Fatma Akerson’un Eserlerinde Anlatıcıların Rolü

Yıl 2021, - Özel Sayı: Türkiye’de Karşılaştırmalı Edebiyat, 82 - 94, 31.07.2021

Birsen Karaca

Öz

Bu çalışmanın amacı, Fatma Akerson’un eserlerinde kadının kimlik inşası sorununu gündeme taşımak için kullandığı masalcılara/anlatıcılara verdiği rolün karakteristik özelliklerini tespit etmektir. Bu amaç çerçevesinde yapılan incelemenin merkezinde Fatma Akerson’un Düğmeler ve Başka Şeyler adlı romanı var, çünkü bu eser, anlatıcıların bireyselleşme süreçlerini bütüncül olarak incelenmeye ve karşılaştırma yapmaya olanak veriyor.
Bu çalışmada, eserler üzerinde yapılan incelemeler için metne bağlı analiz yöntemi kullanılmıştır.
Düğmeler ve Başka Şeyler’de eser anlatıcılarının sorguladığı sorunlar, akademik ortamlarda yapılan tartışmaların, üniversitelerin amfilerinde verilen derslerin içeriği olabilecek niteliktedir. Bu, yazarın geniş kitlelere ulaşmasının önündeki en çetin engellerdendir. Yazar, bu engeli aşabilmek için, okuru akademik ortama çekmek yerine, irdelemek istediği sorunu eser kişilerinin yaşamsal kaygılarından biri haline dönüştürüyor. F. Akerson’un anlatıcıları, anlatı dünyasında masalcılarla başlayan kadim bir geleneğin temsilcisi olan eser anlatıcılarının kurmaca eserlerdeki rolünü kendi deneyimleri çerçevesinde sorguluyorlar. Bu anlatıcıların eleştiri odağında ise yine kendileri var: Aslında, kökleri çok eski zamanlara uzanan geleneklerle bağlarını kopartamadıkları, tekrardan kurtulamadıkları için öz eleştiri yapıyorlar. Bununla birlikte eserde eleştiri okları gerçek yaşamdaki kültür robotlarını da hedef alıyor.
Veriler bazında yapılan değerlendirmeye göre, Fatma Akerson, eserlerinde kurgu ögelerini düzenlerken başvurduğu yenilikçi uygulamaları okuru zora sokmadan gerçekleştirmeyi başaran ilginç bir yazardır.
Anahtar Sözcükler: Fatma Akerson, üstkurmaca, anlatıcı, masal, “hayal dairesi”, çerçeve öykü, déjà vu, oksimoron

Anahtar Kelimeler

Fatma Akerson, üstkurmaca, anlatıcı, masal, "hayal dairesi", çerçeve öykü, déjà vu, oksimoron

Kaynakça

• Erkman Akerson, Fatma, “ ‘Borges ve Ben’: Çeviri–Yorum İlişkileri”, Metis Çeviri, 1989 (8): 142–146..
• Akerson, Fatma, “Zalim Şevki” Resimli Dizisi Üstüne Bir İnceleme, Dilbilim, 2012 (4): 150–165.
• Akerson, Fatma. Edebiyatımızda Bireyselleşme Serüveni, İstanbul: İletişim, 2013.
• Akerson, Fatma, Kırmızı Motosiklet, İstanbul: YKY, 2013; Akerson, Fatma, Nisan, İstanbul: YKY, 2014.
• Akerson, Fatma, Düğmeler ve Başka Şeyle, İstanbul: YKY, 2016.
• Akerson, Fatma, Edebiyat ve Kuramlar, (4. Baskı) İstanbul: İthaki, 2019.
• Akerson, Fatma, Gözyaşı Kuşları, İstanbul: Ayrıntı, 2019.
• Arargüç, Fikret, Büyülü Gerçekçilik ve Louis de Berniere'nin Latin Amerika Üçlemesi, Konya: Çizgi, 2016.
• Borges, J.L. Alef. Çev., Tomris Uyar, Fatih Özgüven, Fatma Akerson, Peral Bay, İstanbul: İletişim, 2002.
• Kutlu, Ayla, Kadın Destanı, Ankara: Bilgi, 2004.