Samuel Beckett’in Godot’yu Beklerken İsimli Eserinde Varoluş-Zaman İlişkisi

Yıl 2021, Sayı: 12, 196 - 210, 31.12.2021

Rabia Dirican

https://doi.org/10.38060/kare.1026529

Öz

Samuel Beckett’in ‘absürt tiyatro’ olarak sınıflandırılan eseri Godot’yu Beklerken, Godot gibi bir belirsizliği ve Beklemek gibi gelecek zamana ait, ancak şimdide gerçekleştirilen bir eylemi adında gizlemektedir. Bu iki gizin yan yana gelmesiyle oluşan başlık, oyunun varoluş ile zaman arasındaki görünmez bağın peşine düşeceğini işaret eder. Nitekim oyunda zamanın bazen bir yanılgı olduğu hissi uyandırılmış, bazen de ufak değişimlerle ağır aksak da olsa ilerlediği hissettirilmiştir.
II. Dünya Savaşı’nın yol açtığı kitlesel bezginlik amaçtan, anlamdan, coğrafyadan, geçmişten ve dahi gelecekten münezzeh bir bekleyişi sahneye getirmiştir. Yaşanan küresel kırgınlık, bir yandan yaşama sevincini törpülemiş, bir yandan da her şeyin sil baştan sorgulanması ihtiyacı uyandırarak yeni bir hikâyenin habercisi olmuştur. Godot’yu Beklerken, tarihin böyle bir kesitinde, çıplak hakikatle yüzleşmenin getirdiği yıkımın içerisinden çıkmış bir eserdir. Samuel Beckett, bu eserinde ortalama üççeyrek asırla ifade edilen insan ömrünü iki perdelik bir oyunla anlatmaktadır. Dünün, bugünün ve yarının birbirinden farklı olmadığı gerçeği ısrarla düşündürülen oyunda ‘ömür’ olarak ifade edilen sürenin adeta bir yanılsama olduğu hissi uyandırılır. İnsan ömründe acımasız bir şekilde işlediği zannedilen zaman, bu oyunda kendini kaybetmiş durumda, avare ve bitap bir tasvirle zihinlerde belirir. Hareketin iki bileşeni zaman ve mekân, insan zihniyle artık tanınmayacak derecede anlam kaybına uğratılmıştır. Yapılan tek hareket ‘beklemek’; zaman yalnızca ‘şimdi’, mekân ise daima bir ağacın altıdır. Diyaloglar saçma gibi görünmekle beraber zaman, mekân ve hareketin sabitliği bakımından oyun kendi içinde tutarlıdır. Saçma, belki de zamana tabi olmamanın verdiği bir saçmalıktır. Karakterler -mümkün görünmese de- zamandan çıkararak onu dışarıdan seyredecek bir konum almışlardır.

Anahtar Kelimeler

Godot'yu Beklerken, Samuel Beckett, Varoluşçuluk, Edebi-Felsefi Eser, Zaman Algısı

Samuel Beckett’in Godot’yu Beklerken İsimli Eserinde Varoluş-Zaman İlişkisi

Öz

Samuel Beckett's work Waiting for Godot, which is classified as 'theatre of the absurd', hides in its name an ambiguity like Godot and an action that belongs to the future but is performed in the present, like Waiting. The title, formed by the juxtaposition of these two elements, indicates that the work will pursue the invisible bond between existence and time. As a matter of fact, in the work, the feeling that time is sometimes an illusion is aroused, and sometimes it is felt that it progresses, albeit slowly, with minor changes. The global destruction caused by the Second World War has brought to the stage an expectation that is free from purpose, meaning, geography, past and even future. The global resentment experienced, on the one hand, caused a decrease in the joy of living, on the other hand, it became the harbinger of a new story by arousing the need to rethink everything. Waiting for Godot is a work that emerged from the destruction brought about by facing the truth in such a section of history. In this work, Samuel Beckett describes the human life span, which is expressed in an average of three quarters of a century, in a two-act play. In the play, where the fact that yesterday, today and tomorrow are not different from each other, it is felt that the duration expressed as 'life' is almost an illusion. The time, which is thought to have worked in a cruel way in human life, is depicted in this play as lost and exhausted. The two components of the movement; time and space, have lost their meaning beyond recognition by the human mind. The only move 'waiting'; time is only ‘now’, and space is always under a tree. Although the dialogues seem absurd, the game is self-consistent in terms of time, space and movement. The absurd is perhaps the absurdity of out of being subject by time. It can be said that the characters forced themselves to watch it from the outside by taking them out of time, even if it didn't seem possible.

Anahtar Kelimeler

Samuel Beckett, Waiting for Godot, Existentializm, Literary-Philosophical Work, Time Perception

Kaynakça

• Ağaç, Saliha ve Menekşe Sakarya. “Hayat Ağacı Sembolizmi,” International Journal of Cultural and Social Studies 1, (2015): 1-14.
• Aktulum, Kubilay. “Estragon’un Ayakkabısı,” Art-e Sanat Dergisi 3(5), (2010): 1-5.
• Arslan, Seher. “Türklerde Ağaç Kültü ve Hayat Ağacı,” Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi 1(1), (2014): 60-71.
• Bayraktar, Levent. Bergson’da Ruh-Beden İlişkisi. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2010.
• Beckett, Samuel. Godot’yu Beklerken. Çeviren: Uğur Ün ve Tarık Günersel, İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2015.
• Delikgöz, Ömer ve Fulya Alıç. “Osmanlı İstanbul’unda Bulunan Bazı Müslim ve Gayrimüslim Mezarlıklarındaki Kimi Semboller,” Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 13, (Güz 2010): 113-131.
• Eliade, Mircea. Dinler Tarihine Giriş. Çeviren: Lale Arslan, İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2003.
• Esslin, Martin. The Theatre of the Absurd. London: Pelican Book, 1968.
• Kocaman, Şengül. “Beklenen ve Uğurlanan Godot’lar Üzerine Karşılaştırmalı Edebiyat Çalışması: Samuel Beckett/Godot’yu Beklerken, Ferhan Şensoy/Güle Güle Godot,” Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 16(1), (2017): 429-444.
• Tillich, Paul. “Varoluşsal Analizler ve Dini Semboller,” T.C. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi 10(2), (2001): 259-270.