policy Institute. Miller, H. J., & Wu, Y. (2000). GIS Software for Measuring Space-Time Accessibility in Transportation Planning and Analysis. GeoInformatica 4:2, 141-159.
• Moyano, A., Martínez, H. S., Coronado, J. M. (2018). From network to services: A comparative accessibility analysis of the Spanish high-speed rail system. Transport Policy, 63, 51-60.
• Nieuwenhuijsen, J. M. (2020). Urban and transport planning pathways to carbon neutral, liveable and healthy cities; A review of the current evidence. Environment International. 140. Doi: 10.1016/j.envint.2020.105661.
• Roberts, D. (2020). How to make a city livable during lockdown. Erişim adresi: https://www.vox.com/cities-andurbanism/
• Tian, H., et al., (2020). An investigation of transmission control measures during the first 50 days of the COVID-19 epidemic in China. Science, 368, 6491. doi:10.1126/ science.abb6105
• Vuchic. V. (1981). Urban Public Transportation, Prentice-Hill.