SÜRGÜN KAVRAMI VE ÖTEKİ BAĞLAMINDA EDWARD W. SAID'İN YERSİZ YURTSUZ İSİMLİ ESERİNDE KİMLİK ARAYIŞI

Yıl 2022, Sayı: 14, 57 - 65, 15.12.2022

Zehra Güven Kılıçarslan

https://doi.org/10.38060/kare.1141509

Öz

Edward W. Said’in Hristiyan bir ailenin çocuğu olarak Arap topraklarında dünyaya gelmesinin, ve ardından dönemin siyasal koşulları yüzünden ülkesini terk edip Batı’ya göç etmesi sonucunda yaşadığı ‘ötekileştirme’ ve bunun sonucunda ortaya çıkan kimlik krizi bu çalışmanın konusunu oluşturur. Yersiz Yurtsuz adlı otobiyografik eser, yazarın yaşamından kesitler sunarak yaşanılan bu ‘öteki’ olma durumuna ve bundan doğan kimlik bunalımına ışık tutmaktadır. Edward W. Said’in yaşadığı doğu-batı çatışması, ait olamama probleminin neden olduğu kültürel bir kimlik krizidir. İki toplumun yaşama bakış açısındaki temel farklılıklar, bu çatışmanın boyutunu belirler. Kültürel bellekte köksüzlük ve belirsizlik hissini gittikçe derinleştiren bu ötekilik ve kimlik krizi, Edward Said’i bu otobiyografiyi yazmaya yönlendirmiştir. Said, eserinde gerek dönemin şartlarından ötürü yaşadığı yer değiştirmelerin etkisiyle gerekse aynı anda hem İngiliz isme sahip olup Arap kökenli Hıristiyan Amerikan vatandaşı olarak Filistin, Lübnan, Mısır’da yaşamanın hem de bir Arap olarak Amerika’da yaşamanın, küçüklüğünden bu yana onda bıraktığı etkinin sonucu olarak kendisinde uyandırdığı kimlik bunalımını ve aidiyetsizlik hissini eserinde başarılı bir şekilde işlemiştir. Said’in yaşadığı sürgün hayatının, kimlik sorununun ve ötekileştirilmenin, yazarın kişilik ve eseri üzerinde bir etkisi olup olmadığını, eğer varsa; ne tür bir etkisi olduğunu tespit etmek bu çalışmanın asıl amacıdır. Yazarın kimlik problemi ve bu soruna karşı bakış açısı içerik çözümlemesi yöntemiyle ve eserden doğrudan alıntılarla incelenecektir. Ayrıca, çalışma, göç ve sürgün kavramına değinmekle birlikte, çatışan kültürlerin arasında sıkışıp kalmış̧ ve bu durumdan ötürü “ben kimim?” sorusuna cevap arayan Said’ in Yersiz Yurtsuz adlı otobiyografik eserini pozitivist yöntem kullanarak analiz edecektir. Bu yöntemde, edebi eserin bizzat yazarın hayat hikayesine bağlı olarak ortaya konan bir ürün olduğu düşünülerek hayat-eser ilişkisini keşfetme amacı güdülmektedir.

Anahtar Kelimeler

‘Öteki’, sürgün, göç, kimlik bunalımı, aidiyetsizlik.

CONTEXTUALIZING THE CONCEPT OF EXILE AND THE OTHER: THE SEARCH FOR IDENTITY IN EDWARD W. SAID'S OUT OF PLACE

Öz

The autobiographical work, Out of Place, sheds light on the identity crisis by presenting sections from the author's life. The East and West conflict experienced by Edward W. Said is a crisis of cultural identity caused by the problem of not belonging as being ‘the other’. The fundamental differences in the perspective of the two communities on life determine the extent of this conflict. This identity crisis of being ‘the other’, which has deepened the sense of rootlessness and uncertainty in cultural memory, prompted Edward W. Said to write his autobiography. Said, in his work, successfully presented the crisis of identity and the sense of (un)belonging that he aroused because of both the effect of the displacement he experienced due to the conditions of the period and the effect of living in Palestine, Lebanon, Egypt as an Arab-Christian American citizen with a British name and living in America as an Arab since his childhood. The subject of this study is the identity crisis that Edward W. Said experienced as a result of his birth in Arab lands as a child of a Christian family and then leaving his country and immigrating to the West due to the political conditions of the period and so that of his becoming ‘the other’ in wherever he stayed. It is the main purpose of this study to determine whether Said's exile life and his identity problem as being ‘the other’ influenced the author's personality and work; if any, what kind of effect it has. The author's identity problem of being the other and his perspective against this problem will be examined by doing context analysis with direct quotations from the work. Furthermore, in this study, autobiographical work of Said, who is stuck between the “clash of civilizations” and seeking an answer to the question "who am I?”, named Out of Place (Yersiz Yurtsuz) will be analyzed by using the positivist method focusing on the concept of immigration, exile and othering. In this method, it is aimed to explore the relationship between life and work of the writer, considering that the literary work is a product created depending on the life story of the author himself.

Anahtar Kelimeler

‘The other’, exile, immigration, identity crisis, lack of belonging.

Kaynakça

• Allatson, Paul & McCormack, Jo (2008). Ed. Exile Cultures, Misplaced Identities. New York: Editions Rodopi.
• Angın, Zeynep (2020). “Le Horla ve Beyaz Kale’de Horla İkiz Öteki”. Gölgenin Edebiyattaki İz Düşümleri. Ed. Fesun Koşmak, Zeynep Angın, Veysel Lidar, Arzu Yetim. İstanbul: Kriter Yayınları.
• Geçtan, Engin (2010). Zamane. İstanbul: Metis Yayınları.
• Maalouf, A. (2009). Çivisi Çıkmış Dünya, Uygarlıklarımız Tükendiğinde. (Çev.: Orçun Türkay). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Said, E. W. (2013). Entelektüel. (Çev. Tuncay Birkan). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Said, E. W. (2016). Dünyalar Arasında. (Çev.: Tuncay Birkan) Kış Ruhu: Edward W. Said’den Seçme Yazılar, İstanbul: Metis Yayınları.
• Said, E. W. (2017). Yersiz Yurtsuz: Anılar. (Çev.: Aylin Ülçer). İstanbul: Metis Yayınları.
• Uçar, G. (2005). Barbara Frischmth’un Eserlerinde Amy’den Mela’ya Kadar Uzanan Kadının Benlik Serüveni. (Yayıma Hazırlayan: A. Gültekin), T.C Osmangazi Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Karşılaştırmalı Edebiyat Bölümü 1. Uluslararası Karşılaştırmalı Edebiyat Kongresi. Eskişehir: ESOGÜ Yayınları, s. 285- 292.