Vollastonit İşletmeciliğinde Oluşan Toz Sorununun Çalışan Sağlığı Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 2, 630 - 633, 01.06.2018

Serhan Haner Bülent Haner

Öz

Vollastonit, iğnemsi bir şekle sahip triklinik ya da monoklinik kristalli kalsiyum metasilikattır. Kendine özgü klivaj özelliklerinden dolayı, kırma ve öğütme esnasında levhamsı ya da iğnemsi kırılım göstermektedir. Vollastonit lifler mineralojik olarak olmasa da şekli, uzunluğu ve çapı açısından amfibol asbestlere benzemektedir. 1950’lerden beri ticari miktarlarda işletilen vollastonitin, asbest yerine kullanımıyla üretimi artmıştır. Vollastonit madenciliğinde oluşan toz, önemli bir sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Bu derlemede, vollastonitin özellikleri, üretimi, kullanım alanları hakkında bilgiler verilmiştir. Ayrıca vollastonit tozunun insan sağlığına etkileri ve vollastonit işletmelerinde oluşan toz konsantrasyonu hakkındaki çalışmaların sonuçları mevcut yönetmeliğe göre değerlendirilmiştir

Anahtar Kelimeler

Çalışan sağlığı, Toz kontrolü, Toz miktarı, Vollastonit

The Evaluation from the Point of View of Worker Health of Dust Problem Occuring at Wollastonite Mining

Öz

Vollastonit, iğnemsi bir şekle sahip triklinik ya da monoklinik kristalli kalsiyum metasilikattır. Kendine özgü klivaj özelliklerinden dolayı, kırma ve öğütme esnasında levhamsı ya da iğnemsi kırılım göstermektedir. Vollastonit lifler mineralojik olarak olmasa da şekli, uzunluğu ve çapı açısından amfibol asbestlere benzemektedir. 1950’lerden beri ticari miktarlarda işletilen vollastonitin, asbest yerine kullanımıyla üretimi artmıştır. Vollastonit madenciliğinde oluşan toz, önemli bir sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Bu derlemede, vollastonitin özellikleri, üretimi, kullanım alanları hakkında bilgiler verilmiştir. Ayrıca vollastonit tozunun insan sağlığına etkileri ve vollastonit işletmelerinde oluşan toz konsantrasyonu hakkındaki çalışmaların sonuçları mevcut yönetmeliğe göre değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

vollastonit, çalışan sağlığı, toz miktarı, toz kontrolü

Kaynakça

• Ciullo, P.A. 1996. Industrial Minerals and Their Uses. Noyes Publications, New Jersey, 607 pp.
• Didari, V. 1983. Toz durumlarının kitlesel toz ölçme yöntemleriyle belirlenmesi, Madencilik, 22: 27-32.
• Didari, V., Yaprak, S. 1990. TTK Ocaklarında Solunabilir Toz Koşullarının İstatistiksel Bir Değerlendirmesi, 7. Kömür Kongresi, Zonguldak.
• Didari, V., Çakır, A. 1991. TTK yeraltı işyerlerinde solunabilir toz koşullarının ayrıntılı değerlendirilmesi. Madencilik, 4: 21-29.
• Dumont, M. 2004. Wollastonite. Canadian Minerals Yearbook, No:60, 5 pp.
• Ediz, İ.G., Yuvka, Ş., Beyhan, S., Çolpan, R. 2001a. GLİ Tunçbilek-Ömerler Bölgesinde Mekanize Üretimde Toz Sorunu, Türkiye 17. Uluslararası Madencilik Kongresi ve Sergisi, Ankara.
• Ediz, İ.G., Beyhan, S., Yuvka, Ş. 2001b. Madencilikte tozlara bağlı meslek hastalıkları. Dumlupınar Üni. Fen Bilim. Ens. Derg., 2: 111-120.
• Haner, S., Çuhadaroğlu, D. 2013. Vollastonit: bir gözden geçirme. Jeoloji Müh. Derg., 37: 63-82.
• Hanke, W., Sepulveda, M-J., Watson, A., Jankovic, J. 1984. Respiratory morbidity in wollastonite workers. Br. J. Ind. Med., 41: 474-479.
• Huuskonen, M., Tossavainen, A., Koskinen, H., Zitting, A., Korhonen, O., Nickels, J., Korhonen, K., Vaaranen, V. 1982. Respiratory Morbidity of Quarry Workers Exposed to Wollastonite. International Conference on Occupational Lung Diseases, Chicago.
• Huuskonen, M.S., Tossavainen, A., Koskinen, H., Zitting, A., Korhonen, O., Nickels, J., Korhonen, K., Vaaranen, V. 1983a. Wollastonite exposure and lung fibrosis. Environ. Res., 30: 291-304.