GÖÇMEN ÇOCUKLARIN EDEBİYATI: ÖTEKİ KAVRAMININ İZİNDE ALMANYA VE BULGARİSTAN ÖRNEĞİNDE ÇOCUK KİTAPLARINA GENEL BİR BAKIŞ

Yıl 2022, Sayı: 14, 135 - 151, 15.12.2022

Sibel Tuna , Hikmet Asutay

https://doi.org/10.38060/kare.1142203

Öz

Öteki kavramı yazın dünyasında yirminci yüzyılın ikinci yarısında çokça kullanılmaya başlanmış bir kavram olagelmiş ve günümüzde de artan küreselleşme süreciyle birlikte daha fazla gündem olmaya başlamıştır. Yazınbilim içinde de öteki kavramı ile birlikte ötekileştirilen daha alt yazın türleri söz konusu olmaya başlamıştır. Bunlardan biri azınlık yazınıdır. Bu çalışmada ele alınan Bulgaristan Türklerinin yazını bu anlamda öteki yazın olarak görülmüştür. Bir diğer alt tür olan çocuk ve gençlik yazını da uzun zamanlar boyunca öteki yazın ya da bir alt yazın olarak ifade edilmiştir. Bu çalışmada her iki öteki olarak görülen alt yazın örneklerinin bir araya geldiği Bulgaristan’daki Türk Çocuk yazını ele alınmıştır. Türk nüfusunun Türkiye dışında yoğun olarak yaşadığı ülkelerin başında Almanya ve Bulgaristan gelmektedir. Çocuk Edebiyatı ise son zamanlarda adından sıkça söz ettiren yeni bir disiplin olarak karşımıza çıkmaktadır. Çalışma ile Almanya ve Bulgaristan örneğinde, çocuk edebiyatı bağlamında Türk yazarlar ve şairler tarafından üretilmiş olan çocuk kitaplarının genel olarak tanıtılması amaçlanmaktadır. Bu çalışmanın örneklemini random olarak seçilen 50 tane Almanya’da yayınlanmış olan çocuk kitapları ile 50 tane Bulgaristan’da yayınlanmış olan çocuk kitaplarından oluşmaktadır. Çalışmaya her iki ülke örneğinde, çevirisi yapılan kitaplar ile Türkiye’ye göç eden Türk yazar ve şairlerinde bu alandaki kitapları dâhil edilmiştir. Ana vatandan ayrı olarak varlığını sürdüren Türkler için yeni nesillere gerek Türk dilinin öğretilmesi gerekse kültür aktarımının sağlanması açısından çocuk kitapları önemli bir görev üstlenmektedirler. Öteki kavramının izlerinin çocuk kitaplarında da sürülebilmesi açısından da ayrı bir öneme sahiptirler. Bu nedenle çalışmanın bir bölümünü Almanya’da yaşayan Türk yazar ve şairler tarafından yazılan çocuk kitapları diğer bölümünü de Bulgaristan’da yaşayan Türk yazar ve şairler tarafından üretilmiş çocuk kitapları oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Öteki, Göçmen edebiyatı, Çocuk edebiyatı, Çocuk kitapları

Immigrant Children's Literature: An Overview of Children's Books in the Case of Germany and Bulgaria in Search of the Concept of the OtherAbstract:

Öz

The concept of the other has been a concept that has been widely used in the world of literature in the second half of the twentieth century, and today it has started to be on the agenda more and more with the increasing globalization process. In literature, there are more sub-literary types that are marginalized together with the concept of the other. One of them is minority literature. In this sense, the literature of the Bulgarian Turks, which is discussed in this study, is seen as the other literature. Child and youth literature, which is another sub-genre, has been expressed as other literature or a sub-type for a long time. In this study, Turkish Children's literature in Bulgaria, which brings together the examples of subtitles that are seen as both other, is discussed. Germany and Bulgaria are at the forefront of the countries where the Turkish population lives intensively outside of Turkey. Children's Literature, on the other hand, has emerged as a new discipline that has been frequently mentioned recently. With the study, it is aimed to introduce the children's books produced by Turkish writers and poets in the context of children's literature in the example of Germany and Bulgaria. The sample of this study consists of randomly selected 50 children's books published in Germany and 50 children's books published in Bulgaria. In the examples of both countries, the translated books and the books of Turkish writers and poets who immigrated to Turkey were included in the study. Children's books play an important role in terms of teaching the Turkish language to the new generations and ensuring the transfer of culture for the Turks who continue their existence apart from their motherland. They also have a special importance in that the traces of the concept of the other can be traced in children's books. For this reason, one part of the study consists of children's books written by Turkish writers and poets living in Germany, and the other part consists of children's books produced by Turkish writers and poets living in Bulgaria.

Anahtar Kelimeler

Other, Immigrant literature, Children, Children

Kaynakça

• Referans1: Akgün, A. Bulgaristan Türkleri Çocuk Edebiyatı. Ankara: Bengü Yayınları, 2016.
• Referans2: Bilkan, A. F. Çocuk edebiyatı-kavram ve mahiyet. Hece Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı, 10(104-105), 1-7., 2005.
• Referans3: Bulut, S. Çocuk Edebiyatına Sığınanlar: Zorunlu Göç Öyküleri. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(14), 383-410, 2018.
• Referans4: Can, Ö. Türk Çocuk ve Gençlik Edebiyatı ile Alman Çocuk ve Gençlik Edebiyatı’nın Dünü ve Bugünü. Ankara Üniversitesi Dil Dergisi Sayı: 95, (M.31 -48), 2000.
• Referans5: Gözaydın, N. Almanya’da ve Güncel Alman Edebiyatında Türkler. Türk Dili, (651), 195-202, 2006. Referans1
• Referans6: Gürel, Z., Temizyürek, F., & Şahbaz, N. K. Çocuk Edebiyatı. Ankara: Öncü Kitap, 2007.
• Referans7: Milas, H. Türk Romanı ve ″Öteki″. Ulusal Kimlikte Yunan İmajı. İstanbul: Sabancı Üniversitesi Yayınları, 2000.
• Referans8: Özyer, N. Federal Almanya’da ve Türkiye’de Gençlik Edebiyatı Üzerine. Ankara: Gündoğan, 1994.
• Referans9: Sağlam, T. Ç., & Yaşar, M. Teoride, Pratikte Ve Araştırmalarda Öteki Ve Ötekileştirme. Electronic Turkish Studies, 12(3), 2017.
• Referans10: Sever, S. Çocuk ve Edebiyat. Ankara: Kök Yayıncılık, 2003.
• Referans11: Sözlük, T. Türk Dil Kurumu Yayınları, 2005.
• Referans12: Şahin, S. Edebiyatta “Öteki” ve Sevinç Çokum Örneği-Bizim Diyar, Hilâl Görününce, Ağustos Başağı ve Çırpıntılar Romanlarında “Öteki”. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (29), 153-170, 2011.
• Referans13: Temur, M.& Ertem, İ. S. Çocuk Edebiyatında Göç ve Göçmenlik. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(2), 451-466, 2019.
• Referans14: Yalçın, A.& Aytaş, G. Çocuk Edebiyatı. Ankara: Akçağ, 2008.
• Referans15: http://tdk.gov.tr. (Erişim Tarihi: 03.06.2021).
• Referans16: https://renk-magazin.de. (Erişim Tarihi: 25.05.2021).