RUSÇA SAVAŞ SÖZ VARLIĞINDA ANLAM DEĞİŞMELERİ

Yıl 2020, Cilt: 17 Sayı: 65, 193 - 201, 15.03.2020

Hanife Erdoğan

Öz

İnsanlık tarihi kadar eski olan savaş, var olduğu dönemin mantalitesini ve gelişmelerini yansıtarak kendi dilini oluşturmuştur. Savaşın unsurları olan ordu, silah ve cephane türleri teknolojik, siyasi ve kültürel gelişmelerle birlikte değişime uğramıştır. Bu değişimler, tüm dillerde olduğu gibi Rusça savaş söz varlığına da etki göstermiştir. Yeni sözcüklerin türemesiyle birlikte var olan sözcükler, anlam değişmelerine uğrayarak Rusça savaş söz varlığının gelişimine katkı sunmuştur. Bu çalışmada sözcük ve anlam ilişkisi çerçevesinde Rusça savaş söz varlığında yaşanan anlam değişmelerinin gösterilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda anlam değişmeleri -anlam kayması, anlam daralması ve anlam genişlemesi- olmak üzere üç alt başlıkta toplanmıştır. Rusça savaş söz varlığı kapsamında yapılan inceleme sonucunda anlam daralmasına uğrayan sözcüklerin anlam kayması ve genişlemesine göre daha sık rastlanan bir olay olduğu tespit edilmiştir. Bu durum ise askerî ve savaş bağlamında yaşanan gelişmelerin dile yansıyarak savaş söz varlığının zenginleşmesi sonucunda eskiden birden çok anlama gelen sözcüklerin spesifik bir anlam kazanmasıyla ve sözcüğün diğer anlamlarını ifade eden yeni kelimelerin türemesiyle açıklanabilir.

Anahtar Kelimeler

: Rusça Savaş Söz Varlığı, Anlam Değişmeleri, Anlam Kayması, Anlam Daralması, Anlam Genişlemesi.

Kaynakça

• AKSAN, D. (2006). Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi. Ankara: Engin Yayınevi.
• BABENKO, L. G. (2008). Leksikologiya Russkogo Yazıka. Yekaterinburg: Ural’skiy Gosudarstvennıy Universitet im. A.M. Gor’kogo.
• BELOVINSKIY, L. V. (2007). İllyustrirovannıy Entsiklopediçeskiy İstoriko- Bıtovoy Slovar’ Russkogo Naroda XVIII- Naçalo XX v. Moskva: Eksmo.
• BOYARSKIY, V. (2001). Partizanı i Armiya. İstoriya Uteryannıh Vozmojnostey. Minsk: Harvest, Moskva: AST.
• ERDOĞAN, H. (2019). Rusçada Savaş Söz Varlığı. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
• FASMER, M. (2009). Etimologiçeskiy Slovar’ Russkogo Yazıka. C. 1, Moskova: Astrel’. GUIRAUD, P. (1984). Anlambilim. (çev. Berke Vardar). Ankara: Kuzey Yayınları.
• KERİMOĞLU, C. (2017). Genel Dilbilime Giriş. Ankara: Pegem Akademi.
• KOCAMAN, A. (1992). “Anlambilim Sorunları”. Dilbilim Araştırmaları Dergisi. 3: 87-92. KORKMAZ, Z. (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.