NORBERT ELIAS’IN İLİŞKİSEL SOSYOLOJİK YAKLAŞIMI ÜZERİNE

Yıl 2023, Cilt: 20 Sayı: 79, 792 - 810, 27.09.2023

Ayhan Bilgin

https://doi.org/10.56694/karadearas.1367575

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın temel amacı öncelikle 1990'lı yıllarda gelişmeye başlayan ilişkisel sosyoloji ve sosyal bilim yaklaşımı
ile Norbert Ellias'ın ileri sürdüğü ilişkisel sosyolojik yaklaşımı ilişkilendirmektir. Bu amaçla çalışma, önce ilişkisel
sosyolojik yaklaşımı ana hatları ile ele almıştır. Burada beliren temel eleştiri sosyal olguların tözcü ve statik bir kavrayışla
ele alınmasıdır. Sosyal olgular ilişkisel bir varoluşa sahiptir ve ancak ilişkisel ve süreçsel kavram ve analiz
modelleri yoluyla anlaşılabilirdir. Bu tartışma ana hatları ile ele alındıktan sonra Norbert Elias'ın ileri sürdüğü temel
kavramlar bu ilişkisel yaklaşım bağlamında değerlendirilmiştir. Bu bağlamda karşılıklı bağımlılık, eklemlenme ve
figürasyon gibi temel kavramlar Eliascı ilişkisel analizin temel parçaları olarak belirmiştir. Elias'ın bu ilişkisel analiz
çerçevesi temelde tözcü ve statik sosyal analizleri aşmaya dönüktür. Birey ve toplum ilişkisi bağlamında Elias ikili
karşıtlıklara (birey-toplum, aktör-yapı, mikro-makro gibi) düşmeden karşılıklı bağımlılık ilişkilerini ve bunlara dayalı
etkileşim süreçlerini temel almıştır. Bu şekilde Elias'ın ilişkisel sosyolojinin temel argümanlarıyla uyumlu bir
ilişkisel çerçeve ortaya koyduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Norbert Elias, İlişkisel Sosyoloji, Figürasyon, Karşılıklı Bağımlılık, Eklemlenme

Kaynakça

• AHRNE G. (2021). The Construction of Social Bonds: A Relational Theory of Globalization, Organizations and Society, (Edward Elgar Publishing).
• BARTELS, Hans P. (1995). Menschen in Figurationen. Ein Lesebuch zur Einführung in die ProzeB- und Figurationssoziologie von Norbert Elias, Opladen: Leske Budrich.
• CROSSLEY Nick (2011). Towards Relational Sociology, Routledge: London and New York.
• CROSSLEY N. (2018). “Networks, Interactions and Relations”, Dépelteau François (Ed.), The Palgrave Handbook of Relational Sociology, 481-498.
• DÉPELTEAU F. (2013). ”What Is the Direction of the “Relational Turn”, Christopher Powell and François Dépelteau (Ed.), ” Conceptualizing Relational Sociology Ontological and Theoretical Issues, 163-185.
• DÉPELTEAU F. (2015). “Relational sociology, pragmatism, transactions and social fields”, International Review of Sociology—Revue Internationale de Sociologie, 1- 20 (http://dx.doi.org/10.1080/03906701.2014.997966)
• DÉPELTEAU F. (2018). “Relational Thinking in Sociology: Relevance, Concurrence and Dissonance”, Dépelteau François (Ed.), The Palgrave Handbook of Relational Sociology, 3-33.
• DONATI P. (2011). Relational Sociology. A new paradigm for the social sciences, Routledge: London and New York.
• ELIAS, N. (1997a). Über den Prozess der Zivilisation. Soziogenetische und psychogenetische Untersuchungen, Band I: Wandlungen des Verhaltens in den weltlichen Oberschichten des Abendlandes. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
• ELIAS, N. (1997b). Über den Prozess der Zivilisation. Soziogenetische und psychogenetische Untersuchungen, Band II: Wandlungen der Gesellschaft, Entwurf zu einer Theorie der Zivilisation. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
• ELIAS, N. (2002). Die höfische Gesellschaft. Untersuchungen zur Soziologie des Königtums und der höfischen Aristokratie, Darmstadt/Neuwied: Luchterhand.
• ELIAS, N. (2004). Was ist Soziologie? München: Juventa.
• ELIAS N. (2016). “Figuration”, in: Kopp Johannes und Steinbach Anna (Ed.) (2016): Grundbegriffe der Soziologie, Wiesbaden: Springer Verlag, 83-86.
• ELIAS, N. (2017a). Die Gesellschaft der Individuen, Frankfurt am Main: Suhrkamp.
• ELIAS N.- John L. Scotson (2017b). Etablierte und Aussenseiter, Frankfurt am Main: Suhrkamp.
• EMIRBAYER, M. und J. Goodwin (1994). “Network Analysis, Culture, and the Problem of Agency”. American Journal of Sociology 99 (6): 1411-1454.
• EMIRBAYER, M. (1997). “Manifesto for a Relational Sociology”, The American Journal of Sociology, Vol. 103, No.2, 281-317.
• EMIRBAYER M. (2012). “İlişkisel bir Sosyoloji İçin Manifesto”, Güney Çeğin ve Emrah Göker (Ed.), Tözcülüğün Tasfiyesi. İlişkisel Sosyolojide Temel Yaklaşımlar, Ankara: Nota Bene, 25-63.
• FUHSE J.- S. Mützel (2010). “Einleitung: Zur relationalen Soziologie. Grundgedanken, Entwicklungslinien und transatlantische Brückenschläge”, Fuhse Jan und Mützel Sophie (Ed.), Relationale Soziologie. Zur kulturellen Wende der Netzwerkforschung, VS Verlag: Wiesbaden, 7-37.
• HÄUßLING R. (2010). “Relationale Soziologie”, Christian Stegbauer und Roger Häußling (Ed.), Handbuch Netzwerkforschung, Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften, 63-87.
• MISCHE A. (2011). “Relational Sociology, Culture and Agency”, John Scott and Peter J. Carrington (Ed.), Social Network Analysis, 80-97.
• POWELL C. and François Dépelteau (2013). “Introduction”, Christopher Powell and François Dépelteau (Ed.), Conceptualizing Relational Sociology Ontological and Theoretical Issues, 1-12.
• PRANDINI R. (2015). “Relational Sociology: a well-defined sociological paradigm or a challenging “relational turn” in sociology?”, International Review of Sociology 25:1, 1-14.
• RAAB J. (2010). “Der „Harvard Breakthrough”, Christian Stegbauer und Roger Häußling (Ed.), Handbuch Netzwerkforschung, Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften, 29-37.
• TREIBEL A. (2008). Die Soziologie von Norbert Elias. Einführung in ihre Geschichte, Systematik und Perspektiven, Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwisenschaften.
• WITTE D. vd. (2017). “Geordnete Verhältnisse? Vielfalt und Einheit relationalen Denkens in der Soziologie”, Berliner Journal für Soziologie, 27:347–376.