A Review on the War Terminology in Suhayl u Nevbahar

Yıl 2014, Cilt: 3 Sayı: 3, 35 - 58, 01.06.2014

Zeliha Gaddar

Öz

In this article, the terms of war in Suhayl u Nevbahar were studied in terms of origins and structural, semantic features. Suhayl u Nevbahar was a masnavi composed of 5703 couplets, and it was translated in 1350 into Turkish from Persian by Hoca Mes?ud. Masnavi is a long poetic story of love between Suhayl, the son Yemen sultan’s son, and Nevbahar, the Chinese emperor’s daughter. Suhayl u Nevbahâr has a rich vocabular. Words that are examined in this study are: ceng, çalış, savaş, urış, bend, demür, ?ışt, gürz, ?al?an, ?amçı, ?argu, kemend, ?ılıç, o? / o?, ya / yay, süñü, kus, na?are, ?ur-na, cevşen, çu?al, ışı?, ?on. 23 terms of war were used 228 times in the manuscripts text. The most commonly used names are: ?ılıç (49), o? / o? (48), ya / yay (27). 14 words (?avaş, çalış, urış, demür, ?al?an, ?amçı, ?argu, ?ılıç, o? / o?, ya / yay, süñü, çu?al, ışı?, ?on) are in Turkish and 9 words (ceng, bend, ?ışt, gürz, kemend, kus, na?are, ?ur-na, cevşen) are in Persian. Some of these words are used today in Turkey Turkish, some almost never used. Today, ?ışt, kus, na?are, çu?al words aren’t used in Turkish. Çalış, urış, temür, cevşen, ışı?, ?on words are used today in different forms and meanings. Ceng, ?avaş, bend, gürz, ?al?an, ?amçı, ?argu, kemend, ?ılıç, o? / o?, ya / yay, süñü, ?ur-na words have survived with small volume changes or no changes.

Anahtar Kelimeler

Old Anatolian Turkish, Suhayl u Nevbahar, Turkey Turkish, War Terminology, Vocabulary, Etymology.

Süheyl ü Nevbahar’ın Savaş Terminolojisi Üzerine Bir İnceleme

Öz

Bu makalede, Süheyl ü Nevbahar’da kullanılan bazı savaş terimleri kökenleri, kullanılış sıklıkları, yapısal ve anlamsal özellikleri bakımlarından incelenmiştir. 5703 beyitlik Süheyl ü Nevbahar mesnevisi, 1350’de Hoca Mes?ud tarafından Farsçadan Türkçeye çevrilmiştir. Mesnevide, Yemen padişahının oğlu Süheyl ile Çin imparatorunun kızı Nevbahar arasındaki aşk anlatılır. Süheyl ü Nevbahar zengin bir sözvarlığına sahiptir. Bu çalışmada üzerinde durulan sözcükler şunlardır: ceng, çalış, savaş, urış, bend, demür, ?ışt, gürz, ?al?an, ?amçı, ?argu, kemend, ?ılıç, o? / o?, ya / yay, süñü, kus, na?are, ?ur-na, cevşen, çu?al, ışı?, ?on. 23 savaş terimi 228 kez kullanılmıştır. Bunlardan en sık kullanılanları, ?ılıç (49), o? / o? (48), ya / yay (27)dır. Sözüklerin 14’ü (?avaş, çalış, urış, demür, ?al?an, ?amçı, ?argu, ?ılıç, o? / o?, ya / yay, süñü, çu?al, ışı?, ?on) Türkçe, 9’u (ceng, bend, ?ışt, gürz, kemend, kus, na?are, ?ur-na, cevşen) Farsçadır. Bu sözcüklerden bir kısmı bugün Türkiye Türkçesinde kullanılırken, bir kısmı hemen hemen hiç kullanılmamaktadır. Bugün Türkiye Türkçesinde ?ışt, kus, na?are, çu?al sözcükleri kullanılmazken çalış, urış, temür, cevşen, ışı?, ?on sözcükleri farklı biçim ve anlamda kullanılmaktadır. Ceng, ?avaş, bend, gürz, ?al?an, ?amçı, ?argu, kemend, ?ılıç, o? / o?, ya / yay, süñü, ?ur-na sözcükleri ise küçük ses değişiklikleriyle ya da hiçbir değişikliğe uğramadan günümüze ulaşmıştır.

Anahtar Kelimeler

Old Anatolian Turkish, Suhayl u Nevbahar, Turkey Turkish, War Terminology, Vocabulary, Etymology.