Antik Yunan'da Oikos ve Kadın

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 2, 272 - 285, 01.10.2020

Defne Yılmazcan

Öz

Antik Yunan toplumunun en alt birimini oluşturan ve kapsamlı bir içeriğe sahip olan oikos kavramı en genel ifade ile aile anlamına gelmektedir. Fakat ilk akla gelen aile tanımından oldukça farklı bir yapıya sahiptir. Antik Yunan toplumunda oikos; hem ebeveynleri, hem birime dâhil olan kalıtları hem de somut olarak bir evi temsil etmektedir. Yaşam için gerekli olan bütün eylemlerin hayat bulduğu bir kurum olan oikos, sosyo-ekonomik yapısıyla kendi ihtiyacını kendi karşılayan ve dışa bağımlı olmayan bir kurumdur. Bu kurumun işleyişinde ve devamının sağlanışında cinsler arasında yapılan bir ayrım söz konusudur. Söz konusu ayrımda ikinci plana atılan ve en mühim vazifesi oikos’unun devamı için çocuk doğurmak olan kadın, kendi oikos’u üzerinde hiçbir hakka sahip değildir. Günümüzde dahi kadının yerinin sıklıkla “ev” olduğu algısı, ataerkil bir toplum olan Antik Yunan’da tam anlamıyla karşılığını bulmaktaydı ve Yunan kadını bütün yaşamını oikos sınırları içinde geçirmek zorundaydı. Kamusal ve sosyal alandan uzak tutulan Yunan kadınından beklenen tek şey efendisine yani kocasına ve oikos’una karşı sadık olmasıydı. Her bakımdan eksik ve pasif olarak görülen kadının iyi bir şekilde eğitilmesi ise kocasına düşen en önemli vazifeler arasındaydı. Öyle ki bir erkeğin zenginliği onun eşine öğrettikleri ile eş tutulmaktaydı.

Anahtar Kelimeler

Antik Yunan, oikos, kadın

Kaynakça

• Aristoteles (1975). Politika, (Çev: Mete Tuncay), İstanbul, Remzi Kitabevi.
• Aristoteles (2016). Oikonomika, (Çev: Burak Takmer), İstanbul, Kabalcı Yayınları.
• Beye, Charles. R. (1975). Ancient Greek Literature and Society, New York, Cornell University Press.
• Burton, Diana (2003). Public Memorials, Private Virtues: Women on Classical Athenian Grave Monuments, New Zealand, Victoria University of Wellington. Mortality of Journal, Vol: 8, No: 1, ss. 20-35.
• Coulanges, Fustel D. (2011). Antik Site: Yunan’dan Roma’ya Kadar Tapınma, Hukuk ve Kurumlar Üzerine İnceleme, (Çev: İsmail Kılınç), Ankara, Epos Yayınları. Dawson, Dayne (1992). Cities of the Gods: Communist Utopias in Greek Thought, New York, Oxford University Press.
• Demand, Nancy (1994). Birth, Death, and Motherhood in Classical Greece, Baltimora and London, The John Hopkins University Press.
• Eco, Umberto (2012). Antik Yunan, (Çev: Leyla Tonguç Basmacı), İstanbul, Alfa Tarih Basımevi.
• Finley, Moses (2014). Odysseus’un Dünyası, (Çev: Gül E. Durna), İstanbul, Alfa Yayınları.
• Gezgin, İsmail (2012). Fallusun Arkeolojisi: Doğal Olanın Kültüre, Kültürün İktidara Dönüşümü, İstanbul, Sel Yayınları.
• Gözlü, Ahmet (2012). Geç Bronz Döneminde Kıbrıs-Myken (Akha) İlişkileri, Folklor/edebiyat Dergisi, Cilt: 18, Sayı: 70, ss. 187-195.
• Gözlü, Ahmet (2018). Antik Yunan’da Polis Öncesi Bir Sosyo-Ekonomik Formasyon: Oikos, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 60, ss. 270-279.
• Gözlü, Ahmet (2018). Eski Yunan Karanlık Çağında (M.Ö. XI-VII. Yüzyıllar) Sosyal Gruplar ve Siyasal Yapı, MCBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 3, ss. 226-244.
• Hesiodos (1977). İşler Günler-Tanrıların Doğuşu, (Çev: Sabahattin Eyupoğlu-Azra Erhat), Ankara, TTK Yayınları.
• Homeros (2019). İlyada, (Çev: Azra Erhat-A. Kadir), İstanbul, İş Bankası Kültür Yayınları.
• Kaya, Mehmet A. (2016). Ege ve Eski Yunan Tarihi I: Tarih Öncesi Çağlarda Klasik Çağ’a Kadar, İstanbul, Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• Kerov, Zubritski M. (2019). İlkel Topluluk, Köleci Toplum Feodal Toplum, Ankara, Sol Yayınları.
• Mansel, Arif M. (2014). Ege ve Yunan Tarihi, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Martin, Thomas R. (2014). Eski Yunan: Tarih Öncesinden Helenistik Çağ’a, (Çev: Ümit Hüsrev Yolsal), İstanbul, Say Yayınları.
• Middleton, Haydn (2002). Ancient Greek Jobs, China, Reed Educational& Proffesional Puplishing.
• Middleton, Haydn (2002). Ancient Greek Women, China, Reed Educational& Proffesional Puplishing.
• Middleton, Haydn (2003). Ancient Greek Homes, China, Reed Educational &Proffesional Puplishing.
• Morgan, Lewis H. (1944). Ancient Society: Or Researches in the Lines of Human Progress from Savagery Through Barbarism to Civilization, Calcutta, Bharti Library Puplished. Nevett, L.C. (1995). Gender Relations in the Classical Greek Household: The Archaeological Evidence, The Annual of the British School at Athens, Vol: 90, ss. 363-382.
• Richard, Tames (2002). Ancient Greek Children, Chicago, Heinemann Puplishings.
• Rider, Bertha C. (1916). The Greek House: Its History and Development from The Neolithic Period to the Hellenistic Age, London, Cambridge University Press.
• Rodgers, Nigel (2014). Antik Yunan: Arkeoloji, Sanat ve Tarih Tutkunları için 1000 Fotoğraf Eşliğinde Kapsamlı Bir Araştırma. (Çev: Ülkü Evrim Uysal), İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Schwarz, Ivana- Kovacevic, Stana (2017). Textile Application: From Need to Imagination, Croatia, İntech Puplished.
• Seebohm, Hugh E. (1895). On The Structure of Greek Tribal Society, New York, Macmillan and Co Press.
• Smith, J. Moyr (1992). Ancient Greek Female Costume, London, Sampson Low Puplishing.
• Tekin, Oğuz (1995). Eski Yunan Tarihi, İstanbul, İletişim Yayınları.
• Thomsen, George (1995). Eski Yunan Toplumu Üzerine İncelemeler: Tarih Öncesi Ege I, (Çev: Celal Üster), İstanbul, Payel Yayınevi.
• Whitley, James (1992). Style and Society in Dark Age Greece: The Changing Face of a Pre-literate Society I 100-700 BC., Cambridge, Cambridge University Press.
• Yılmazcan, Defne-Gözlü, Ahmet (2017). Antik Yunan’da Kölelik: Atina ve Sparta Örneği, Çankırı Karatekin Ünv. Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 2, ss. 117-136.
• Yılmazcan, Defne (2020). Antik Yunan Aristokrasisinde İdeo-Pedagojik Bir Aygıt: Eşcinsellik, Adana, Karahan Kitabevi.
• Yılmazcan, Defne (2020). Antik Yunan’da Toplumsal Cinsiyetin İnşası, Ankara, Akademisyen Yayınevi.
• Görsel 1: https://steemit.com/steemiteducation/@aresbon/oikos-female-space