Central Asia Expeditions of King Great Kyros (559-530 BC) and His Death

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 19, 15.04.2017

Eray Karaketir

Öz

The information about Cyrus the Great’s campaigns to Central Asia has
reached the present day thanks to Antique age writers. This information gives
different dates about the chronology of these campaigns in question. However,
it is possible to draw the exact lines of dates thanks to the data that we
have. Hereunder, Cyrus the Great has embarked on two campaigns one of which had
taken place right after putting an end to Lydian Kingdom and the other one that
had taken place after the confiscation of Neo-Babylonian Kingdom.  The information about the first campaigns is
superficial and complicated. Therefore, our knowledge about this campaign is
very limited. As it is understood from the present sources, the first campaign
of Cyrus the Great was over local people of Central Asia and its immediate
surroundings and as a result of this campaign he captured Cadusia, Hyrcania,
Parthia, Derbicia, Aria, Margiana, Chorasmia, Bactria, Gandhara, Sattagydia,
Arachosia and Drangiana. Cyrus the Great who took Mesopotamia under his
domination after that first campaign to Central Asia, had embarked on another
campaign to Central Asia in order to put an end to Scythians’ attacks who are
steppe people. Cyrus the Great who had tackled to defeat the Scythians ruled by
Queen Tomyris had failed and was killed by Scythian Queen Tomyris. In spite of
presence of different information about the death of Cyrus the Great, the
common point of the information is that Cyrus the Great was killed in Central
Asia by a steppe people.  According to
the sources we have, the funeral of Cyrus the Great was buried in capital of
the Kingdom, Pasargadai. The area over which Cyrus the Great had a domination
during his rule covers today a major part of Afghanistan, Uzbekistan,
Tajikistan and Turkmenistan.

Anahtar Kelimeler

Cyrus the Great, The Central Asia, The Persian Empire, The Achaemenians, The Persians, The Scythians

Pers Kralı Büyük Kyros’un (MÖ 559-530) Orta Asya Seferleri ve Ölümü

Öz

Büyük Kyros’un (MÖ 559-530) Orta Asya seferleri
hakkındaki bilgiler Antik Çağ yazarları
vasıtasıyla günümüze ulaşmıştır. Bu bilgiler bahsi geçen seferlerin kronolojisi
konusunda farklı tarihler vermektedir. Buna karşın eldeki verilerden belirli
bir tarihlendirme yapmak mümkündür. Buna göre, Büyük Kyros ilki Lydia Krallığı’nı
yıktıktan sonra ikincisi ise Yeni Babil Krallığı’nı ele geçirdikten sonra olmak
üzere Orta Asya’ya iki kez sefer düzenlemiştir. Seferlerden ilki hakkındaki
bilgiler yüzeysel ve karmaşıktır. Bu yüzden bu sefer hakkındaki bilgilerimiz
sınırlıdır. Mevcut kaynaklardan anlaşıldığı kadarıyla Büyük Kyros’un Orta
Asya’ya düzenlediği birinci sefer Orta Asya ve yakın çevresindeki yerli halklar
üzerine olmuştur ve Büyük Kyros bu ilk sefer neticesinde Cadusia, Hyrcania,
Parthia, Derbicia, Aria, Margiana, Chorasmia, Bactria, Gandhara, Sattagydia,
Arachosia ve Drangiana’yı ele geçirmiştir. Orta Asya’ya yönelik bu ilk
seferinin sonrasında Mezopotamya’yı egemenliği altına alan Büyük Kyros, bir
bozkır kavmi olan İskitlerin saldırılarına son vermek amacıyla Orta Asya’ya
ikinci bir sefer gerçekleştirmiştir. Kraliçe Tomris’in idaresinde bulunan
İskitleri mağlup etmek için mücadele eden Büyük Kyros başarılı olamamış ve Kraliçe
Tomris tarafından öldürülmüştür. Büyük Kyros’un ölümü hakkında farklı bilgiler
olmakla beraber mevcut bilgilerin ortak noktası Büyük Kyros’un Orta Asya’da bir
bozkır kavmi tarafından öldürüldüğüdür. Eldeki kaynaklardan edinilen göre,
Büyük Kyros’un cenazesi başkent Pasargadai’da defnedilmiştir. Büyük Kyros’un
iktidarı boyunca Orta Asya’da hâkimiyet kurduğu coğrafya bugünkü Afganistan’ın
büyük bir kısmı ile Özbekistan, Tacikistan ve Türkmenistan topraklarını
kapsamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Büyük Kyros, Orta Asya, Pers İmparatorluğu, Akamenidler, Persler, İskitler / Cyrus the Great, The Central Asia, The Persian Empire, The Achaemenians, The Persians

Kaynakça

• Aşan, M. B. (2002). Yesi ve Çevresinde Sakalar. Türkler Ansiklopedisi, 1, 628-631.
• Aytbayev, A. (2002). Massagetler Hakkındaki Eski Kaynaklar. Türkler Ansiklopedisi, 1, 632-636.
• Bahar, H. (2011). Eskiçağ Uygarlıkları. Konya: Kömen Yayınları.
• Bingöl, A. ve Üngör, İ. (2015). İskender’in Rüyası: Persler, Düşünce Dünyasında Türkiz, 35, 31-84.
• Briant, P. (2005). History of The Persian Empire 550-330 BC. John Curtis and Nigel Tallis (Eds.). Forgotten Empire: The World of Ancient Persia(pp. 12-17). London: The British Museum Press.
• Briant, P. (2002). From Cyrus to Alexander A History of the Persian Empire. Winona Lake, Indiana: Eisenbrauns.
• Brosius, M. (2006).The Persians: An Introduction. New York: Routledge.
• Cook, J. M. (1985). The Rise of the Achaemenids and Establishment of Their Empire. The Cambridge History of Iran, 2, 200-291.
• Dandamayev, M. A. (1996). Media and Achaemenid Iran. János Harmatta (Ed.). History of Civilizations of Central Asia: The Development of Sedentary and Nomadic Civilizations: 700 B.C. to A.D. 250(pp. 35-64). Paris: UNESCO Publishing.
• Dandamayev, M. A. (1989). A Political History of the Achaemenid Empire. Leiden: E. J. Brill.