PATERNALİZM VE ANTİK ROMA’DA BABA FİGÜRÜ

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 2, 232 - 244, 01.10.2020

Ahmet Gözlü , Defne Yılmazcan

Öz

Paternalizm çoğunlukla, erkek egemenliği şeklinde karşılık bulan ve daha özel bir ifadeyle babacılık ya da baba hâkimiyeti altında bulunmaya tekabül etmektedir. Eskiçağın hemen hemen bütün toplumlarında görülen paternalist veyahut ataerkil toplum yapısının tabi bir sonucu olarak ortaya çıkan baba hâkimiyeti Antik Roma toplumunda oldukça katı bir şekilde yaşanmaktaydı. Söz konusu toplumda familias yani bir aile olabilmenin tek koşulu, “aile reisi” anlamına gelen Pater familiasın egemenliği altına girmekle mümkün olabilmekteydi. Ailenin bütün fertleri üzerinde mutlak bir otoriteye sahip olan pater familias, aile bireyleri adına gerek siyasal, gerek hukuki, gerekse dini bütün yetkeleri elinde tutmaktaydı. Bu bağlamda sınırsız bir otoriteye sahip olan pater familias’ın özellikle çocukları üzerinde etkin bir hâkimiyeti bulunmaktaydı. Öyle ki bir pater familias’ın çocuğu hakkında verdiği bir karara (şiddetli bir şekilde cezalandırma, ölüm, köle olarak satma vb.) herhangi bir hukuki ya da siyasi müdahale söz konusu olamazdı. Pater familias’ın ailesi üzerinde egemenliğinin sona ermesinin tek koşulu ölüm ve özgürlüğünü kaybetmesi idi. Aksi takdirde hiçbir yetke pater familias’ın gücünü elinden almaya muktedir olamazdı.

Anahtar Kelimeler

Antik Roma,, paternalizm, familia

Kaynakça

• Atlan, Sabahat (2014). Roma Tarihi’nin Ana Hatları: I. Kısım Cumhuriyet Devri, Ankara, Türk Tarih Kurumu.
• Ayiter, Kudret (1963). Roma Hukuku Dersleri Aile Hukuku, Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Barrow, H. Reginald (2002). Romalılar, (Çev: Ender Gürol), İstanbul, İz Yayıncılık.
• Bauman, Richard A. (2000). Human Rights in Ancient Rome, London, Routledge Taylor&Francis Group Press.
• Blanck, Horst (1999). Eski Yunan ve Roma’da Yaşam, (Çev: İslam Tanrıkut), Arion Yayınevi.
• Brian, Williams (2002). Ancient Roman Homes, London, Heinemann Published.
• Brian, Williams (2003). Ancient Roman Women, Chicago, Reed Educational&Professional Published.
• Charlotte, Hurdman (2003). Ancient World: Illustrated History Encyclopedia, London, Lorenz Bokks Puplishing.
• Cline, H. Eric (2017). Antikçağ İmparatorlukları: Mezopotamya’dan İslamiyet’in Doğuşuna, (Çev: Ekin Duru), İstanbul, Say Yayınları.
• Demircioğlu, Halil (2011). Roma Tarihi: I. Cilt: Cumhuriyet, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Dixon, Suzanne (1992). The Roman Family, Baltimore and London, The Johns Hopkins University Press. Doğancı, Kamil-Kocakuşak Fulya (2014). Eski Roma Ailesinde “Pater Familias” ve “Patria Potestas” Kavramları, U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 27, ss. 233-250.
• Fagan, G. Garret (1999). The History of Ancient Rome, USA, Great Cources Puplished.
• Freeman, Charles (2003). Mısır, Yunan ve Roma: Antik Akdeniz Uygarlıkları, Ankara, Dost Kitabevi.
• Gözlü, Ahmet (2018). Krallık Devrinde (MÖ. 753-MÖ. 509) Populus Romanus’un (Roma Halkının) Sosyal ve Politik Yapısı, Türk Tarihine Dair Yazılar III, Ankara, Gece Kitabevi.
• Gray, Christopher Berry (1999). The Philosophy of Law An Encyclopedia, Volume: II, New York&London, Garland Publishing.
• İplikçioğlu, Bülent (2011). Hellen ve Roma Tarihi, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Karadeniz-Çelebican, Özcan (1997). Roma Hukuku: Tarihi Giriş-Kaynaklar -Genel Kavramlar-Şahsın Hukuku-Hakların Korunması, Ankara, Ankara Ünv. Hukuk Fak. Yayınları.
• Kelly, Hannah (2014). All About History Ancient Rome, London, Imagine Puplishing.
• Kops, Deborah (2014). Discover Ancient Rome, USA, Enslow Puplishers.
• Köksal, Onur (2011). Bir Kültürel Liderlik Paradoksu: Paternalizm, MKÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 15, ss. 101-122.
• Mellor, Ronald (2004). The Ancient Roman World, New York, Oxford University Press.
• Nardo, Don (2004). Living in Ancient Rome, New York, Greenhaven Press.
• Nazmi, Özçelik (2002). İlkçağ Tarihi ve Uygarlığı, Ankara, Nobel Yayınları.
• Özlem, Söğütlü Erişgin (2013). Roma Toplumunda Kadının Konumu, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 2, ss. 1-31.
• Pugliese, Giovanni (1957). Roma Ailesine Tarihi Bir Bakış, (Çev: Ziya Umur), İstanbul Hukuk Mecmuası Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 1-4, ss. 339-349.
• Reyhan, Esma-Cengiz B. Tülin (2015). Eskiçağ Tarihi ve Uygarlıkları, Ankara, Grafiker Yayınları.
• Rodgers, Nigel (2007). Ancient Rome, London, Hermes House Publisher.
• Roux, Patrick (2017). Roma İmparatorluğu, (Çev: İsmail Yerguz), Ankara, Dost Kitabevi. Sill, David L. (1968). International Encyclopedia of the Social Sciences, USA, The Macmillan Company & The Free Press.
• Tekin, Oğuz (2008). Yunan ve Roma Tarihine Giriş, İstanbul, İletişim Yayınları.
• Umur, Ziya (1984). Roma Hukuku: Tarihi Giriş-Kaynaklar-Umumi Mefhumlar-Hakların Himayesi, İstanbul, Filiz Kitabevi.
• Walbank, F. B., (1989). The Cambridge Ancient History: The Rise of Rome to 220 B.C. Vol: II, USA, Cambridge University Press.
• Görsel 1: https://www.wikiwand.com/pt/Educa%C3%A7%C3%A3o_narom aantiga
• Görsel 2: https://www.alamy.it/antica-romana-rilievo-funebre-orangepro ve nce-francia-image9945143.html