Türk Arşivleri’nde Tasnif ve Tasnif Sistemleri

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 1, 49 - 77, 15.07.2019

İbrahim Baş

Öz

Bu
çalışmada Türk Arşivlerinde yapılan tasnif çalışmaları ve bu tasnif
çalışmalarında uygulanan tasnif sistemlerinin değerlendirmesi hedeflenmiştir. Kısaca
arşivcilik uygulaması ve tasnif çalışmasının uygulama aşamaları anlatılacaktır.
Daha önceleri Dünya’da özellikle Avrupa Arşivlerinde uygulanan tasnif metotları
işlenecektir. Ayrıca tasnif sistemleri ve tasnif usulleri ifade edilecektir. İyi
bir tasnif çalışması yapılabilmesi için öncelikle yapılması gerekenler izah
edilecektir. Yirmi Türk Arşivi’nden yapmış olduğumuz bilgi talebine gelen
cevaplar çerçevesinde Türk Arşivlerinde uygulanan tasnif sistemleri
değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Arşiv, arşivcilik, tasnif, tasnif metodu, tasnif sistemi, tasnif usulü

Kaynakça

• Alkan, M. (2007). Türk Tarihi Araştırmaları Açısından Vakıf Kayıtlar Arşivi, Vakıflar Dergisi Sayı 30, s 1-20, Ankara: PYS Vakıf Sistem Matbaası.
• Ankara Üniversitesi Rektörlüğü Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Müdürlüğü 28.12.2017 tarih ve 83872021-805.02.05-E1156 sayılı cevap yazısı eki, (2017).
• Aydın, B.- Yurdakul, İ., (2015 ). Şeyhülislamlık (Bab-ı Meşihat) Arşivi Defterleri, Din ve Hayat(TDV İstanbul Müftülüğü Dergisi), sayı 24(Şubat 2015), s. 101-107, İstanbul.
• Başbakanlık Devlet Arşiv Hizmetleri Hakkında Yönetmelik, (1988). Resmi Gazete tarih: 16.05.1988, sayı: 19816.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi, (2017). Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayını, Yayın No: 147, İstanbul: Seçil Ofset.
• Binark İ. (1993). Temel Arşivcilik Bilgileri ve Arşiv Mevzuat Düzenlemeleri, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Personeli Hizmetiçi Eğitimi Ders Notları, (İstanbul, 5 Ekim-3 Aralık 1992), S. 1-61, İstanbul: Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayını.
• Binark, İ. (1980). Arşiv ve Arşivcilik Bilgileri, Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı Yayını, Yayın No: 3, Ankara: Başbakanlık Basımevi.
• Binark, İ. (1995). Sunuş, Başbakanlık Osmanlı Arşivi Katalogları Rehberi, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayını, Yayın No: 26, s. V-XXIV, Ankara: Başbakanlık Basımevi.
• Culuk, S. (2019). Başbakanlık Osmanlı Arşivindeki İbnülemin Tasnifinin Özellikleri, http://sinanculuk.blogspot.com/2012/06/basbakanlik-osmanli-arsivindeki.html , Erişim tarih: 27.01.2019.
• Cumhurbaşkanlığı Tarihi(1923-2005), (2005). Cumhurbaşkanlığı Yayını, Ankara: Ajans-Türk Matbaası.
• Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü ile Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü arasında “09.10.2017 tarihinde İstanbul Topkapı Sarayı Müzesinde Bulunan Arşiv Belgelerinin Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü’ne Devredilmesine İlişkin İşbirliği Protokolü”.
• Dışişleri Bakanlığı Diplomatik Arşiv Dairesi Başkanlığının 11.01.2018 tarih ve 79910398-000.00-2017/13236267 sayılı Bilgi Talebime Cevabı ve eki, (2018).
• Elker, S.( 2010). Mustafa Reşit Paşa ve Türk Arşivciliği, IV. Türk Tarih Kongresi,(Ankara 10-14 Kasım 1948) II. Baskı, s. 186, Ankara.
• Genelkurmay ATASE Daire Başkanlığı Arşiv Şube Müdürlüğü Tanıtım Broşürü, (2018). Genel Kurmay Başkanlığı, Yayın No: 217/25, Ankara: Genel Kurmay Basımevi.
• Gültepe N. (1988). Arşivde İdari Yönetim, Personel ve Problemler ve Çözümleri, I. Milli Arşiv Şurası, (Ankara, 20-21 Nisan 1998), s. 37-48, Ankara: Başbakanlık Basımevi.
• Hucurat Suresi 13. Ayet, (1985). Kur’an-ı Kerim ve Türkçe Anlamı(Meal), Diyanet İşleri Başkanlığı Yayını, s.516, Ankara: Emek Ofset.
• İçişleri Bakanlığı İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı 20.02.2018 tarih ve 39830183-805.02.05/1140 sayılı cevabi yazısı, (2018).
• İçişleri Bakanlığı Jandarma Genel Komutanlığı Jandarma Genel Arşiv Müdürlüğü 11 Ocak 2018 tarih ve bila sayılı cevabi yazısı eki, (2018).
• İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü 05.02.2018 tarih ve 99334970-112.01.01-E.16191 sayılı cevabi yazı, (2018). Macar Asıllı Türk Tarihçisi ve Arşivist Lajos Fekete’nin Arşivciliğimizdeki Yeri, (1994). Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı Yayını, Yayın No: 20, Ankara: Başbakanlık Basımevi.
• Milli Savunma Bakanlığı Arşiv Hizmetleri Şube Müdürlüğü 26 Aralık 2017 tarih 45012883-7940-291299-17/Ter. Ve Yay. Brm. Sayılı cevabi yazısı eki, (2017).
• Okur, M. (1993). Kurum Arşivi İşlemleri ve Arşiv Malzemesinin Tasnifi, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü III. Kurumlararası Arşiv Hizmetleri Semineri(Ankara, 13-24 Aralık 1993), s.107-144, Ankara: Başbakanlık Basımevi.
• [e-mail], Kurum mail adresinden 18 Ocak 2018 tarih ve saat: 08:36’da Bilgi Talebime gönderilen cevabi mail ve eki, (2018).
• Schellenberg, T.R. (1993). Arşiv İdaresi, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı Yayını, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü tarafından (The Management of Archives” adlı eseri tercüme edilerek yayınlanmıştır), Yayın No: 17, Ankara.
• Tasnif İşlemleri Rehberi, (2006). Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayını, Yayın No: 19(Hizmete Özel), Ankara.
• Türk Tarih Kurumu Arşivi ile ilgili bilgi talebime 26.02.2018 tarih ve saat 16:08’de kurum mail’inden tarafıma gönderilen cevabi yazı, (2018).
• Türkçe Sözlük, (1988). Türk Dil kurumu Yayını, Yayın No: 549, Ankara: TTK Basımevi.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı Kütüphane ve Arşiv Hizmetleri Başkanlığı’nın 15.03.2018 tarih ve 60172018-622.03-E.00000250981 sayılı cevabi yazış, (2018).
• Yıldız, E. (2015). Meşihat Arşivi evrak Fonları, Din ve Hayat(TDV İstanbul Müftülüğü Dergisi), sayı 24 (Şubat 2015), s. 122-124, İstanbul.
• (http://denizmuzesi.dzkk.tsk.tr/tr/belgearsivi-hizmetleri, Erişim tarih: 01.01.2019).
• 11 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, (1988). Resmi Gazete tarih: 16 Temmuz 2018, Sayı: 30480.
• 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname, (2018). Madde: 218, 225, 230, Resmi Gazete tarih: 9 Temmuz 2018, Sayı: 30473.