ÇERKES TOPLUMUNDA BİR HAFIZA MEKÂNI OLARAK ZEHES

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 58, 160 - 167, 15.06.2018

Didem Çatalkılıç Tuğba Erdem

Öz

Çerkes toplumunda çok uzun yıllardan beri devam ettirilen gelenek- lerden biri olan, sohbet ve dans edilen, oyunlar oynanan eğlence top- lantısı “zehes” aynı zamanda söz konusu toplumun tarihi ve kültürel değerleriyle şekillenen önemli bir sembol, bir ritüel olarak karşımıza çıkmaktadır. “Zehes” toplantısında ve yönetiminde Çerkes toplumu- nun geleneksel kurumlarıyla ve yazısız kurallarıyla belirlenen bir düzen söz konusudur. Gençler bu toplantılarda birbirlerini tanırlar, bazen evlilikle sonuçlanabilecek “kaşenlik” adı verilen bir arkadaşlık ilişkisi içine girerler. Bu yönüyle “zehes”, kişilerin grup içinden bir ev- lilik yaparak gelecek kuşaklara kültür aktarımında devamlılığın sağ- lanmasına temel teşkil eder. Zehes aynı zamanda gençlerin cemiyet ile ilişkisini devam ettirerek aidiyet duygusunu ve etnik kimlik algısını güçlendiren bir hafıza mekânı olarak işlev görür.

Anahtar Kelimeler

Zehes, Kaşenlik, Ritüel, Hafıza Mekânı, Sembol.

Kaynakça

• ALTIN Gülüzar - Gümüş Meryem (2011). Çerkeslerde Kaşenlik Adeti Üzerine Sosyolojik Bir İnceleme Eskişehir Örneklemi, Bursa: Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu.
• CONNERTON Paul (1999). Toplumlar Nasıl Anımsar, İstanbul: Ayrıntı Yayın- ları.
• DEĞİRMENCİ Handan (2011). “Çerkes Toplumunda Evlilik Pratikleri: Uzun- yayla Örneği”, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri.
• ERSOY Hayri (2006). Sürgün Sessiz Ölür, İstanbul: Chiviyazıları.
• ERSÖZ Ferya Çalış (2007). “Sarıkamış Harekatı’nın Toplumsal Bellekteki İzdüşümleri”,Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Halk Bilimi Anabilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• LOMP Yu. Yu. (2012). “Osobennosti gruppovogo vzaimodeystviya molodeji v traditsionnoy kulture adıgov”, Vestnik Adıgeyskogo gosudarst- vennogo universiteta, Ser.1, Regionovedenie: filosofiya, istoriya, sotsio- logiya, yurisprudenitsiya, politologiya, kulturologiya, Vıp. 1, ss. 162-167.
• NORA Pierre (2006). Hafıza Mekânları, Dost Kitabevi, 1. Baskı.
• PAŞTOVA Madina (2009). “İgrovıe institutı v folklornoy kulture çerkesov Turtsii: na materiale ekspeditsii 2009 g.” Vestnik Adıgeyskogo gosu- darstvennogo universiteta, Seriya: 2, ss. 44-48.