Religious Belief and Motivation: Psychological and Islamic Perspective

Yıl 2025, Cilt: 22 Sayı: 86, 814 - 837, 28.06.2025

İsmail Demir

https://doi.org/10.56694/karadearas.1677555

Öz

This study examines the relationship between religious belief and individual motivation from the perspectives of Islamic thought and modern psychology. The main purpose of the study is to analyze the internal (intrinsic) and external (extrinsic) motivation sources of the individual and to reveal the effects of the spiritual framework offered by Islam on psychological resilience. In the study conducted with the literature review and comparative analysis method, the role of Islamic values such as patience, trust in God, worship and prayer on the individual's stress management, life satisfaction and search for meaning was examined. At the same time, findings obtained show that religious motivation increases the individual's inner peace, develops the skills to cope with difficulties and provides long-term spiritual satisfaction. In addition, it is emphasized that secularization and individualization, which are widespread in the modern world, weaken motivation sources; on the other hand, the Islamic motivation model has the potential to protect the individual's psychological integrity. The study argues that religious beliefs are an important support element not only in terms of spiritual but also mental health. In this context, tIslamic motivation model offers a holistic structure that makes both the individual's search for meaning and life satisfaction sustainable.

Anahtar Kelimeler

Motivation , psychology , Islam , patience , trust

RELIGIOUS BELIEF AND MOTIVATION: PSYCHOLOGICAL AND ISLAMIC PERSPECTIVE

Öz

Bu çalışma, dini inanç ile bireysel motivasyon arasındaki ilişkiyi İslami düşünce ve modern psikoloji perspektiflerinden ele almaktadır. Araştırmanın temel amacı, bireyin içsel (intrinsik) ve dışsal (ekstrinsik) motivasyon kaynaklarını analiz ederek İslam’ın sunduğu manevi çerçevenin psikolojik dayanıklılık üzerindeki etkilerini ortaya koymaktır. Literatür taraması ve karşılaştırmalı analiz yöntemiyle yürütülen çalışmada; sabır, tevekkül, ibadet ve dua gibi İslamî değerlerin bireyin stres yönetimi, yaşam memnuniyeti ve anlam arayışı üzerindeki rolü incelenmiştir. Aynı zamanda elde edilen bulgular, dini motivasyonun bireyin iç huzurunu artırdığını, zorluklarla başa çıkma becerilerini geliştirdiğini ve uzun vadeli ruhsal tatmini sağladığını göstermektedir. Ayrıca, modern dünyada yaygınlaşan sekülerleşme ve bireyselleşmenin, motivasyon kaynaklarını zayıflattığı; buna karşılık İslamî motivasyon modelinin bireyin psikolojik bütünlüğünü koruma potansiyeline sahip olduğu vurgulanmaktadır. Çalışma, dinî inançların sadece ruhsal değil, aynı zamanda zihinsel sağlık açısından da önemli bir destek unsuru olduğunu savunmaktadır. Bu bağlamda İslamî motivasyon modeli, bireyin hem anlam arayışını hem de yaşam doyumunu sürdürülebilir kılan bütüncül bir yapı sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Motivasyon , psikoloji , İslam , sabır , tevekkül

Kaynakça

• BANDURA, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. W. H. Freeman.
• BAUMAN, Z. (2001). The individualized society. Polity Press.
• BERGER, P. L. (1999). The desecularization of the world: Resurgent religion and world politics. Wm. B. Eerdmans Publishing.
• BEYHAKİ, A. (2003). Şuabü’l-İman. Dar al-Kutub al-Ilmiyya.
• BONANNO, G. A. (2004). Loss, trauma, and human resilience. American Psychologist, 59(1), 20-28.
• DAVİDSON, R. J., Kabat-Zinn, J., Schumacher, J., & Rosenkranz, M. (2003). Alterations in brain and immune function produced by mindfulness meditation. Psychosomatic Medicine, 65(4), 564-570.
• DECİ, E. L., & Ryan, R. M. (1985). Intrinsic motivation and self-determination in human behavior. Springer.
• DECİ, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The “what” and “why” of goal pursuits. Psychological Inquiry, 11(4), 227-268.
• DİENER, E., Oishi, S., & Lucas, R. E. (2010). Beyond money: Toward an economy of well-being. Psychological Science in the Public Interest, 5(1), 1-31.
• FRANKL, V. E. (1985). Man’s search for meaning. Washington Square Press.
• GAZALİ, İ. (2011). İhya-u Ulumiddin (M. Çağrıcı, Çev.). Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• IBN HALDUN. (2005). Mukaddime (F. Rosenthal, Trans.). Princeton University Press.
• IBN HALDUN. (2005). The Muqaddimah: An introduction to history (F. Rosenthal, Trans.). Princeton University Press.
• IBN KHALDUN. (2005). The Muqaddimah: An introduction to history. Princeton University Press. IBN TAYMİYYAH, T. (2010). The key to paradise. Darussalam Publications.
• KOENİG, H. G. (2012). Religion, spirituality, and health. ISRN Psychiatry, 2012, 278730.
• KOENİG, H. G. (2012). Religion, spirituality, and health: The research and clinical implications. ISRN Psychiatry, 2012, 278730.
• MASTEN, A. S. (2014). Global perspectives on resilience in children and youth. Child Development, 85(1), 6-20.
• NASR, S. H. (2001). Science and civilization in Islam. Harvard University Press.
• ROTTER, J. B. (1966). Generalized expectancies for internal versus external control of reinforcement. Psychological Monographs: General and Applied, 80(1), 1-28.
• RYAN, R. M., & Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55(1), 68–78. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.68
• SCHNALL, S., Haidt, J., Clore, G. L., & Jordan, A. H. (2010). Disgust as embodied moral judgment. Personality and Social Psychology Bulletin, 36(3), 292-301.
• SELİGMAN, M. E. P. (2011). Flourish: A visionary new understanding of happiness and well-being. Free Press.